Με τις πυραυλικές δοκιμές η Βόρεια Κορέα υπενθυμίζει την παρουσία της

Την ώρα που η διεθνής κοινότητα ασχολείτο περισσότερο με τις εξελίξεις στην Κεντρική Ασία, την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία, δείχνοντας γενικά μικρότερη σημασία στις εξελίξεις στην κορεατική χερσόνησο, η Βόρεια Κορέα αποφάσισε να υπενθυμίσει την παρουσία της με ηχηρό τρόπο.

Αυτό ακριβώς έκανε με την ανακοίνωση ότι πραγματοποιήθηκε με επιτυχία το περασμένο σαββατοκύριακο δοκιμή πυραύλων κρουζ που έπεσαν μέσα στα χωρικά ύδατα της Βόρειας Κορέας αφού διάνυσαν απόσταση 1500 χλμ. Οι φωτογραφίες που έδωσαν τα επίσημα μέσα ενημέρωσης της Βόρειας Κορέας έδειξαν εκτόξευση πυραύλου από όχημα παρά  από σταθερή βάση, στοιχείο που θεωρείται ότι ενισχύει την αποτελεσματικότητά του και προστατεύει από το να καταστραφούν σε ένα προληπτικό χτύπημα.

Το ίδιο το βεληνεκές του πυραύλου σημαίνει ότι έχει τη δυνατότητα να χτυπήσει τόσο τη Νότια Κορέα όσο και την Ιαπωνία, συμπεριλαμβανομένων και κομβικών αμερικανικών βάσεων στις δύο αυτές χώρες.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι ενώ οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ρητά απαγορεύουν στη Βόρεια Κορέα να κατέχει ή να δοκιμάζει τεχνολογίες που να αφορούν βαλλιστικούς πυραύλους, δεν προβλέπουν το ίδιο για τους πυραύλους κρουζ. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι πετούν σε μια παραβολική τροχιά (και στην περίπτωση των διηπειρωτικών μπορούν να καλύψουν πολύ μεγάλες αποστάσεις), ενώ οι πύραυλοι κρουζ κινούνται σε μια σχετικά επίπεδη τροχιά συχνά σε πολύ χαμηλό ύψος.

Ωστόσο, το κλειδί στην ανακοίνωση της Βόρειας Κορέας ήταν η αναφορά ότι οι πύραυλοι είναι «ένα στρατηγικό όπλο μεγάλης σημασίας». Η αναφορά σε «στρατηγικό» όπλο σαφώς παραπέμπει στο πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας και θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν αυτοί οι πύραυλοι κρουζ όχι μόνο με συμβατικό φορτίο αλλά και με κάποιο σχετικά μικρού μεγέθους πυρηνικό όπλο. Όμως, σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για όπλο μαζικής καταστροφής. Αυτή τη στιγμή δεν είναι γνωστό εάν η Βόρεια Κορέα έχει αναπτύξει «μικρές» πυρηνικές κεφαλές συμβατές με τις διαστάσεις ενός πυραύλου κρουζ, όμως και ως συμβατικό όπλο ένας τέτοιος πύραυλος αποτελεί «πονοκέφαλο» για τις χώρες που είναι εντός του βεληνεκούς του, ξεκινώντας βέβαια από τη Νότια Κορέα.

Το γεγονός ότι η Βόρεια Κορέα υποστηρίζει ότι πλέον μπορεί να χρησιμοποιήσει και πυραύλους κρουζ με δυνητικό πυρηνικό φορτίο, απλώς αυξάνει την ανησυχία. Ας μην ξεχνάμε ότι σε σχέση με ένα πυρηνικό πρόγραμμα το βασικό δεν είναι απλώς να κατασκευαστεί πυρηνικό όπλο που να μπορεί να εκραγεί όντως (άρα να έχει περάσει σχετικές δοκιμές) αλλά και να μπορεί να είναι σαφές ότι εάν χρειαστεί θα φτάσει στον στόχο του. Αυτό εξηγεί τη σημασία των πυραυλικών προγραμμάτων.

Οι πολλαπλές χρήσεις του πυρηνικού προγράμματος της Βόρειας Κορέας

Η Βόρεια Κορέα έχει χρησιμοποιήσει πολλαπλά το πυρηνικό της πρόγραμμα. Έχει γίνει προφανές ότι δεν της αρκούσε απλώς να έχει ένα οπλικό σύστημα που να της προσφέρει σημαντική αποτρεπτική δύναμη.

Κυρίως το καθεστώς της Βόρειας Κορέας αντιμετώπισε το πυρηνικό πρόγραμμα ως ένα διαρκές διαπραγματευτικό χαρτί, στην προσπάθεια αφενός να διατηρηθεί στην εξουσία (μετά την κατάρρευση των σοβιετικού τύπου καθεστώτων), να αποφύγει επιθέσεις εναντίον του, να διαπραγματευτεί ένα σχέδιο επανένωσης που να εξασφαλίζει σημαντικό περιθώριο ηγετικών θέσεων και από ένα σημείο και μετά να εξασφαλίζει και ανθρωπιστική βοήθεια.

Ειδικά το τελευταίο έχει και επιπλέον βαρύτητα στις μέρες μας καθώς τα πράγματα είναι δύσκολα, καθώς στα ενδημικά προβλήματα προστέθηκε και το κόστος από την πολύ αυστηρή απομόνωση της χώρας ως μέσο αντιμετώπισης της πανδημίας.

Βεβαίως, πέραν της αξιοποίησης ως διαπραγματευτικό χαρτί, το πυρηνικό πρόγραμμα είναι και στην καρδιά της προσπάθειας της Βόρειας Κορέας να διεκδικήσει  καθεστώς «πυρηνικής δύναμης» ως πλευρά και του ιδιότυπου εθνικισμού που είναι πλευρά της συνεκτικής ιδεολογίας του καθεστώτος. Αυτό εξηγεί και γιατί είναι πολύ δύσκολο για την Πιονγκγιάνγκ να δεχτεί μια λύση πλήρους αποπυρηνικοποίησης, όπως με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν απαιτήσει οι ΗΠΑ, μια που αυτό θα ακύρωνε την ίδια την πολιτική και συμβολική λειτουργία που έχει η κατοχή πυρηνικών όπλων.

Γιατί θέλησε να «υπενθυμίσει» την ισχύ της η Βόρεια Κορέα;

Η τακτική της Βόρειας Κορέας φάνηκε να αποδίδει όταν ο Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε να εμπλακεί ενεργητικά στην υπόθεση, με αποκορύφωμα τις δύο συναντήσεις κορυφής με τον Κιμ Γιονγκ Ουν,  στη Σιγκαπούρη το 2018 και στο Ανόι στο τέλος του Φεβρουαρίου 2020.

Ωστόσο ούτε αυτή η διαδικασία μπόρεσε να καταλήξει, καθώς στη δεύτερη συνάντηση η αμερικανική πλευρά αποφάσισε να τερματιστεί η συνάντηση πρόωρα και χωρίς αποτέλεσμα, με αντικρουόμενες ερμηνείες ως προς το ποιο ήταν το σημείο ρήξης, αν και είναι σαφές ότι η διαφωνία αφορούσε την κλίμακα των παραχωρήσεων που θα έπρεπε να κάνει ως προς ακύρωση πλευρών του πυρηνικού της προγράμματος η Βόρεια Κορέα.

Το τελευταίο διάστημα η αμερικανική πλευρά έδειχνε να μην αποδίδει προτεραιότητα στο θέμα της Βόρειας Κορέας και να επικεντρώνει στην αντιπαράθεση με την Κίνα αλλά και να προσπαθεί να οικοδομήσει ένα πλέγμα συμμαχιών απέναντι σε αυτήν. Υπήρχε δηλαδή ο φόβος ότι με τη νέα «ισορροπημένη και πρακτική προσέγγιση» της κυβέρνησης Μπάιντεν η κατάσταση θα επέστρεφε στο πώς ήταν επί προεδρίας Ομπάμα όταν δεν υπήρχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην κορεατική χερσόνησο και απλώς οι κυρώσεις επέτειναν τα προβλήματα επιβίωσης τους καθεστώτος.

Άλλωστε, η ανακοίνωση για τη δοκιμή πυραύλου κρουζ έγινε λίγο μετά τη δημοσιοποίηση έκθεσης του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας που ανέφερε σοβαρές ενδείξεις ότι έχει ξεκινήσει η διαδικασία επαναλειτουργίας του πυρηνικού αντιδραστήρα στη Γιονγκμπιόν, που είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για το πυρηνικό πρόγραμμα της Πιονγκγιάνγκ αφού παράγει πλουτώνιο (αν και η Βόρεια Κορέα παράγει και εμπλουτισμένο ουράνιο σε άλλες τοποθεσίες). Αυτό σημαίνει ότι η Βόρεια Κορέα επιλέγει αυτή τη στιγμή μια τροχιά κλιμάκωσης. Στις συμβολικές κινήσεις θα μπορούσε να προστεθεί και η εντυπωσιακή μεσονύχτια στρατιωτική παρέλαση για να τιμηθούν τα 73 χρόνια του καθεστώτος.

Αυτό με τη σειρά του διαμορφώνει και το έδαφος για μια «κούρσα εξοπλισμών» στην κορεατική χερσόνησο καθώς και η Νότια Κορέα είναι πιθανό να διεκδικήσει ενίσχυση των αμυντικών της δυνατοτήτων στο πλαίσιο και της συνεργασίας της με τις ΗΠΑ. Αυτό με τη σειρά του αυξάνει την ανησυχία για ενδεχόμενη ανάφλεξη.

Για τις ΗΠΑ η εξέλιξη προσθέτει ένα πρόβλημα, σε μια περίοδο όπου επιθυμούν να απεμπλακούν από σημεία κρίσης στο εξωτερικό. Ωστόσο, δεν αναμένεται να επιλέξουν μια διαφορετική τακτική από την προσπάθεια να χρησιμοποιήσουν τις κυρώσεις (άρα και την ενδεχόμενη άρση τους) ως πίεση προς τη Βόρεια Κορέα, την ώρα που η Πιονγκγιάνγκ, που έχει δείξει αντοχή σε κυρώσεις, θα επιμείνει, τουλάχιστον σε πρώτη φάση στην αναγνώρισή της Βόρειας Κορέας ως «πυρηνικής δύναμης».