Τα τελευταία σύμβολα

Κάποιες αλήθειες είναι άβολες, κάποιες πικρές και άλλες απλά τις αποδέχεσαι δίχως αισθήματα, σαν ωμό ρεαλισμό, όπως πίνεις ένα ποτήρι νερό.

Τα μεγάλα μεγέθη, τα σύμβολα τελείωσαν με τον Μίκη. Μας έχουν απομείνει μια χούφτα δημιουργοί ακόμη – κυρίως από τον χώρο του τραγουδιού – και ο εικοστός αιώνας θα κλείσει οριστικά, με μια μικρή καθυστέρηση. Υπάρχει μια σειρά λόγων για αυτό. Ο ένας είναι πως τόσο μαζεμένο ταλέντο δύσκολα ξανασυναντιέται στην ίδια εποχή. Το ταλέντο δεν είναι προνόμιο κάποιων γενιών, πάντα θα υπάρχει, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, εδώ μιλάμε για κάτι έξω από τα συνηθισμένα. Μαζί την ίδια τριακονταετία να έχουμε συνθέτες αυτού του μεγέθους είναι κάτι που δεν σου το δίνει η Ιστορία συνέχεια. Αν συμπληρώσεις και τους συγκεκριμένους ποιητές και στιχουργούς που έγραψαν αυτά τα τραγούδια, μαζί και τις φωνές, η επανάληψη της Ιστορίας μοιάζει με επιστημονική φαντασία. Να το πω πιο απλά, τα τραγούδια τους είναι καλύτερα από τα δικά μας.

Ο δεύτερος λόγος είναι πως το ταλέντο δεν είναι αρκετό για να σε κάνει σύμβολο. Οι συγκυρίες, ο κοινός βηματισμός, οι μοιρασμένες αγωνίες, οι συλλογικότητες, η τρυφεράδα, το «τραγούδισμα» της εποχής είναι το πενήντα τοις εκατό.

Δηλαδή, με λίγα λόγια, τους έτυχε και η εποχή, τους πήγε, τους πήγε τρελά.

Ενας τρίτος λόγος, ο κόσμος είναι που σε σπρώχνει να γίνεις σύμβολο γιατί το έχει ανάγκη. Σήμερα μοιάζει να μην το έχει. Και όχι μόνο δεν το έχει αλλά προσπαθεί με μανία να αποκαθηλώσει μεγέθη, να τα φέρει στα μέτρα του, ένα «γιατί αυτός και όχι εγώ» κυριαρχεί παντού. Είναι τόσο εύκολο πια να είσαι γνωστός δίχως κανέναν κόπο και χάρισμα και κυρίως χωρίς να μπορείς να ορίσεις τι δουλειά ακριβώς κάνεις.
Και υπάρχει και κάτι άλλο, ίσως το σημαντικότερο. Τους χρεώνουμε ότι μας έκαναν να πιστέψουμε στο όνειρο, μας έκαναν μαλθακούς στην πραγματικότητα, μας δημιούργησαν μια δυσανεξία για το ρεαλιστικό, για το εφικτό, μας υποσχέθηκαν έναν καλύτερο κόσμο, ή μάλλον μας έκαναν να πιστέψουμε πως αξίζουμε έναν καλύτερο κόσμο αλλά κι έναν καλύτερο εαυτό, αλλά αυτά δεν υπάρχουν, ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κακός και λίγος και οι κοινωνίες δεν έχουν εναλλακτική, αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος, όλα τα άλλα ήταν λογάκια γραμμένα στα σύννεφα.

Τους χρεώνουμε ότι μας έκαναν να πιστέψουμε και δεν σκοπεύουμε να την ξαναπατήσουμε. Δεν έχουμε καμία ανάγκη τους ποιητές, τα τραγούδια, τα βιβλία, ο κόσμος γύρω αγριεύει και εκείνοι αντί να μας προετοιμάσουν για αυτό, μας υποσχέθηκαν ομορφιά. Μας πρόδωσαν κανονικά. Μας πούλησαν για ίδιον όφελος, τη δική τους ματαιοδοξία.

Μπορούμε και χωρίς αυτούς. Το αποδεικνύουμε καθημερινά εξάλλου. Θα το μάθουμε και στα παιδιά μας. Να κοιτάτε κάτω και ευθεία, όχι ψηλότερα. Οι άνθρωποι με τους ανθρώπους και τα αστέρια με τα αστέρια. Μην τα μπλέκετε. Δεν θα το αλλάξετε εσείς αυτό, κανένας δεν μπόρεσε. Με πολλή αγάπη, οι γονείς σας.