Τα μυστήρια της Νέας Υόρκης – Τα τουρκικά τερτίπια και η (μη) συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη

Ούτε υπήρξε ποτέ συνεννόηση προγραμματισμού μεταξύ Μαξίμου και Ακ Σαράι, ούτε είχε προκύψει έως χθες το βράδυ κάτι νεότερο, επιμένει η ελληνική πλευρά σχετικά με το θέμα που μονόπλευρα επέλεξε να ανοίξει δημοσίως ο τούρκος πρόεδρος περί επικείμενης συνάντησής του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη. Για ένα τριήμερο, το υποτιθέμενο  προγραμματισμένο, κατά τους ισχυρισμούς του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, «με ελληνικό αίτημα» ραντεβού σε ανώτατο επίπεδο στο περιθώριο της 76ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ έμενε τελικά μετέωρο από την τουρκική πλευρά.

Περιθώριο πιθανών εξελίξεων υπάρχει σήμερα, εφόσον όμως ανακοινωθεί επίσημα τροποποίηση του τουρκικού προγράμματος και ακολουθήσει επισήμως αίτημα της Αγκυρας (αυτές τις «προϋποθέσεις» εγείρει άλλωστε η Αθήνα), καθώς ο Πρωθυπουργός δεν έχει στο πλάνο του οποιαδήποτε αλλαγή στο δικό του πρόγραμμα – όπως να αναχωρούσε σήμερα νωρίτερα για τις ΗΠΑ, ή να άφηνε «κενό» στο πρόγραμμά του επί αμερικανικού εδάφους.

Η Αθήνα επέλεξε να κρατήσει αποστάσεις από τυχόν επικοινωνιακού τύπου τουρκικά τερτίπια και δεν έδειξε να παρεκκλίνει από τη θεσμική προσέγγισή της: ότι ούτε σχετικό αίτημα είχε διατυπωθεί από την Αγκυρα έως και χθες, προκειμένου να εξεταστεί διπλωματικά, ούτε καν υπήρχε, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, κάποια αίσθηση αλλαγής του προγράμματος. «Την ώρα που θα φτάνει ο Πρωθυπουργός στις ΗΠΑ, ήδη θα επιστρέφει ο κ. Ερντογάν στην Αγκυρα» έλεγε χαρακτηριστικά χθες ο Γιάννης Οικονόμου, σημειώνοντας λακωνικά ότι ο τούρκος πρόεδρος «είπε αυτό που είπε», αλλά δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο.

Η Αθήνα επιχειρεί να προτάσσει μόνο τη γλώσσα της διπλωματίας παρακολουθώντας πάντως στενά ένα διπλό παιχνίδι εκ μέρους της Αγκυρας, αφού αφενός προσπαθεί να καλλιεργήσει εικόνα κανονικότητας στις σχέσεις με την Ελλάδα, προβάλλοντας διάθεση για διάλογο, αφετέρου συνεχίζει σε τροχιά καταγγελιών και προκλήσεων που ανεβάζουν την ένταση.

Είναι χαρακτηριστικές οι αναφορές του Νίκου Δένδια στη συμπεριφορά της Τουρκίας κατά τη διάρκεια της άτυπης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, όταν ενημέρωσε τους ευρωπαίους ομολόγους του για τουρκική παραβατικότητα, τονίζοντας την παρενόχληση από τουρκικό πολεμικό σε σκάφος σημαίας Μάλτας που διεξήγαγε επιστημονικές έρευνες εντός οριοθετημένης ελληνικής υφαλοκρηπίδας – σε μία περιοχή που συμπεριλαμβάνεται στη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου και σε απόσταση 10 ναυτικών μιλίων ανατολικώς της Κρήτης.

«Η τουρκική συμπεριφορά έχει πλέον ξεφύγει από κάθε πλαίσιο της λογικής» είπε σύμφωνα με διπλωματικές πηγές ο Δένδιας και τόνισε ότι «ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα» η εικόνα που επιθυμεί να προβάλει η Τουρκία.

Η ατζέντα Μητσοτάκη

Η Τουρκία, το Κυπριακό, συνολικά η κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο, η ανάγκη σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή και σεβασμού του διεθνούς δικαίου, αλλά και ο ρόλος που πρέπει να αποκτήσει η ΕΕ έπειτα και από τις ραγδαίες εξελίξεις μέσα και από τη στρατηγική συμφωνία AUKUS (ΗΠΑ, Βρετανία, Αυστραλία) περιλαμβάνονται στην ατζέντα του Μητσοτάκη. Ο Πρωθυπουργός έχει προγραμματισμένη ομιλία στην έδρα του ΟΗΕ την ερχόμενη Παρασκευή, έπειτα από πυκνό πρόγραμμα επαφών του με τριπλή διάσταση: γεωπολιτική, επενδυτική, ομογενειακή. Στόχος του είναι να αναδείξει την πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική της χώρας (αναμένονται συζητήσεις με ξένους ηγέτες, αξιωματούχους του ΟΗΕ, στελέχη της επιχειρηματικής κοινότητας και εκπροσώπους της Ομογένειας) καθώς και να σηματοδοτήσει, σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, «την ενισχυμένη επιρροή που έχει στη διεθνή σκηνή και είναι προς όφελος του ρόλου που διαδραματίζει η Ελλάδα τόσο στη γειτονιά μας, όσο και παγκόσμια».

Ανάμεσα σε άλλα, είναι κλειδωμένη συζήτηση του Μητσοτάκη με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, αύριο, καθώς και η κρίσιμη σε διπλωματικό επίπεδο επαφή του με τον λίβυο πρόεδρο Μοχάμεντ Μένφι. Στο πρωθυπουργικό πρόγραμμα βρίσκονται τουλάχιστον τρία ραντεβού με επιχειρηματική-οικονομική διάσταση, ανάμεσά τους η συνάντηση με τον επικεφαλής της Microsoft, Μπραντ Σμιθ, ενώ θα έχει προηγηθεί απόψε δείπνο του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ σε επιλεγμένη ομάδα Ευρωπαίων και όχι μόνο ηγετών.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε χθες με τον Εκρέμ Ιμάμογλου και τον Κώστα Μπακογιάννη στο Μαξίμου. Μία άλλη συνάντηση, αυτή που έσπευσε να ανακοινώσει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι θα γίνει στη Νέα Υόρκη, είναι ακόμη στον αέρα

Διπλωματικός μαραθώνιος

Εξάλλου η ελληνική διπλωματία «κυνηγά» ανοίγματα για προβολή των θέσεών της και σε χώρες πέραν αυτών που υπάρχουν παραδοσιακές επαφές, ωστόσο διαδραματίζουν ρόλο στα διεθνή δρώμενα. Ηδη ο Δένδιας είχε συναντήσεις με τους ομολόγους του της Γκαμπόν, της Γκάμπια, της Κόστα Ρίκα και των Μαλδίβων και έθεσε στο επίκεντρο την ανάγκη τήρησης του διεθνούς δικαίου από όλους – και από την Τουρκία. Ο «μαραθώνιος» συνεχίζεται μεταξύ άλλων με την αυριανή τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου και την τετραμερή Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ – ΗΠΑ, την Παρασκευή με τη συμμετοχή της αμερικανίδας υφυπουργού Βικτόρια Νούλαντ.

Ελένη Ευαγγελοδήμου

Αλεξάνδρα Φωτάκη