Η σημασία της εισδοχής του Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης

Όταν κάτι καθυστερεί για χρόνια να γίνει και τελικά η ολοκληρώνεται με ταχείες διαδικασίες, τότε πρέπει κανείς να αναζητήσει τι ήταν αυτό που ώθησε στην επιτάχυνση.

Αυτό ακριβώς ισχύει και για την επίσημη εισδοχή του Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, έναν ιδιαίτερα σημαντικό διεθνή οργανισμό πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας , στον οποίο συμμετέχουν η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, το Πακιστάν, το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Κιργιστάν και το Καζακστάν ως μέλη, ενώ πολλές άλλες χώρες συμμετέχουν στον ευρύτερο διάλογο γύρω από αυτόν. Ουσιαστικά είναι ένας οργανισμός στον οποίο συμμετέχουν χώρες που αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο της παγκόσμιας έκτασης, τρισεκατομμύρια δολάρια σε εξαγωγές και περιλαμβάνει πολύ μεγάλες χώρες

Και αυτό γιατί το Ιράν προσπαθεί να μπει σε αυτό τον οργανισμό εδώ και 13 χρόνια, έχοντας κάνει την πρώτη αίτηση το 2008. Στην αρχή το πρόβλημα ήταν ο περιορισμός που είχε επιβληθεί το 2010, στη Σύνοδο της Τασκένδης, σύμφωνα με τον οποίο για τα κράτη μέλη δεν έπρεπε να υπάρχουν σε βάρος του κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Όμως, ακόμη και μετά το 2015, όταν πλέον με την αρχική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είχαν αρθεί οι κυρώσεις σε βάρος της χώρας και πάλι υπήρξε σημαντική καθυστέρηση στην αποδοχή του αιτήματος.

Η αλλαγή του συσχετισμού δύναμης

Τώρα, όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, κάποια στιγμή οι κυρώσεις σε βάρος του Ιράν θα αρθούν. Και αυτό γιατί η Τεχεράνη κατάφερε επιλέγοντας να χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό μοχλό το γεγονός ότι μπορεί να τροποποιεί τα επίπεδα εμπλουτισμού ουρανίου να φέρει τις ΗΠΑ σε ένα σαφές δίλημμα: ή θα δοκιμάσουν να καταστρέψουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, κάτι που θα σήμαινε συνολικά πόλεμο με την Ισλαμική Δημοκρατία και ευρύτερη αποσταθεροποίηση, ή να κινηθούν με μια ρεαλιστική διαπραγματευτική γραμμή που θα οδηγήσει σε συμφωνία και θα επιτρέψει κάποιου είδους πραγματικό διεθνή έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

Επιπλέον, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα ολοένα και περισσότερο συνειδητοποιούν ότι το Ιράν, χωρίς να εγκαταλείπει έναν ευρασιατικό προσανατολισμό που ήταν δεδομένο ότι θα ακολουθούσε την εκλογή του Εμπραχίμ Ραϊσί στην πρωθυπουργία δεν είναι δεδομένο ότι εξαρτάται από τη δική τους διαπραγματευτική βαρύτητα, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα στις διαπραγματεύσεις της Βιέννης, ενώ διεκδικεί έναν αυτοτελή ρόλο, κάτι που έχει φανεί και στο πώς προσεγγίζει τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν όπου χωρίς να έχει διακόψει τους διαύλους επικοινωνίας με τους Ταλιμπάν είναι πιο εμφατική στα ζητήματα συμπερίληψης όλων των εθνοτήτων. Ας μην ξεχνάμε ότι πλέον το Ιράν αισθάνεται δικαιωμένο και ως προς την πιο σκληρή γραμμή στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος αλλά και για τον τρόπο που η στρατηγική του «άξονα της αντίστασης» έχει κατοχυρώσει έναν αναβαθμισμένο ρόλο σε μια ευρύτερη περιοχή που μετά από την σχετική τάσης απόσυρσης των ΗΠΑ ανοίξει τον δρόμο για διαφορετικές δυναμικές σε πάγιες συγκρούσεις.

Και βεβαίως υπάρχει το ζήτημα της επόμενης μέρας μετά από την άρση όλων των κυρώσεων και μια νέα εκδοχή συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οπότε πλέον το θέμα θα αφορά την οικονομική ανασυγκρότηση του Ιράν και τις επενδυτικές ευκαιρίες που ανοίγονται εκεί.

Σε αυτό το φόντο γίνεται σαφές ότι ιδίως η Μόσχα και το Πεκίνο εκτίμησαν ότι η ένταξη του Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης επιτρέπει έναν πολύ καλύτερο χειρισμό αυτών των προκλήσεων και καλύτερες δυνατότητες συνεργασίας με το Ιράν σε διάφορα επίπεδα.

Το τέλος της απομόνωσης του Ιράν

Άλλωστε, το ίδιο το Ιράν σε αυτή τη φάση ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για μεγάλες οικονομικές συμφωνίες, επενδύοντας και στην ευρύτερη δυναμική που αναπτύσσεται στον ευρασιατικό άξονα. Αυτό αφορά τόσο την ενεργοποίηση της μεγάλης 25ετούς συμφωνίας οικονομικής συνεργασίας και ύψους 400 δισεκατομμυρίων που έχει συνάψει με την Κίνα

Δεν είναι τυχαίο ότι έμφαση στην οικονομική διάσταση της συμμετοχής του Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης έδωσε ο ίδιος ο πρόεδρος του Ιράν, επιστρέφοντας από τη Ντουσάνμπε, την πρωτεύουσα του Τατζικιστάν, όπου έλαβε χώρα η σύνοδος: «Σήμερα όχι μόνο το υπουργείο Εξωτερικών αλλά και όλα τα υπουργεία έχουν την ευθύνη να συμβάλουν όσο το δυνατόν περισσότερο στην οικονομική ευημερία της χώρας μέσα από τις ευκαιρίες που προσφέρονται», ήταν η χαρακτηριστική δήλωσή του.

Ο Ραϊσί υπογράμμισε ότι τα κράτη-μέλη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την επέκταση των οικονομικών σχέσεων με το Ιράν και ανέφερε ως παράδειγμα το υπό κατασκευή, σε συνεργασία (και χρηματοδότηση) με την Ινδία λιμάνι στην Τσαμπαχάρ που θα μπορούσε να είναι ένα σημείο εισόδου της Ινδίας προς την Κεντρική Ασία.

Οι Ιρανοί ελπίζουν ότι σε αντίθεση με τις δυτικές χώρες που έκοψαν γρήγορα δεσμούς με το Ιράν μετά την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων καθώς οι οικονομίες τους δεν είχαν εξάρτηση από το Ιράν, χώρες όπως η Κίνα συνέχισαν να θεωρούν σημαντικές τις εισαγωγές πετροχημικών προϊόντων από το Ιράν και άρα είναι πιο εύκολο με τέτοιες χώρες να οικοδομηθούν οικονομικές συνεργασίες, παρά τα εμπόδια που εξακολουθούν να θέτουν οι κυρώσεις.

Δεν είναι τυχαίο, επομένως ότι για τους Ιρανούς η είσοδος στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης σηματοδοτεί μια αλλαγή σελίδες. Με τα λόγια του εκπροσώπου του Ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών: «σηματοδοτεί το τέλος στην πράξη και την αποτυχία του σχεδίου απομόνωσης του Ιράν»