Οι μπαλαντέρ της πολιτικής – Οι εκσυγχρονιστές και οι μεταγραφές

Ο Χρήστος Στυλιανίδης, παρά το πρώιμο πέρασμα από το ΚΚΕ εσωτερικού, βρέθηκε για πολλά χρόνια στον κυπριακό Δημοκρατικό Συναγερμό – όχι ως ένα απλό μέλος, αλλά ως στέλεχος με θέση και επιρροή.

Οταν το όνομά του άρχισε να ακούγεται για τη θέση του υπουργού Πολιτικής Προστασίας, ωστόσο, η πρώτη κουβέντα δεν στάθηκε ούτε στις νεανικές ημέρες στην «άλλη Αριστερά» ούτε στην πολυετή παρουσία του στο συντηρητικό κόμμα της Κύπρου, στο πλευρό του Γλαύκου Κληρίδη και μετέπειτα του Νίκου Αναστασιάδη.

Οι περισσότεροι μιλούσαν για την περίοδο που ο Στυλιανίδης συνεργάστηκε με τον Γιάννο Κρανιδιώτη, προετοιμάζοντας την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Προέτασαν, δηλαδή, τη στιγμή που συνέδεσε το όνομά του με ένα σημείο πολιτικής κληρονομιάς που θεωρείται στην Ελλάδα ως ένα από τα πιο σημαντικά της οκταετίας διακυβέρνησης του Κώστα Σημίτη.

Ο εκσυγχρονισμός, όπως προωθήθηκε και εφαρμόστηκε στην Ελλάδα, έχει αποδειχθεί με τα χρόνια ως το χρυσό αυγό της πολιτικής σκηνής. Κατάφερε να δώσει αρκετή έμπνευση στο ΠΑΣΟΚ ώστε να πάρει έναν μη αναμενόμενο δρόμο, τόσο από μεριάς προσώπων όσο και από πλευράς αποφάσεων που καθόρισαν το μέλλον της χώρας και τον έκαναν ταυτόσημο της Ελλάδας της εξωστρέφειας.

Με όλα τα στραβά που αναπόφευκτα περιλαμβάνει η χρόνια παραμονή στην εξουσία, ο εκσυγχρονισμός εξελίσσεται σε μπαλαντέρ: όποιος τον άγγιξε, έστω και ως περαστικός, κερδίζει σχεδόν αυτόματα την επιλογή να μετοικίσει σε όποιο κόμμα θεωρεί πως σ’ αυτή τη φάση του ταιριάζει καλύτερα.

Μεταγραφές

Η κυβέρνηση έχει τους δικούς της, τόσο στο κυβερνητικό σχήμα όσο και στο Μέγαρο Μαξίμου – τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο εξωκοινοβουλευτικός υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Παναγιώτης Τσακλόγλου, αλλά και ο γενικός γραμματέας συντονισμού της κυβέρνησης, Θανάσης Κοντογεώργης.

Στον ΣΥΡΙΖΑ, ένα μεγάλο μέρος των στελεχών της Γέφυρας, από τον Παναγιώτη Παναγιώτου και τον Νίκο Μπίστη έως τον Αντώνη Λιάκο και τη Μυρσίνη Ζορμπά, έχουν αναφορά σε εκείνη την εποχή. Αυτό το παρελθόν, βέβαια, δεν είναι αποδεκτό από όλους εντός του ΣΥΡΙΖΑ: όταν τόλμησαν να υπερασπιστούν τον πρώην πρωθυπουργό ή ακόμα και μια πιο ήπια στάση απέναντι στην Τουρκία, βρέθηκαν στο στόχαστρο του Παύλου Πολάκη.

Και βέβαια, πρόσωπα με εκσυγχρονιστική παρακαταθήκη υπάρχουν και στον παραδοσιακό τους χώρο, το Κίνημα Αλλαγής – η παρουσία του Νίκου Χριστοδουλάκη στις πρώτες σειρές στην επέτειο της 3ης Σεπτέμβρη, αλλά και το μήνυμα του ίδιου του Κώστα Σημίτη (παραταξιακό, παρότι αιχμηρό) το αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο.

Ευελιξία κινήσεων

Τι είναι αυτό που δίνει στα στελέχη εκείνης της εποχής τέτοια ευελιξία πολιτικών κινήσεων; Ο τρόπος με τον οποίο αναζητούνται σήμερα από τους κομματικούς μηχανισμούς, για να σηματοδοτήσουν τα κεντρώα ανοίγματα, δεν ήταν πάντα δεδομένος. Ειδικά την πρώτη περίοδο της κρίσης, τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής ευμάρειας χαρακτηρίστηκαν «εποχή της διαφθοράς» και το πολιτικό τους κεφάλαιο σχεδόν εξανεμίστηκε.

Η οποιαδήποτε αναφορά στα επιτεύγματα του ελληνικού εκσυγχρονισμού, στην ένταξη στην ΟΝΕ, στα μεγάλα έργα υποδομών και στην αναβάθμιση της χώρας, ερχόταν αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή οργή απέναντι στο παλιό πολιτικό σύστημα. Χρειάστηκε χρόνος και τρόπος για να αποκτήσει ο εκσυγχρονισμός ξανά την αίγλη του -βοήθησε, λένε οι πολιτικοί επιστήμονες, η ήπια, αλλά ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκή τάση που τήρησαν παρά το ρεύμα το 2015, η συσχέτιση της ανάπτυξης με μια σειρά μεταρρυθμίσεις, αλλά και το πολιτικοοικονομικό τάιμινγκ, που διαμόρφωσε τις συνθήκες που κυριαρχούν από τις εκλογές του 2019 έως σήμερα και έδειξε πως η «εποχή της διαφθοράς» εμπεριέχει μια κανονικότητα που σχεδόν κοντεύουμε να ξεχάσουμε.

Στο ΠΑΣΟΚ θεωρούν πως ένας λόγος που ο εκσυγχρονισμός μετατράπηκε εκ νέου από πολιτικό μειονέκτημα σε προσόν έχει να κάνει και με την προσπάθεια δικαίωσης της παράταξης, με την επιμονή τους να απαντούν στις κατηγορίες που εκτοξεύθηκαν εναντίον τους πως «όχι, δεν φταίει σε όλα το ΠΑΣΟΚ».

Η συνταγή της επιτυχίας

Τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, αντλούν από αυτόν ένα σημαντικό, αλλά όχι τόσο πιστά παραταξιακό στοιχείο: τη μετριοπάθεια και το know-how της επιτυχίας. Η ΝΔ, βγάζοντας το ιδεολογικό πρόσημο από τις μεταρρυθμίσεις, προσπαθεί να προσεγγίσει το προοδευτικό Κέντρο, το οποίο χωρίς πρόβλημα θα στηρίξει τις αλλαγές στο κράτος που περιλαμβάνονται στα σχέδια της κυβέρνησης και θα ρίξει ιδέες στο τραπέζι ώστε  αυτές οι αλλαγές να βελπτιωθούν -ανεξάρτητα από το αν οι εισιγήσεις θα εισακουστούν.

Τον χώρο του Κέντρου, κυρίως της Κεντροαριστεράς, θέλει να προσεγγίσει και ο ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο τα πασοκογενή στελέχη του θέλουν πλέον να εμφανίζουν ως συνέχεια του ΠΑΣΟΚ. Με τους «πρώην τσαχατζοπουλικούς» το κόμμα δεν τα πήγαινε άσχημα ούτε το 2015, χρειαζόταν όμως, ειδικά την περίοδο της Συμφωνίας των Πρεσπών, ένα ρεύμα που θα στήριζε το εγχείρημα υπερβαίνοντας το στενό κομματικό πλαίσιο. Η στάση της Κουμουνδούρου στην εξωτερική πολιτική είναι ένα από τα σημεία που οι της «Γέφυρας» συμφωνούν πιο πολύ απ’ όλα με τις επιλογές της ηγεσίας.

Τι είναι, άρα, ο εκσυγχρονισμός; Για τους φίλους, μια παρακαταθήκη τεχνογνωσίας, βαθιάς γνώσης του ευρωπαϊκού συστήματος και αυξημένης αξιοπιστίας. Για τους εχθρούς, ένα εισιτήριο προς την εξουσία. Κανείς, πάντως, δεν αποκλείει ότι μπορεί να είναι και τα δύο μαζί ή ότι μπορεί να υπάρχει και εκτός κυβερνητικού άμβωνα.