Πολωνία – Ένα γράμμα φέρνει στο φως μια συγκινητική ιστορία θάρρους από τη ναζιστική κατοχή

Η Καρολίνα Τζούρζικ, μια 35χρονη Πολωνή που ζει στη Σουηδία, λάτρευε τον παππού της τον Στάνισλαβ, που από όταν ήταν παιδί της μιλούσε για τη γενναιότητα του προπάππου της με το ίδιο όνομα.

Αν και γνώριζε ότι ο παππούς της είχε διαδραματίσει κάποιο ρόλο στη σωτηρία δυο εβραίων γυναικών από τους ναζί, η Καρολίνα δεν είχε πλήρη εικόνα της κατάστασης μέχρι πρόσφατα, όταν εντόπισε μια επιστολή τους προς τον παπού της.

Πηγή: CNN

Αυτά που γνώριζε, όπως διηγήθηκε η ίδια στο CNN, ήταν ότι όταν ο παππούς της ήταν 12 χρονών, ενώ έπαιζε στη φάρμα της οικογένειας, σε ένα χωριό κοντά στη Βαρσοβία, έπεσε πάνω σε δυο γυναίκες, περίπου 20 ετών.

Το είπε στους γονείς του, που τον ενημέρωσαν ότι τις έκρυβαν από τη μέρα που τις είχαν εντοπίσει στα χωράφια τους. Οι δυο γυναίκες έμοιαζαν πολύ αδύναμες και άσχημα χτυπημένες, ενώ σύμφωνα μ τον παππού της Καρολίνα ήταν ορφανές και δεν μιλούσαν πολύ για το παρελθόν τους.

Ο παππούς της ορκίστηκε στον πατέρα του να μην πει τίποτα σε κανέναν, και πράγματι εκείνος συνέχισε να προστατεύει τις δυο γυναίκες σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Ακόμη κι όταν η γυναίκα του πέθανε την ώρα του τοκετού, αφήνοντάς τον να μεγαλώσει μόνος του τα παιδιά του.

Εκείνη την εποχή, όποιος εντοπιζόταν να προσφέρει καταφύγιο σε Εβραίους κινδύνευε με θανατική ποινή.

Μέχρι πριν λίγο καιρό, κανείς δεν ήξερε τι μοίρα επιφύλασσε στις δυο γυναίκες το τέλος του πολέμου.

Μέχρι που πριν λίγο καιρό, ο πατέρας της Καρολίνα, ο 60χρονος Βόιτσικ, ανακάλυψε μια επιστολή, πολυκαιρισμένη και γραμμένη σε παλιά πολωνικά. Η Καρολίνα αναγνώρισε αμέσως τα ονόματα των γυναικών: Φέλα και Τζάντζια. Και για πρώτη φορά έμαθε και το επώνυμό τους.

Αμέσως άρχισε να ψάχνει στο διαδίκτυο και σύντομα κατέληξε στην ιστοσελίδα MyHeritage που βοηθά τους χρήστες να γνωρίσουν το γενεαλογικό τους δέντρο.

Εκεί βρήκε την 42χρονη Κάρεν Νόρμαν, μια μεσίτρια από τη Νέα Υόρκη που συμβαίνει να είναι και εγγονή της Τζάντζια. Η Κάρεν ήξερε ότι η γιαγιά της είχε επιβιώσει από το Ολοκαύτωμα, όμως οι δυο αδερφές δεν μιλούσαν πολύ για τα βάσανα που πέρασαν μέχρι να φτάσουν στην Αμερική.

Η Τζάντζια μετανάστευσε με την οικογένειά της στο Τορόντο, ενώ η Φέλα στο Σικάγο.

Τώρα οι δυο οικογένειες σκοπεύουν να υποβάλουν αίτηση στο Γιαντ Βασέμ, το Παγκόσμιο Κέντρο Μνήμης του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ, προκειμένου ο Στάνισλαβ Τζούρζικ ο Πρεσβύτερος να αναγνωριστεί ως «Δίκαιος των Εθνών».

Το MyHeritage ενημερώθηκε για την ιστορία των δύο οικογενειών και προχώρησε σε επίσημη μετάφραση της επιστολής.

Η Φέλα, που φαίνεται να είναι εκείνη που τη συνέταξε, ενημερώνει σε αυτή τον Στάνισλαβ για τα νέα τους, γράφοντας:

«Έχει περάσει πολύς καιρός από τη μέρα που σε αποχαιρετήσαμε. Όμως δεν έχουμε εκφράσει τις εγκάρδιες ευχαριστίες μας για εσένα και το καλό που μας έκανες. Ποτέ δεν θα ξεχάσουμε ότι μας έσωσες τη ζωή».

Επιπλέον, περιγράφουν τον Στάνισλαβ ως «ένα άτομο που έκανε την καλύτερη και πιο μεγαλειώδη πράξη: Έσωσε ανθρώπινες ζωές», ενώ εκφράζουν την «βαθύτατη ευγνωμοσύνη τους».

Επιπλέον, μιλάνε για «το επόμενο στάδιο της ζωής» τους στη «ματωμένη γερμανική γη» (η επιστολή γράφτηκε το 1949 από ένα camp εκτοπισμένων στο Μπάμπεργκ, στο τμήμα της Γερμανίας που βρισκόταν τότε υπό αμερικανικό έλεγχο), αναφέροντας όμως ότι σκοπεύουν να «μεταναστεύσουν εκτός Ευρώπης».

Στο τέλος της επιστολής, η Φέλα αναφέρει ότι θέλει να διατηρήσει επαφές με τον Στάνισλαβ, λέγοντας ότι «ο δεσμός της φιλίας μας θα πρέπει να κρατήσει για πάντα».

Δεύτερη επιστολή

Πιο πρόσφατα, ο πατέρας της Καρολίνα ανακάλυψε και δεύτερο γράμμα στα πράγματα του πατέρα του, και πάλι από το 1949, στο οποίο η Φέλα ενημερώνει τον Στάνισλαβ ότι κατάφερε να φτάσει στις ΗΠΑ μαζί με τον σύζυγό της, ενώ και η αδερφή της ελπίζει σύντομα να την ακολουθήσει.

Η αποκάλυψη των επιστολών προκάλεσε έντονη συγκίνηση στις δύο οικογένειες που πρόσφατα ήρθαν αντιμέτωπες με την απώλεια αγαπημένων προσώπων, ενώ από χρόνια ήθελαν να μάθουν περισσότερα για την ιστορία των παππούδων τους.

Η Κάρεν δήλωσε χαρακτηριστικά στο CNN:

«Δεν θα υπήρχα αν δεν ήταν ο προπάππος της. Έζησαν εξαιτίας του. Κάποιος απλώς τις αντιμετώπισε ως ανθρώπους που αξίζουν να σωθούν. Πώς μπορείς να ευχαριστήσεις την οικογένειά του για αυτή την πράξη, ολόκληρες γενιές αργότερα;»

Για πολλές οικογένειες Εβραίων, η ιστορία των οικογενειών τους έχει ένα τεράστιο κενό την περίοδο του Ολοκαυτώματος, είτε επειδή χάθηκαν, είτε επειδή παρά το γεγονός ότι επέζησαν δεν άντεχαν να μιλήσουν για αυτό.