Αφγανιστάν – Δημοσιογράφος μας περιγράφει πώς είναι να είσαι γυναίκα υπό το καθεστώς τον Ταλιμπάν

Ως παιδί στο Αφγανιστάν, η Zahra Joya προσποιούταν ότι ήταν αγόρι για να μπορεί να πάει σχολείο, μέχρι τη στιγμή που αποφάσισε να ξεκινήσει το δικό της γυναικείο πρακτορείο ειδήσεων. Τώρα που ζει στη Βρετανία, ο αγώνας της συνεχίζεται.

Λίγο πριν από ένα μήνα, η Zahra Joya έφυγε από το σπίτι της στην Καμπούλ για να πάει στο γραφείο της, όπως έκανε κάθε μέρα. Από αυτό το μικρό γραφείο, η Joya, δημοσιογράφος, διοικούσε το Rukhshana Media, το πρακτορείο ειδήσεων που ίδρυσε πέρυσι για να αναφέρει τις ιστορίες γυναικών και κοριτσιών από όλο το Αφγανιστάν. Μέχρι να επιστρέψει σπίτι το απόγευμα, ωστόσο, άντρες με όπλα βρίσκονταν στις γωνίες του δρόμου και οι αδελφές της κλειδαμπαρώθηκαν μέσα στο σπίτι τους, τρέμοντας από φόβο.

Μέσα σε λίγες ώρες, η κανονική τους ζωή είχε εξαλειφθεί

«Μέχρι το τέλος, εκείνο το απόγευμα της 15ης Αυγούστου, δεν μπορούσα να πιστέψω τι συνέβαινε», λέει στον βρετανικό Guardian. «Ήταν σαν ένα κακό όνειρο. Ακόμα και εκείνη την ημέρα, φαινόταν απίθανο να μπορέσουν οι Ταλιμπάν να αναλάβουν στην εξουσία τόσο γρήγορα, να σβήσουν 20 χρόνια και να μας ‘παρασύρουν’ όλους στο παρελθόν».

Η Joya μεταφέρθηκε αεροπορικώς από την Καμπούλ από τη βρετανική κυβέρνηση τις τελευταίες φρικιαστικές και τρομακτικές ημέρες της εκκένωσης, μαζί με άλλα μέλη της οικογένειας. Παρόλο που βρίσκεται σε ασφαλές χώρο, ο κόσμος της, που κάποτε ήταν γεμάτος ζωή, έχει περιοριστεί σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου με σφραγισμένα παράθυρα και μπεζ τοίχους.

Οικιακή δουλεία και αναλφαβητισμός

Αισθάνεται βαθιά θλίψη για την εξάλειψη των γυναικών από τη δημόσια ζωή στο Αφγανιστάν. Την περασμένη εβδομάδα, οι Ταλιμπάν ανακοίνωσαν ότι μόνο τα αγόρια θα είναι στις τάξεις όταν ανοίξουν τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθιστώντας το Αφγανιστάν τη μόνη χώρα στον κόσμο που αρνείται στο 50% του πληθυσμού του το βασικό δικαίωμα στην εκπαίδευση. Στην Καμπούλ, έχει επίσης ανακοινωθεί ότι οι γυναίκες δεν θα επιτρέπεται να απασχολούνται σε εργασίες του δημόσιου τομέα που θα μπορούσαν να κάνουν άνδρες.

«Το να πιστέψουμε την προπαγάνδα των Ταλιμπάν, ότι αυτή τη στιγμή είναι κάπως διαφορετικοί, σημαίνει να προδίδουμε τα εκατομμύρια Αφγανών γυναικών και κοριτσιών που έχασαν την ευκαιρία τους να έχουν οτιδήποτε άλλο παρά μια ζωή οικιακής δουλείας και αναλφαβητισμού», λέει. «Σκέφτομαι όλα όσα εγώ και τόσες άλλες γυναίκες παλέψαμε τόσο σκληρά για να πετύχουμε και όλα έχουν εξαφανιστεί. Χάσαμε τα πάντα».

«Γεννιόμαστε ανεπιθύμητες»

«Όταν γεννήθηκα, οι πρεσβύτεροι της οικογένειάς μου ήταν τόσο λυπημένοι και ντροπιασμένοι που οι γονείς μου είχαν μια κόρη», λέει η Joya. «Δεν πίστευαν ότι είχα καμία απολύτως αξία. Αυτή είναι μια πραγματικότητα για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν. Γεννιόμαστε ανεπιθύμητες. Ωστόσο, ποτέ, ποτέ δεν ένιωσα θλίψη ή ντροπή για αυτό που είμαι. Σε όλη μου τη ζωή, πίστευα ότι θα μπορούσα να είμαι όποια ήθελα να είμαι».

Ιδρυσε το πρακτορείο Rukhshana ως το πρώτο φεμινιστικό πρακτορείο ειδήσεων στο Αφγανιστάν, όπου δημοσιογράφοι έφερναν στο φως την πραγματικότητα της ζωής των γυναικών και των κοριτσιών σε όλη τη χώρα. Ο σκοπός ήταν να παράσχει μια αντί-αφήγηση στα ευρύτερα αφγανικά μέσα ενημέρωσης. Υπήρχαν ραδιοφωνικοί σταθμοί και τηλεοπτικά κανάλια που διοικούνταν από ή για γυναίκες σε διάφορα μέρη της χώρας, αλλά η φιλοδοξία της ήταν ότι το Rukhshana θα λειτουργούσε ως η πρώτη εθνική πηγή πληροφόρησης όπου μια Αφγανή σε οποιαδήποτε περιοχή θα μπορούσε να δει τη ζωή της να αντικατοπτρίζεται στις ιστορίες που δημοσιεύονται.

Την εβδομάδα που η χώρα έπεσε στα χέρια των μαχητών, το Rukhshana συνεργάστηκε με τον Guardian για να δημοσιεύσει το project Women Report Afghanistan, όπου μια ομάδα γυναικών δημοσιογράφων της Joya από όλη τη χώρα έλεγε στον κόσμο τι συνέβαινε εκεί. Όπως όλα στο Rukhshana, έτσι και τα άρθρα ήταν ατρόμητα, και μιλούσαν για την κατάσταση των ανύπαντρων και χωρισμένων γυναικών υπό τους Ταλιμπάν, τη σύγκρουση μέσα στις οικογένειες για την μπούρκα και για το γεγονός ότι οι γυναίκες και τα παιδιά τους αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

«Δεν θα σταματήσω να αντιστέκομαι»

Από τη στιγμή που έφτασε στο Λονδίνο, το σοκ ήταν αβάσταχτο. «Είναι σαν να πνίγομαι», λέει. «Αλλά πρέπει να μείνω δυνατή για την οικογένειά μου. Απλώς πρέπει να βεβαιωθώ ότι είναι όλα εντάξει. Ξέρω ότι έχουμε δύσκολους καιρούς μπροστά μας».

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, λιγότερες από 100 από τις 700 Αφγανές γυναίκες που εργάζονταν ως δημοσιογράφοι παραμένουν στη δουλειά τους. Ωστόσο η Joya λέει ότι, παρόλο που η καρδιά της σπάει κάθε μέρα, δεν θα σταματήσει ποτέ τη δουλειά της προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανές τις φωνές των Αφγανών γυναικών.

«Οι Ταλιμπάν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα όπλα τους και τους κανόνες τους για να προσπαθήσουν να σπάσουν το πνεύμα των Αφγανών γυναικών, αλλά δεν μπορούν να μας φιμώσουν όλους», λέει. «Δεν θα σταματήσω ποτέ να αντιστέκομαι».