Όλυμπος – Με καθυστέρηση δέκα ετών ανακηρύχθηκε εθνικό πάρκο

Ο Όλυμπος είναι πλέον «εθνικό πάρκο». Η πρώτη περιοχή της χώρας που το 1938 είχε ανακηρυχτεί σε εθνικό δρυμό αποκτά σήμερα ένα αναβαθμισμένο «πλέγμα» προστασίας. Το πολυαναμενόμενο, εδώ και μια δεκαετία, Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) δημοσιεύθηκε τελικά στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (610/17.9.2021), χαρακτηρίζοντας τη χερσαία και την υδάτινη περιοχή του μυθικού βουνού ως εθνικό πάρκο. Παράλληλα, οριοθετεί και καθορίζει ζώνες προστασίας, χρήσεις γης, όρους και επιτρεπόμενες δραστηριότητες.

Στόχος η προστασία του Ολύμπου από τις αναπτυξιακές πιέσεις που δέχονταν όλα τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως από επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που εστίαζαν στον χειμερινό τουρισμό. Ή από …πρωτότυπα επενδυτικά σχέδια _ ορισμένα είχαν προταθεί και από πολιτικούς παράγοντες του τόπου _ τα οποία άγγιζαν τα όρια του κιτς ή ενός σκανδαλωδώς αταίριαστου έργου για το εμβληματικό βουνό. Όπως για παράδειγμα η πρόταση για δημιουργία θεματικών πάρκων, τύπου «Disneyland», με τους 12 θεούς του Ολύμπου ή για κατασκευή ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων μεγάλης κλίμακας με δικά τους ελικοδρόμια, τελεφερίκ κλπ.

Έτσι, οι όποιες προσπάθειες ολοκλήρωσης του ΠΔ έβρισκαν μπροστά τους πολλά εμπόδια και σε συνδυασμό με τη δυστοκία της δημόσιας διοίκησης, παρέμενε για χρόνια «παγωμένο», παρότι ήδη από τις 13 Σεπτεμβρίου του 2011 είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Τελικά, το 2019 κατάφερε να πάρει τη γνωμοδότηση της Επιτροπής «Φύση 2000», αλλά πέρασαν άλλα δύο χρόνια έως ότου διαβιβαστεί για έλεγχο στο Συμβούλιο της Επικρατείας, γίνουν οι σχετικές διορθώσεις και μπουν οι τελικές υπογραφές. Τελικά, σύμφωνα με το ΠΔ, εντός του Εθνικού Πάρκου Ολύμπου οριοθετούνται και χαρακτηρίζονται:

α) Ζώνη Α΄ – Περιοχή Προστασίας της Φύσης. Εκεί επιτρέπονται ελάχιστες δραστηριότητες όπως η επιστημονική έρευνα των φυσικών οικοσυστημάτων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας, η εκτέλεση απολύτως αναγκαίων εργασιών διαχείρισης του δάσους μετά από σύμφωνη γνώμη του Φορέα Διαχείρισης, η συντήρηση των υφιστάμενων μονοπατιών κλπ.

β) Ζώνη Β΄ – Περιοχή Προστασίας της Φύσης. Σε αυτήν την περιοχή επιτρέπονται επιπλέον, η εκτέλεση έργων προστασίας, συντήρησης, ανάδειξης και ανασκαφών στους ιστορικούς, αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, η ξενάγηση επισκεπτών, η διοργάνωση οικοτουριστικών δραστηριοτήτων εκτός των οχλουσών δραστηριοτήτων, όπως σκι από ελικόπτερο (heliskiing), αθλητισμού με τροχοφόρα, ιπποδρομιών κλπ. Επίσης, εκεί θα μπορούν να λειτουργούν ήπιες υποδομές π.χ. παρατηρητήρια, υποδομές ξεκούρασης επισκεπτών, ξύλινα ή πέτρινα καθίσματα, στέγαστρα, βρύσες κ.ά. Στη συγκεκριμένη ζώνη για λόγους πυροπροστασίας ή προστασίας από φυσικές καταστροφές ή προστασίας ευαίσθητων οικοσυστημάτων θα μπορεί να απαγορεύεται η διέλευση οχημάτων σε τμήματα του οδικού δικτύου.

γ) Ζώνη Γ΄ – Περιοχή του Εθνικού Πάρκου. Θα επιτρέπονται _ επιπλέον των όσων προβλέπονται για τις άλλες ζώνες _ η κατασκευή και λειτουργία ορειβατικών καταφυγίων, η άσκηση της μελισσοκομίας, της γεωργίας, της υλοτομίας και η ελεύθερη βόσκηση σε εκτατική μορφή. Μάλιστα, για την εξυπηρέτηση της κτηνοτροφίας θα επιτρέπεται η κατασκευή και χρήση εγκαταστάσεων για τα ζώα, ποτίστρες και μικρές ομβροδεξαμενές. Επίσης, μετά από γνωμοδότηση του Φορέα Διαχείρισης θα μπορούν να γίνονται έργα που εξυπηρετούν τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες ενώ έπειτα από γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής η επισκευή και αναστήλωση-αποκατάσταση ερειπωμένων κτισμάτων και η αποκατάσταση στοιχείων του αγροτικού τοπίου (κρήνες, λιθόστρωτα, γέφυρες, κ.λ.π.), αντιπροσωπευτικών της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Ακόμη, μεταξύ άλλων, σε υπαίθριους ή και στεγασμένους χώρους θα μπορεί να γίνεται πώληση τοπικών προϊόντων.

Εκτός του Εθνικού Πάρκου οριοθετείται και μια Περιφερειακή Ζώνη Δ’ όπου για τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες θα ζητείται η γνώμη του Φορέα Διαχείρισης. Για τα επιτρεπόμενα έργα και δραστηριότητες στο Εθνικό Πάρκο Ολύμπου θα απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση και, κατά περίπτωση, γνώμη του Φορέα Διαχείρισης.

Σε όλη την έκταση του πάρκου δεν θα επιτρέπεται η εισαγωγή ξενικών ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας, η αλλοίωση των γεωλογικών σχηματισμών, η εκχέρσωση δασικής βλάστησης, η σύλληψη ή θανάτωση από πρόθεση καθώς επίσης και η αιχμαλωσία ειδών της άγριας πανίδας, η συλλογή, κοπή, εκρίζωση, κατοχή, μεταφορά φυτών, η χρήση φυτοφαρμάκων και εντομοκτόνων κλπ.

Επίσης, στον Όλυμπο δεν θα επιτρέπεται η υπαίθρια διανυκτέρευση των επισκεπτών και η ελεύθερη κατασκήνωση, ούτε η αλιεία και η κίνηση των επισκεπτών κατά μήκος και εντός της κοίτης των ρεμάτων συνεχούς ροής, εκτός αν το Σχέδιο Διαχείρισης που θα γίνει θα προβλέπει κάτι διαφορετικό για συγκεκριμένες θέσεις και χρονικές περιόδους.