Το «Κεφάλαιο» και ο αληθινός Καρλ Μαρξ

Σαν σήμερα, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1867 εκδόθηκε για πρώτη φορά, και κυκλοφόρησε στο Αμβούργο, ο πρώτος τόμος του «Κεφαλαίου» του Καρλ Μαρξ, που έμελλε να αλλάξει τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας και της πολιτικής επιστήμης.

Το «Κεφάλαιο», αν και αμφισβητήθηκε από πολλούς, αποτέλεσε τη βάση για τη γέννηση δεκάδων σοσιαλιστικών κινημάτων στον κόσμο και ο Καρλ Μαρξ, που επίσης αμφισβητήθηκε ακόμα και από εκπροσώπους του δικού του ιδεολογικού χώρου υπήρξε μία από τις εμβληματικότερες προσωπικότητες του 19ου αιώνα.

Το 1983, Ο Μιχάλης Ν. Ράπτης –  Pablo, ηγετική μορφή του τροτσκιστικού κινήματος στην Ελλάδα, που διετέλεσε και γραμματέας του Ευρωπαϊκού Γραφείου της Τετάρτης Διεθνούς, γράφει στα «ΝΕΑ» για τον Μαρξ.

«Κύριος σκοπός του ιστορικού έργου του Κ. Μαρξ υπήρξε η απομυθοποίηση της κοινωνικής μας ζωής ώστε κατανοώντας τη βαθιά νάμαστε σε θέση να τη μεταβάλουμε ριζικά.

»Γύρω από τον ίδιο ωστόσο και το έργο του πλέχτηκαν μύθοι από οπαδούς και αντιπάλους που συνέβαλαν και εξακολουθούν να συμβάλλουν ώστε ο Μαρξ άλλοτε να παρουσιάζεται σαν υπερκόσμιος Ημίθεος,  άψογος, τέλειος σε όλα, και άλλοτε σαν σατανική φυσιογνωμία στην οποία ανάγονται όλα τα δεινά: η καταραμένη “πάλη των τάξεων” που τάχα αυτός εφεύρε και κινεί με τις ιδέες του, το όργιο του Στάλιν στη Ρωσία, ο σημερινός “υπαρκτός σοσιαλισμός” και οι ομορφιές του οι ταραχές και επανάστασεις στον “Τρίτο Κόσμο”, η εξέγερση της Νεολαίας και των Εργατών στο Δυτικό Κόσμο.

»Όμως ο Μαρξ σταθερά υποστήριζε πως ήταν απλώς “Άνθρωπος, και τίποτα το ανθρώπινο δεν του ήταν ξένο”.

»Επομένως και “ατέλειες” είχε και “αδυναμίες” όπως κάθε θνητός. Αλλά σε αντίθεση με άλλους, τις ξεπερνούσε χάρη στην ανώτερη διανοητική του έφεση και άσκηση, και την ηθική έννοια που έδωσε από τα παιδικά του χρόνια στη ζωή του και τον προορισμό της ανθρωπότητας.

»Εκ των υστέρων, σήμερα, έναν αιώνα μετά το θάνατό του, μέσα σε άλλες κοινωνικές συνθήκες και αντιλήψεις που επικρατούν ιδίως στις ανεπτυγμένες χώρες, μπορεί να βρει κανείς ότι ο Μαρξ είχε ορισμένες “ καθυστερημένες” ιδέες όσον αφορά π.χ. τις γυναίκες, και το τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα που αντιπροσωπεύει ακόμα σήμερα η κατάστασή τους.

»Ότι θεωρούσε, ότι οι πολυαγαπημένες τρεις κόρες του που επέζησαν η Τζέννυ, η Λάουρα, η Ελεανόρ, θάπρεπε να “καλοπαντρευτούν” με άξιους συζύγους, ικανούς να τους εξασφαλίσουν κάποια άνετη ζωή και σταθερότητα στις σχέσεις τους.

»Ότι “αδίκησε” ακόμα κάπως ορισμένους από τους ιδεολογικούς του αντιπάλους όπως τον Λασσάλ και τον Μπακούνιν, καθώς υποστηρίζει ο κύριος βιογράφος του Φρανζ Μέρινγκ, που κατά τα άλλα τον θαυμάζει και τον εξαίρει.

»Ότι στα νιάτα του, του άρεσε λίγο να πίνει αλλά μετά έκοψε ριζικά κάθε πιοτό, ενώ εξακολουθούσε να καπνίζει υπέρμετρα, μάλιστα φθηνό καπνό κακής ποιότητας, που υπέσκαψε την υγεία του.

»Ότι δεν έδειξε φανερά τη συμπάθεια που έπρεπε στο φίλο, συνεργάτη και συμπαραστάτη σ’ ολόκληρη την αγωνιστική του ζωή, που υπήρξε ο Φ. Έγκελς όταν πέθανε πρόωρα η Μαίρη Μπερνς, η πρώτη σύντροφος του τελευταίου.

»Ότι η στάση του σε ορισμένα κρυφά περιστατικά της ατομικής και οικογενειακής του ζωής, μπορεί να θεωρηθεί περίεργη και κατακριτέα.

»Αλλά ποιος ξεπερνά απολύτως τα όρια της εποχής του, και ποιος “αναμάρτητος”, θα πιαστεί από ανθρώπινες αδυναμίες στις οποίες κυλά αέναα η ζωή μας;

»Φθάνει να κρατεί κανείς το κεφάλι του έξω από το ρεύμα των “παθών”, ν’ ανανύπτει έγκαιρα και να ξαναβρίσκει τη “χρυσή τομή” στις σχέσεις του με τους δικούς του, τους συνανθρώπους του και τον εαυτό του».