Ολλανδία – Η κτηνοτροφία στο «στόχαστρο», λόγω κλιματικής κρίσης

Μιλώντας κανείς για εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη, η σκέψη πηγαίνει συνήθως αυτόματα σε χρήση ορυκτών καυσίμων, ρυπογόνες βιομηχανίες και οχήματα με μηχανές εσωτερικής καύσης.

Σπανίως θα υποψιαστεί κανείς ως υπεύθυνες νωχελικές αγελάδες, αργόσυρτα γουρούνια, αεικίνητα κοτόπουλα και τη βιομηχανική κτηνοτροφία εν γένει.

Έναν κλάδο διαρκώς διογκούμενο, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης των παραγόμενων προϊόντων και ταχέως αναπτυσσόμενο, ως ελκυστική επένδυση λόγω κερδοφορίας.

Όχι τυχαία, όπως επισημαίνεται σε πρόσφατη σχετική έκθεση, τα τρία τέταρτα του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων στον πλανήτη χρησιμοποιούνται σήμερα για την εκτροφή ζώων ή για καλλιέργειες ζωοτροφής.

Το αποτέλεσμα είναι η βιομηχανική κτηνοτροφία να ευθύνεται σήμερα για το 14,5% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Όχι μόνο διοξειδίου του άνθρακα, π.χ. από την αποψίλωση δασικών εκτάσεων για τη μετατροπή τους σε γεωργικές εκτάσεις, καθώς και από τη βιομηχανική παραγωγή.

Αλλά και μεθανίου -το πιο ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου, που παραμένει ωστόσο λιγότερο στην ατμόσφαιρα και παράγεται σε μεγάλες ποσότητες από τα ζώα εκτροφής κατά την πέψη της τροφής τους- καθώς και οξειδίων του αζώτου, που μεταξύ άλλων προκύπτουν από αζωτούχα λιμάσπαμα και τις κοπριές και συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα για δεκαετίες ή και για αιώνες.

Καθώς οι διεθνείς προσπάθειες για ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής εντείνονται, ο κλάδος της κτηνοτροφίας μπαίνει σταδιακά πια και αυτός στο «κάδρο».

Περιβαλλοντολόγοι και επιστημονικές μελέτες προειδοποιούν για την ανάγκη σημαντικής μείωσης του αριθμού των ζώων εκτροφής και την υιοθέτηση πιο βιώσιμων μοντέλων γεωργίας.

Προς την κατεύθυνση αυτή δείχνει να κινείται πλέον αποφασιστικά η Ολλανδία: από τις μεγαλύτερες κτηνοτροφικές βιομηχανίες της Ευρώπης – με περισσότερα από 100 εκατομμύρια βοοειδή, γουρούνια και κοτόπουλα- και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κρέατος της Ε.Ε.

Δραστικά μέτρα

Υπολογίζεται ότι συνδυαστικά από τις μεταφορές, τις κατασκευές, την κτηνοτροφία και τη γεωργία, η κατά κεφαλήν επιβάρυνση του περιβάλλοντος με άζωτο στην Ολλανδία είναι τετραπλάσια από τον μέσο όρο στην Ευρώπη.

Από το 2019, δε, η χώρα της δυτικής Ευρώπης βρίσκεται σε μία διαρκή «κρίση αζώτου».

Εκείνη τη χρονιά, το Συμβούλιο της Επικρατείας επέβαλε περιορισμούς, κρίνοντας ότι η εθνική στρατηγική, που επέτρεπε υψηλότερες τιμές οξειδίων του αζώτου με αντιστάθμισμα τον περιορισμό άλλων ρυπογόνων αερίων, ήταν ελλιπής και παραβίαζε την ευρωπαϊκή νομοθεσία – όπως είχε εξάλλου ήδη αποφανθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Αγρότες είχαν τότε ξεσηκωθεί, διαδηλώνοντας επί μήνες, αντιδρώντας στα εναλλακτικά σχέδια της κυβέρνησης για παραγωγή με πιο οικολογικές προδιαγραφές, δεδομένου ότι ο κλάδος ευθυνόταν για το 46% των εγχώριων εκπομπών οξείδιο του αζώτου.

Τελικά, η τότε ολλανδική κυβέρνηση αρκέστηκε στη θέσπιση νόμου, με τον οποίο οι αγρότες υποχρεώνονται να χρησιμοποιούν ζωοτροφές πιο πλούσιες σε πρωτείνη.

Για να περιοριστούν, δε, οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου, επιβλήθηκε ανώτατο όριο ταχύτητας στα 100 χιλιόμετρα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Κατασκευαστικά έργα, με τη χρήση βαρέων πετρελαιοκίνητων μηχανημάτων, μπήκαν στον «πάγο», μετά τη ανάκληση αδειών από το ΣτΕ.

Πρόσφατα, σε ένα πιο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, θεσπίστηκε νόμος που θέτει το 2030 ως χρονικό ορίζοντα για αποκατάσταση των φυσιολογικών επιπέδων αζώτου στις μισές περιοχές Natura.

Τώρα, υπό την πίεση και του κατασκευαστικού κλάδου και της στεγαστικής κρίσης, το υπηρεσιακό υπουργικό συμβούλιο προωθεί νέα μέτρα, ξαναφέροντας στο προσκήνιο την κτηνοτροφία και την αγροτική παραγωγή.

Στα υπουργεία Οικονομικών και Γεωργίας έχουν ήδη τεθεί υπό εξέταση νέα σχέδια δραστικών αλλαγών -από τα ριζοσπαστικότερα στην Ευρώπη- που, σύμφωνα με τον Guardian, περιλαμβάνουν μείωση κατά 30% του αριθμού των ζώων εκτροφής και πώλησης δικαιωμάτων εκπομπών, ακόμη και γεωργικής γης από αγρότες.

Επικαλούμενη έγγραφα της κρατικής υπηρεσίας περιβάλλοντος, η ολλανδική εφημερίδα NRC κάνει λόγο για «ριζική αλλαγή» στην πολιτική του Άμστερνταμ, με ανοιχτό το ενδεχόμενο απαλλοτριώσεων, εφόσον χρειαστεί, για την μετέπειτα αξιοποίηση της γης με αειφόρο γεωργία.

Σε μια σημαντική, δε, μεταστροφή -σημειώνει το δημοσίευμα- στην σύνταξη των προτάσεων μετείχε και η ένωση αγροτών LTO, που ήταν μέχρι πρότινος αντίθετη σε ανάλογα μέτρα.

Ολλανδικές κυβερνητικές πηγές τόνισαν πάντως στον τηλεοπτικό σταθμό NOS ότι η οποιαδήποτε απόφαση δεν πρόκειται να ληφθεί πριν από τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό, στις 21 του μήνα.

Το θέμα αναμένεται να κυριαρχήσει, άλλωστε, στην ατζέντα των συνομιλιών για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης συνασπισμού στην Ολλανδία, που ακόμη εκκρεμεί, έξι μήνες μετά τις εκλογές του Μαρτίου.

Περιβαλλοντολόγοι χαιρέτισαν τα υπό εξέταση σχέδια, τονίζοντας ότι θα μπορούσαν να ανοίξουν τον δρόμο και για άλλες χώρες της Ευρώπης.

Η οργάνωση αγροτών Farmers Defense Force προανήγγειλε από την πλευρά της κινητοποιήσεις και προειδοποίησε με κλιμάκωση, σε περίπτωση που προχωρήσουν τα σχέδια απαλλοτρίωσης.

Το φθινόπωρο στην Ολλανδία προβλέπεται «καυτό»