Η AUKUS βαθαίνει τη ρωγμή μεταξύ ΗΠΑ – ΕΕ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι φανερό ότι δεν υπολογίζουν ιδιαιτέρως τη γνώμη της Ευρώπης και των «27», παρά τους όρκους και τις υποσχέσεις του Τζο Μπάιντεν κατά την πρόσφατη περιοδεία του.

Γι’ αυτό και δεν τη ζήτησαν στις δύο σημαντικές κινήσεις που έκαναν το τελευταίο διάστημα στη γεωπολιτική σκακιέρα: Την εσπευσμένη αποχώρησή τους από το Αφγανιστάν και τη σύναψη της τριμερούς στρατιωτικής-αμυντικής συμφωνίας AUKUS με τη Βρετανία και την Αυστραλία.

Η Ρωσία, από την άλλη, δεν θεωρεί την Ευρωπαϊκή Ενωση αξιόπιστο εταίρο και συνομιλητή, όπως είχε κυνικά πει ο Σεργκέι Λαβρόφ στον Ζοζέπ Μπορέλ την τελευταία φορά που ο τελευταίος επισκέφθηκε τη Μόσχα, από όπου αποχώρησε κυριολεκτικά ταπεινωμένος.

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει αποφασίσει, αντιθέτως, να συνάπτει επιλεκτικές συμμαχίες, όπως έκανε με τη Γερμανία στην περίπτωση του Nord Stream 2.

Οσο για την Κίνα, είναι φανερό ότι δεν ασχολείται καν με τους πολιτικούς συσχετισμούς στην ΕΕ και με το ποιος την εκπροσωπεί. Το μόνο που την ενδιαφέρει είναι να κάνει μπίζνες με τους Ευρωπαίους – είτε πρόκειται για μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η Volkswagen είτε για κράτη, όπως η Ιταλία. Και αντιδρά μόνο όταν της κλείνουν την πόρτα ή όταν δεν προχωρούν συμφωνίες οι οποίες έχουν ήδη συναφθεί, όπως η επενδυτική που υπογράφηκε στο τέλος της γερμανικής προεδρίας.

«Τα ωραία λόγια δεν αρκούν»

Δικαιολογημένο, λοιπόν, το πικρόχολο σχόλιο που έκανε η γερμανική εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung» την Τετάρτη, μετά την ομιλία της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Ευρωβουλή.

«Τα ωραία λόγια δεν αρκούν», έγραψε, για να εξηγήσει στη συνέχεια: «Ουσιαστικά, ο κόσμος θα έπρεπε να κρατά την ανάσα του όταν μιλά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την Κατάσταση της Ενωσης. Μιλά, άλλωστε, για λογαριασμό 450 εκατομμυρίων ανθρώπων και εκ μέρους της τρίτης μεγαλύτερης οικονομικής δύναμης παγκοσμίως, μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα».

«Υπάρχουν, όμως, σοβαροί λόγοι που εξηγούν το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι, όταν πρόκειται για το πραγματικό μέλλον της Ευρώπης, περιμένουν κυρίως να δουν ποιος θα είναι ο νικητής των εκλογών που θα διεξαχθούν στη Γερμανία αυτόν τον μήνα – και ποιος θα είναι πρόεδρος της Γαλλίας μετά τις εκλογές του Απριλίου του 2022».

Η AUKUS «πόνεσε» πολύ τους Ευρωπαίους

Ειδικά, πάντως, η AUKUS είναι αλήθεια ότι «πόνεσε» πολύ τους Ευρωπαίους. Οχι μόνο επειδή υπογράμμισε την αδιαφορία των συμμάχων τους και τους υποχρέωσε να διαπιστώσουν ότι είναι πολιτικά και στρατιωτικά ασήμαντοι στη νοτιοανατολική Ασία.

Αλλά και διότι είναι μία εξέλιξη η οποία έχει τεράστιο οικονομικό κόστος για τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ: Τη Γαλλία, η οποία είδε την Αυστραλία να ακυρώνει με προκλητικά ωμό τρόπο τη συμφωνία που είχε συνάψει μαζί της για την «αγορά του αιώνα», που αφορούσε την προμήθεια νέων υποβρυχίων – για να προτιμήσει τα αμερικανικά και πυρηνοκίνητα.

Οπως και να έχει, οι τελευταίες εξελίξεις φέρνουν τους «27» και κυρίως τους πιο ισχυρούς ανάμεσά τους, σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.

Οι κρίσιμες στρατηγικές αποφάσεις δεν μπορούν πλέον να αναβάλλονται, καθώς όσο ο χρόνος περνά και οι ανταγωνισμοί εντείνονται σε διεθνές επίπεδο, η Ευρώπη κινδυνεύει κυριολεκτικά να συνθλιβεί ανάμεσα στις μυλόπετρες των άλλων γιγάντων και κυρίως των ΗΠΑ και της Κίνας, που μοιάζουν να οδηγούνται με πολιτική ακρίβεια προς την κατά μέτωπο σύγκρουσή τους.

Σημείο καμπής ο ευρωστρατός

Από αυτή την άποψη, η θέση που εξέφρασε η Φον ντερ Λάιεν από το βήμα της Ευρωβουλής, με στόχο να πάρει σάρκα και οστά η αποκαλούμενη Ευρωπαϊκή Αμυντική Ενωση και ο «ευρωστρατός» – που έχουν καταντήσει κάτι σαν το… γιοφύρι της Αρτας – αποκτά πλέον ιδιαίτερη σημασία.

Η EE, πρακτικά, καλείται να επιλέξει εάν θα παραμείνει ένας οικονομικός «γίγαντας» ο οποίος, ταυτόχρονα, μοιάζει με γεωπολιτικό «νάνο» ή εάν θα επιχειρήσει να αποκτήσει όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν μια παγκόσμια υπερδύναμη.

Στην πρώτη περίπτωση, είναι καταδικασμένη να χάνει έδαφος σταδιακά και τελικά να μείνει πίσω σε όλους τους τομείς.

Στη δεύτερη, το ρίσκο είναι αναμφίβολα μεγάλο, όπως και το κόστος, καθώς πολλά κράτη-μέλη, όπως και σημαντικό τμήμα των ευρωπαίων πολιτών δεν μοιάζουν έτοιμοι και σύμφωνοι με μια τέτοια στροφή.

Η Δύση και το ΝΑΤΟ δεν θα είναι ποτέ ίδια

Το σίγουρο, σε κάθε περίπτωση, είναι πως η «Δύση» δεν θα είναι πια ποτέ η ίδια – ούτε και το ΝΑΤΟ.

«Η συμφωνία AUKUS έδειξε στη Γαλλία και την ΕΕ ότι ο Μπάιντεν δεν είναι αυτό που δείχνει. Η δυτική συμμαχία είναι το κύριο θύμα – και η Κίνα θα νικήσει εάν οι ΗΠΑ δεν καταφέρουν να κατευνάσουν την οργή της Γαλλίας», όπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο «Guardian».

Υπονοώντας πως, εκτός από τους Ευρωπαίους, ακόμη και οι Αμερικανοί ίσως χάσουν περισσότερα με την κίνησή τους από όσα σχεδιάζουν ή ελπίζουν να κερδίσουν…