Υπόθεση efood – Πώς φτάσαμε στις μεγάλες κινητοποιήσεις των διανομέων

Ο μαγικός κόσμος των κοινωνικών δικτύων κατάφερε να εκθέσει τον υποβιβασμό της -ήδη επισφαλούς- εργασίας των εργαζομένων delivery: Κυκλοφόρησε από messenger σε messenger, από instagram σε instagram κι από δημοσίευση σε δημοσίευση ότι η efood απελευθερώνει περισσότερο τα εργασιακά δικαιώματα κι έτσι οι διανομείς θα εργάζονται όχι ως μισθωτοί, αλλά ως freelancers.

Αυτή η αλλαγή πρακτικά σημαίνει την κατάργηση των συμβάσεων εργασίας. Για την ακρίβεια, η αρχική ανακοίνωση έλεγε πως με το πέρας της λήξης των συμβάσεων 115 εργαζομένων, οι διανομείς θα έχουν την ευκαιρία να επιλέγουν πώς θέλουν να συνεχίσουν τη συνεργασία με την εταιρεία: Ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή καθόλου.

Το τεράστιο κύμα αγανάκτησης στα κοινωνικά δίκτυα στήριξε τους διανομείς και ανάγκασε την e-food να ανασκευάσει, χωρίς, ωστόσο να πρόκειται για εγγύηση των όρων εργασίας και των εργασιακών δικαιωμάτων. Έτσι,οι διανομείς αποφάσισαν πανελλαδικές κινητοποιήσεις. Στις 22 Σεπτεμβριου πραγματοποιήθηκε στάση εργασίας από τις 12.00  έως τις 16.00μμ, ενώ στη Θεσσαλονίκη εξαγγέλθηκε 24ωρη απεργία για την ερχόμενη Παρασκευή, Στο πλευρών των διανομέων βρίσκονται η ΓΣΕΕ και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων του Επισιτισμού Τουρισμού (ΠΟΕΕΤ).

Στα βασικά τους αιτήματα είναι να ανανεωθούν όλες οι συμβάσεις εργασίας σε αορίστου με απευθείας πρόσληψη από την efood με όλα τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα», να δοθεί τέλος στο σύστημα αξιολόγησης-batch και να υπογραφούν συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Η εργασιακή κατάσταση των εργαζομένων delivery

«Μια διάταξη, μία παράγραφο, μία λέξη» ζητούσε ο Κωστής Χατζηδάκης σχετικά με την υπονόμευση της εργασίας  των εργαζομένων στα delivery και τα courier συγκριτικά με τη νομοθεσία που ίσχυε μέχρι τότε και η απάντηση ήρθε από την ιστορική αναδρομή. Αφενός, ο ΕΦΚΑ το 2020 απέρριψε το αίτημα της efood για τη μετατροπή των συμβάσεων εργασίας, τονίζοντας ότι η δουλειά του διανομέα έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εξαρτημένης εργασίας.

Αργότερα τα ίδιο έτος ο πρώην υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης (ΑΠ οικ. 45628/414 – 4 Νοεμβρίου 2020) επιβεβαιώνει ότι η εργασία του διανομέα, σύμφωνα με το αρ. 2 του ν. 1846/1951, στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ (πρ. ΙΚΑ), είναι ίδια ή παρόμοια με αυτές που συναντώνται στις περιπτώσεις εξαρτημένης εργασίας. Συγκεκριμένα η εγκύκλιος αναφέρει:

«Εάν ενόψει των συνθηκών κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης είναι πράγματι δυσχερής η διάκριση μεταξύ εξαρτημένης ή μη εργασίας, τυγχάνει εφαρμογής το από την παραπάνω διάταξη προβλεπόμενο μαχητό τεκμήριο υπέρ της εξαρτημένης εργασίας και της υπαγωγής του προσφέροντος την εργασία αυτή στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ (πρ. ΙΚΑ). Προς ανατροπή του τεκμηρίου αυτού πρέπει να αποδεικνύεται κάθε φορά, κατά τρόπο βέβαιο και σαφή, ότι η εργασία προσφέρεται υπό καθεστώς ελευθέρων ενεργειών του παρέχοντος αυτήν, κατά τη σχετική πλήρως αιτιολογημένη κρίση της Διοίκησης και, τελικά, του Διοικητικού Δικαστηρίου (ΣτΕ 2265/1994, 1458/1991 κ.ά.)»

«Πιο συγκεκριμένα, στο υπό εξέταση θέμα, λαμβάνοντας υπόψη και την απάντηση του Δικαστηρίου της Ε.Ε., το είδος της σύμβασης εργασίας όσων απασχολούνται στη διανομή προϊόντων (εστίασης) προσιδιάζει στη φύση και τα χαρακτηριστικά της εξαρτημένης σχέσης εργασίας και πάντως δεν είναι συμβατή με την αμοιβή των εν λόγω εργαζόμενων με Παραστατικό Παρεχόμενων Υπηρεσιών (πρώην τίτλος κτήσης), το οποίο ενδείκνυται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, εντελώς ευκαιριακού και περιστασιακού χαρακτήρα».

Νόμος Χατζηδάκη και άρθρο 69

Οι εταιρείες διανομείς επικαλούνται το άρθρο 69 του νόμου Χατζηδάκη (4808/21) που εισάγει την freelancer απασχόληση εργαζομένων σε delivery και courier. Αυτός ο νόμος είναι που επιτρέπει στις εταιρείες να προχωρήσουν να καταργήσουν τις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας και να θεσπίσουν τη συνεργασία με freelancers και αυτοαπασχολούμενους.

Πάντως, μόλις τις τελευταίες ημέρες οι παραγγελίες από την efood έχουν μειωθεί κατά τουλάχιστον 30%.