Σταθερή πολιτική και χρηματοδότηση απαιτούν τα συστήματα υγείας που αντέχουν

Σαφείς πολιτικές και ισχυρή ηγεσία, συνεπικουρούμενες από επαρκείς πόρους που μπορεί να είναι και διπλάσιοι από αυτούς που διατίθενται μέχρι σήμερα, είναι μέτρα που περιλαμβάνονται στη λίστα για τη δημιουργία ανθεκτικών συστημάτων υγείας, προκειμένου να καλύπτουν με επάρκεια τους πληθυσμούς σε περιπτώσεις πανδημίας.

Στην κατεύθυνση αυτή προτάσεις έχουν καταρτισθεί από την Παγκόσμια Τράπεζα, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, την Επιτροπή Παγκόσμιας Υγείας του επιστημονικού περιοδικού «Lancet» και σειρά πρωτοβουλιών που έχουν συγκροτηθεί για την ανάδειξη παραμέτρων που θα οδηγήσουν σε συστήματα υγείας που θα παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας με επάρκεια.

Σε σχετικό άρθρο στο «Lancet» ο σύμβουλος του Ιδρύματος Γκέιτς Κότζο Νιμάκο και η καθηγήτρια Συστημάτων Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Μάργκαρετ Κρουκ, επισημαίνουν πως οι χώρες που είναι έτοιμες για μεταρρύθμιση στα συστήματα υγείας τους, πρέπει να ξεκινήσουν με την αξιολόγηση της διακυβέρνησης των συστημάτων, την ικανότητα διοίκησής τους, τις δομές χρηματοδότησης, την επαρκή εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού, τα μέσα που διαθέτει το σύστημα, την επάρκεια της εφοδιαστικής τους αλυσίδας, τον ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα κλπ.

Οι συγγραφείς τονίζουν πως οι όποιες προσπάθειες μεταρρύθμισης θα πρέπει να είναι εστιασμένες και με ξεκάθαρους στόχους ποιότητας που να εκτείνονται στο σύνολο των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας. Προσθέτουν πως ευρείες μεταρρυθμίσεις έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν όταν αξιοποιούν ανοίγματα σε υπάρχουσες πολιτικές, όπως για παράδειγμα η καθολική κάλυψη υγείας μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία για να επαναπροσδιοριστεί η παροχή υπηρεσιών, η εκπαίδευση του προσωπικού, οι προμήθειες και τα συστήματα πληροφορικής.

Πρόσθετες επενδύσεις στον τομέα υγείας θα χρειαστούν για να επιτευχθούν φιλόδοξα σχέδια, ακόμη και με διπλασιασμό των πόρων, ενώ ταυτόχρονα απαιτείται πολιτικό όραμα και δέσμευση στα πιο υψηλά κυβερνητικά επίπεδα προκειμένου να κινητοποιηθούν οι απαιτούμενοι πόροι.

Οι συγγραφείς τονίζουν πως παρότι έχουν συγκροτηθεί σχετικές πρωτοβουλίες για την υποστήριξη τέτοιων μεταρρυθμίσεων, περικοπές στην έρευνα των παγκοσμίων συστημάτων υγείας όπως αυτές που καταγράφηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο εξαιτίας της πανδημίας, δείχνουν πόσο εύθραυστη είναι η στήριξη από εξωτερική χρηματοδότηση για τόσο ζωτικής σημασίας δραστηριότητα.

Υψηλή ποιότητα

Συστήματα υγείας που παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας, συμβάλλουν στην διατήρηση ή βελτίωση της υγείας του πληθυσμού και κερδίζουν την εμπιστοσύνη του, καθώς προστατεύουν τους ασθενείς και από το υψηλό κόστος. Τα συστήματα υγείας που προσαρμόζονται στις ανάγκες του πληθυσμού συνήθως καθορίζονται από απλούς κανόνες όπως ξεκάθαροι στόχοι, πηγές ενίσχυσης, κίνητρα και περιορισμούς που οδηγούν σε λειτουργικότητα υψηλού επιπέδου. Αυτά τα χαρακτηριστικά υπάρχουν και σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε τοπικό, αντιμετωπίζοντας όλες τις κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και οργανωτικές δομές που υποστηρίζουν το σύστημα υγείας. Και οι επιλογές που γίνονται απαιτούν ευρεία και συνεχή πολιτική, τεχνική και οικονομική υποστήριξη

Οι κανόνες

Τέσσερις κανόνες είναι κοινοί σε όλα τα επιτυχημένα συστήματα υγείας. Εγγυώνται ένα ελάχιστο επίπεδο υπηρεσιών και προάγουν την αριστεία. Οι κανόνες είναι οι παρακάτω:

• Στόχοι: Η πολιτική, η ηγεσία και η διοίκηση θα πρέπει να συνδυάζονται για να αναπτυχθεί ένα σαφές και κοινό όραμα, που θα θέτει την υψηλής ποιότητας περίθαλψη ως τον κεντρικό στόχο του συστήματος υγείας. Αν και το εύρος των υπηρεσιών και η πολυπλοκότητά τους θα περιορίζονται από τα οικονομικά, το όραμα παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας δεν πρέπει να είναι. Αυτοί οι στόχοι θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα συστήματα υγείας θα συνεχίσουν να εξελίσσονται για να καλύπτουν τις ανάγκες του πληθυσμού και θα αναλαμβάνονται δράσεις με στόχο να καταστούν τα συστήματα υγείας ανθεκτικά στις καθημερινές και απροσδόκητες κρίσεις, δίκαια στην παροχή υπηρεσιών και αποτελεσματικά στη χρήση των πόρων.
• Πόροι: Δεν υπάρχει υψηλής ποιότητας σύστημα υγείας χωρίς υψηλής εξειδίκευσης, αφοσιωμένους επαγγελματίες υγείας. Ο στόχος δεν είναι μόνο η εκπαίδευση περισσότερων κλινικών ιατρών, αλλά η συνεχιζόμενη εκπαίδευση για την επίτευξη υψηλών ικανοτήτων και επαγγελματική διαχείριση που θα υποστηρίζει και θα επιβάλλει τις  εξαιρετικές πρακτικές. Άλλοι ζωτικοί πόροι είναι ο βασικός εξοπλισμός, τα φάρμακα, οι τεχνολογίες και οι κλινικές στις οποίες οι γιατροί θα θέλουν να εργαστούν και οι άνθρωποι θα θέλουν να επισκεφθούν.
• Έλεγχοι: Η ασφάλεια και η κλινική αποτελεσματικότητα καθώς και η θεραπεία με σεβασμό στους ασθενείς είναι σταθερές απαιτήσεις που επιβάλλονται. Αυτό γίνεται συνήθως μέσω ενός συνδυασμού αυτοδιοίκησης μέσω διαχειριστικής εποπτείας και διαδικασιών προειδοποίησης που διαχειρίζονται εξωτερικοί μηχανισμοί λογοδοσίας, όπως έλεγχοι, διαδικασίες καταγγελιών, νομοθεσία για την προστασία των ασθενών και κακή πρακτική, απαιτήσεις για εκ νέου αδειοδότηση κλπ.
• Κίνητρα: Η εισαγωγή κινήτρων στα συστήματα υγείας θα πρέπει να ξεκινά με την ενίσχυση των εγγενών κινήτρων – υπερηφάνεια για τη δουλειά και αλτρουισμό. Τα συστήματα υγείας υψηλής απόδοσης προσφέρουν μια πριμοδότηση στην επιλογή ατόμων με αυτά τα κίνητρα παράλληλα με τους «καλούς βαθμούς» αξιολόγησης. Μια κουλτούρα αριστείας στην ιατρική και νοσηλευτική εκπαίδευση μεταδίδεται στη συνέχεια μέσω καθοδήγησης από ανώτερους κλινικούς ιατρούς και αργότερα από διαχειριστές συστημάτων υγείας. Ο κατάλληλος μισθός, ο σεβασμός και η επαγγελματική εξέλιξη είναι οι ελάχιστες απαιτήσεις για την υποστήριξη των εξωτερικών κινήτρων των εργαζομένων με υψηλή εξειδίκευση σε κάθε τομέα, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης. Τα πρόσθετα οικονομικά κίνητρα θα πρέπει να διαχειριστούν προσεκτικά για να αποτραπούν από τη στρέβλωση και την κατάργηση μη στοχευμένων υπηρεσιών, όπως έχει αποδειχθεί σε προηγούμενα προγράμματα πληρωμής-απόδοσης.