Δημοσιονομικός πονοκέφαλος η «νέα γενιά» αναδρομικών στους συνταξιούχους

του Κώστα Παπαδή

Εν αναμονή δύο δικαστικών αποφάσεων για την αναδρομική επιστροφή περικοπών σε συντάξεις, επανέρχονται οι δημοσιονομικοί εφιάλτες στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Συγκεκριμένα, δύο εκ των κορυφαίων δικαστηρίων της χώρας θα κρίνουν στο αμέσως επόμενο διάστημα – ίσως και εντός του μηνός Σεπτεμβρίου – περικοπές συντάξεων του παρελθόντος, «ανοίγοντας» το ενδεχόμενο επιδίκασης αναδρομικών που σωρευτικά ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για την – εν αναμονή – απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που αφορά τις επιστροφές μειώσεων επικουρικών συντάξεων και δώρων, ύψους περίπου 2,5 δισ. ευρώ.

Σε αυτή προστέθηκε και το ενδεχόμενο επιδίκασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο αναδρομικών άνω του 1,5 δισ. ευρώ σε 300.000 συνταξιούχους του δημόσιου τομέα.

Στις 15 Σεπτεμβρίου

Η συνεδρίαση του ανώτατου δικαστηρίου που θα κρίνει τη δεύτερη υπόθεση έχει προσδιοριστεί για την Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου (η απόφαση θα χρειαστεί κάποιους μήνες), ενώ το ΣτΕ συνεδρίασε προ μηνών (τον προηγούμενο Ιανουάριο) και η απόφασή του αναμένεται – ακόμη – και εντός των επόμενων ημερών.

Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί νέους εφιάλτες στο οικονομικό επιτελείο, καθώς θα κληθεί να διαχειριστεί τα δημοσιονομικά ανοίγματα από τη «νέα γενιά» αναδρομικών.

Και αυτό γιατί η κυβέρνηση έχει ήδη προεξοφλήσει το γεγονός ότι η απόφαση του ΣτΕ θα είναι θετική για τις συνταξιουχικές οργανώσεις που προσέφυγαν και αναζητεί εναλλακτικούς τρόπους αποπληρωμής των αναδρομικών, ώστε να μην δημιουργηθεί δημοσιονομικό πρόβλημα στον κρατικό προϋπολογισμό.

Μάλιστα στο τραπέζι έχει πέσει η λύση της επιστροφής των αναδρομικών με δόσεις, ενώ εξετάζεται και το ενδεχόμενο συμψηφισμού – κάποιων εξ αυτών – με τη λεγόμενη προσωπική διαφορά που διατηρούν ορισμένοι συνταξιούχοι.

Ας δούμε, όμως, τις δύο αυτές δικαστικές εκκρεμότητες που θα απασχολήσουν τόσο την κυβέρνηση όσο και την κοινωνία το επόμενο διάστημα.

Ελεγκτικό Συνέδριο

Σύμφωνα με πρόσφατη δικαστική εξέλιξη, παραπέμπονται στην κρίση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου μια σειρά ζητημάτων «με σημαντικές αποζημιωτικές αξιώσεις συνταξιούχων του Δημοσίου». Τα θέματα αυτά αφορούν περικοπές συντάξεων από το 2012 και εντεύθεν.

Το ανώτατο δικαστήριο θα συνεδριάσει την ερχόμενη Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου και από την απόφασή του κρίνονται αναδρομικά σε 300.000 συνταξιούχους του δημόσιου τομέα, συνολικού ύψους 1,5 έως 2 δισ. ευρώ.

Η Ολομέλεια θα κληθεί να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων – που παραπέμπουν σε σημαντικές αποζημιωτικές αξιώσεις συνταξιούχων – και αφορούν νομοθετικές ρυθμίσεις της χρονικής περιόδου 2012-2016. Αυτά είναι:

1. Η συνταγματικότητα ή μη της κατάργησης των επιδομάτων των δώρων για τους συνταξιούχους του Δημοσίου.

2. Η συνταγματικότητα ή μη της συνέχισης των περικοπών του νόμου 4093/2012 μετά τη δημοσίευση του νόμου 4387/2016. Δηλαδή κατά πόσο πρέπει να δοθούν αναδρομικά στους συνταξιούχους για μια τριετία (2015-2018) ή μόνο για τους έντεκα μήνες (2015-2016) που έκρινε το ΣτΕ.

3. Εάν οι αποζημιωτικές αγωγές που έχουν ασκηθεί για τα παραπάνω ανωτέρω ζητήματα υπόκεινται σε διετή ή πενταετή παραγραφή.

4. Κατά πόσο η απόσβεση των αξιώσεων για όσους συνταξιούχους δεν είχαν ασκήσει αγωγές μέχρι τη δημοσίευση του άρθρου 33 του Ν. 4734/2020 αντίκειται στο Σύνταγμα. Δηλαδή κατά πόσο οι συνταξιούχοι θα πρέπει να αρκεστούν σε αναδρομικά για τη σύνταξη στο 11μηνο (2015-2016) ή θα μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά μεγαλύτερων χρονικών διαστημάτων.

Γίνεται φανερό ότι από τις απαντήσεις του ανώτατου δικαστηρίου θα εξαρτηθεί τόσο το ύψος όσο και το εύρος των ποσών που θα πρέπει να επιστραφούν στους συνταξιούχους.

Το ΣτΕ

Πέραν τούτου, σε αναμονή βρίσκονται οι συνταξιούχοι και για την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας γύρω από τις επιστροφές μειώσεων επικουρικών συντάξεων και δώρων (Χριστουγέννων – Πάσχα).

Η έκδοση της απόφασης του ΣτΕ οδηγεί σε αναδρομικά ύψους 2,5 δισ. ευρώ, καθώς θα αφορά την επιστροφή των δώρων του 11μήνου Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016, όπως και τις αντίστοιχες περικοπές στις επικουρικές συντάξεις.

Το επίμαχο 11μηνο των επιστροφών ξεκινά στις 11 Ιουνίου του 2015, όταν το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές τις μειώσεις του 2012, και φτάνει μέχρι τις 12 Μαΐου 2016 που ξεκίνησε η ισχύς του νόμου Κατρούγκαλου με τον επανυπολογισμό των συντάξεων.

Από το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα επεστράφησαν – τον Οκτώβριο του 2020- μόνο τα αναδρομικά των μειώσεων που αφορούσαν τις κύριες συντάξεις.

Η κυβέρνηση δεν κατέβαλε και τα δώρα, όπως ρητά προέβλεπε η απόφαση του ΣτΕ του 2019.

Ακολούθησαν νέες προσφυγές στο ΣτΕ από συνταξιουχικές οργανώσεις και τώρα αναμένεται η απόφαση της πιλοτικής δίκης του προηγούμενου Ιανουαρίου, που θα κρίνει τον νέο γύρο αναδρομικών.

Δυνητικά τα νέα αναδρομικά του 11μήνου Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016 θα μπορούσαν να φτάσουν σε ύψος τα 2,5 δισ. ευρώ, ανάλογα με το εύρος της απόφασης και τις παραγραφές.

Οι διεκδικήσεις αφορούν 723 εκατ. για τα αναδρομικά των επικουρικών και 1,875 δισ. ευρώ για τα δώρα δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Εξοφλούνται εως το τέλος Οκτωβρίου οι «παλαιότερες» οφειλές

Στο μεταξύ, μέχρι το τέλος Οκτωβρίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η καταβολή των αναδρομικών που προέρχονται από τις αλλαγές που επέφερε ο λεγόμενος νόμος Βρούτση στα ποσοστά αναπλήρωσης όσων συνταξιοδοτήθηκαν με 30 και άνω έτη ασφάλισης.

Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Εργασίας Κ. Χατζηδάκη, μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου θα έχουν πληρωθεί τα αναδρομικά στη μεγάλη πλειοψηφία των συνταξιούχων που αποχώρησαν προ του 2016 και θα παραμείνουν για τον Νοέμβριο κάποιες δύσκολες περιπτώσεις συνταξιούχων και κληρονόμων.

Σημειώνεται ότι η καταβολή των αυξήσεων καθυστερεί δύο έτη από την ψήφιση και εφαρμογή του σχετικού νόμου.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του e-ΕΦΚΑ, στα τέλη Σεπτεμβρίου – με τις συντάξεις του Οκτωβρίου – σχεδιάζεται να καταβληθούν οι αυξήσεις στους παλαιούς συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα που συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τον Μάιο του 2016 με πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης. Αφορά 150.000 συνταξιούχους με αίτηση συνταξιοδότησης πριν από τις 12 Μαΐου 2016.

Στο μέσο του Οκτωβρίου θα λάβουν τα αναδρομικά 29.039 συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι δεν έλαβαν τις παροχές τούς προηγούμενους μήνες γιατί αποτελούσαν «δύσκολες περιπτώσεις» στη διαδικασία του επανυπολογισμού της σύνταξής τους.

Τέλος του μηνός Οκτωβρίου – με τις συντάξεις του Νοεμβρίου – σχεδιάζεται να δοθούν τα αναδρομικά στους παλαιούς συνταξιούχους του Δημοσίου, αυτούς που συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τον Μάιο του 2016, όπως και οι αυξήσεις και τα αναδρομικά των νέων συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα που υπέβαλαν αιτήσεις συνταξιοδότησης μετά τον Οκτώβριο του 2019.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟ ΒΗΜΑ