Πύλη στην Κόλαση: Η Ισλανδία ετοιμάζεται να ανοίξει γεώτρηση σε ηφαίστειο

Για πρώτη φορά στην ιστορία της Γεωλογίας, ερευνητές στην Ισλανδία σχεδιάζουν να ανοίξουν γεώτρηση που θα φτάσει μέχρι τον θάλαμο καυτού μάγματος που κρύβεται κάτω από ηφαίστειο.

Το φιλόδοξο πείραμα αναμένεται να αποκαλύψει νέα στοιχεία για τη συμπεριφορά των ηφαιστείων και τις διαδικασίες από τις οποίες γεννιούνται οι ήπειροι -και ίσως τελικά βοηθήσει στην αύξηση της παραγωγής ενέργειας από γεωθερμικές εγκαταστάσεις.

Η ιστορία ξεκινά το 2009 όταν μηχανικοί που προσπαθούσαν να ανοίξουν νέα γεωθερμική γεώτρηση τρύπησαν κατά λάθος έναν κρυφό θάλαμο μάγματος σε βάθος δύο χιλιομέτρων κάτω από την ηφαιστειακή καλδέρα Κράφλα.

Καυτά αέρια και ηφαιστειακό γυαλί ξεπήδησαν από την τρύπα, η οποία ανοίχτηκε στο χείλος ενός κρατήρα με το ταιριαστό όνομα Βίτι, που σημαίνει «κόλαση» στα ισλανδικά. Λίγο αργότερα, το φρεάτιο της γεώτρησης κατέρρευσε λόγω της ακραίας θερμοκρασίας, άνω των 1.000 βαθμών Κελσίου.

O κρατήρας Βίτι είναι συνήθως γεμάτος νερό (Modes Rodríguez / CC BY-NC-ND 2.0)

Τώρα, οι ερευνητές ετοιμάζονται να επιστρέψουν στον κρατήρα της κολάσεως με πιο ανθεκτικά γεωτρύπανα. Το ερευνητικό πρόγραμμα Krafla Magma Testbed (KMT), χρηματοδοτούμενο από την Ισλανδία, ευρωπαϊκές χώρες και άλλους φορείς, ελπίζει να ξεκινήσει τις εργασίες το 2023, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του Science.

Εφόσον αντιμετωπιστούν οι μεγάλες τεχνικές προκλήσεις του εγχειρήματος, οι ερευνητές σκοπεύουν να βυθίσουν στο μάγμα πυράντοχους αισθητήρες που θα μετρούν τη θερμοκρασία, την πίεση και άλλες παραμέτρους του μάγματος.

Οι περισσότεροι μαγματικοί θάλαμοι είναι γεμάτοι ημίρρευστο ηλικό, όμως το μάγμα που κρύβεται κάτω από το Βίτι εκτιμάται ότι είναι ρευστό, περίπου όπως η λάβα που βλέπουμε να ρέει από ηφαίστεια.

Η γεώτρηση θα μπορούσε να αποκαλύψει νέα στοιχεία για τον «ρυόλιθο» από τον οποίο αποτελείται ο ηπειρωτικός φλοιός, ένα είδος γρανιτικού πετρώματος που διαφέρει από τα βασαλτικά ορυκτά που σχηματίζουν τον ωκεάνιο πυθμένα. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει πώς ακριβώς σχηματίζονται αυτοί οι ρυόλιθοι.

Οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι μεγάλες ποσότητες αυτού του υλικού βρίσκονται κάτω από τον θάλαμο μάγματος του Κράφλα. Η μελέτη του θα μπορούσε να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τη θεωρία ότι οι ρυόλιθοι προκύπτουν από τη χημική τροποποίηση του βασαλτικού μάγματος σε μεγάλο βάθος.

Το πείραμα θα παρακολουθήσουν στενά και οι εταιρείες γεωθερμικής ενέργειας, οι οποίες μέχρι σήμερα αποφεύγουν τα θερμότερα σημεία της καλδέρας.

Και αν η νέα γεώτρηση μείνει άθικτη για αρκετό νερό, οι επιστήμονες θα μπορέσουν τελικά να παρακολουθήσουν μια ηφαιστειακή έκρηξη πιο κοντά από ποτέ.