Εμβόλιο – Εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις κινδυνεύουν να καταλήξουν στα σκουπίδια

Παρά τη θεαματική αύξηση της παραγωγής, οι πλούσιες χώρες συνεχίζουν να συσσωρεύουν περισσότερα εμβόλια Covid-19 από ό,τι χρειάζονται. Και πολλές από τις επιπλέον δόσεις πλησιάζουν πλέον την ημερομηνία λήξης.

Οι πλουσιότερες χώρες του κόσμου έχουν σήμερα απόθεμα 1,2 δισεκατομμυρίων δόσεων που δεν θα χρειαστούν ακόμα κι αν χορηγηθούν αναμνηστικές δόσεις στον γενικό πληθυσμό, εκτιμά η Airfinity, εταιρεία που καταμετρά τα διαθέσιμα αποθέματα.

Το ένα πέμπτο αυτής της ποσότητας, 241 εκατομμύρια δόσεις, μπορεί να κινδυνεύουν να καταλήξουν στα σκουπίδια αν δεν διατεθούν σύντομα ως δωρεές σε άλλες χώρες, λέει στο BBC ο δρ Ματ Λίνλεϊ, επικεφαλής των ερευνητών στην Airfinity.

Το πρόβλημα είναι ότι οι φτωχότερες χώρες, ορισμένες από τις οποίες δεν έχουν εμβολιάσει ούτε το 2% του πληθυσμού, θα δυσκολεύονταν να αποδεχθούν δωρεές εμβολίων που λήγουν σε λιγότερο από δύο μήνες.

Η εταιρεία ελπίζει ότι τα δεδομένα θα πείσουν τις κυβερνήσεις ότι δεν υπάρχει λόγος υπερσυσσώρευσης εμβολίων: οι παρασκευάστριες εταιρείες έχουν πλέον αυξήσει την παραγωγή στις 1,5 δισεκατομμύρια δόσεις του μήνα, ενώ η συνολική παραγωγή έως το τέλος του έτους εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 15 δισεκατομμύρια δόσεις -αρκετές για τον εμβολιασμό σχεδόν του συνόλου του παγκόσμιου πληθυσμού.

«Παράγουν πλέον έναν τεράστιο αριθμό δόσεων. Η παραγωγή έχει αυξηθεί πάρα πολύ τους τελευταίους 3-4 μήνες» διαβεβαιώνει ο δρ Λίνλεϊ.

Ακτιβιστές διαδηλώνουν κατά του «απαρτχάιντ των εμβολίων» έξω από το κτήριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στις 20 Σεπτεμβρίου (Reuters)

Εκτιμά ωστόσο πως «οι πλούσιες χώρες δεν είναι απαραίτητα άπληστες». Η ανισότητα  «οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι [οι κυβερνήσεις] δεν γνώριζαν εκ των προτέρων ποια εμβόλια είναι αποτελεσματικά. Οπότε αγόρασαν αρκετά διαφορετικά εμβόλια».

Πολιτικές πιέσεις

Ωστόσο η Άγκαθε Ντεμαρέ, πρώην διπλωμάτης και κύρια συγγραφέας πρόσφατης έκθεσης του Economist για τα αποθέματα εμβολίων, θεωρεί ότι το θέμα είναι και πολιτικό.

«Έχει να κάνει και με την εγχώρια πολιτική πίεση, καθώς ένα μέρος του εκλογικού σώματος πιθανότατα δεν θα ήταν καθόλου ευχαριστημένο αν έβλεπε να δωρίζονται εμβόλια, εφόσον υπάρχει η εντύπωση ότι χρειάζονται στην πατρίδα» είπε στο BBC.

Πράγματι, οι εγχώριες πιέσεις κατάφεραν φέτος σημαντικό πλήγμα στον διεθνή μηχανισμό Covax, ο οποίος αναλαμβάνει τη διανομή εμβολίων σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Σκόπευε να διαθέσει το 2021 δύο δισεκατομμύρια δόσεις, οι περισσότερες από εργοστάσιο στην Ινδία, όταν όμως ξέσπασε στη χώρα ένα δεύτερο πανδημικό κύμα, η Ινδία απαγόρευσε τις εξαγωγές.

Η Ντεμαρέ δηλώνει ότι δεν πείστηκε όταν άκουσε τις χώρες της G7 να υπόσχονται τον Ιούνιο ένα δισεκατομμύριο δόσεις για τις φτωχότερες χώρες το 2022.

«Γνωρίζουμε ότι αυτό δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί» λέει.

H Βρετανία υποσχέθηκε 100 εκατ. δόσεις, μέχρι σήμερα όμως έχει δωρίσει μόνο 9 εκατομμύρια. Οι ΗΠΑ υποσχέθηκαν 580 εκατομμύρια δόσεις και υπόσχονται άλλες τόσες, όμως μέχρι στιγμής έχουν προσφέρει μόνο 140 εκατ. δόσεις. Η δε Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε για 250 εκατ. δόσεις μέχρι το τέλος του έτους, έχει στείλει όμως μόνο το 8% αυτής της ποσότητας.

«Πρέπει και οι παρασκευάστριες εταιρείες να συμμορφώνονται με τις δημόσιες δεσμεύσεις τους στον Covax και να του δίνουν προτεραιότητα έναντι διμερών συμφωνιών με χώρες που διαθέτουν ήδη αρκετές δόσεις» επισημαίνει η Αουρέλια Νγκούγιεν, διευθύνουσα σύμβουλος του Covax,

Σύμφωνα με την οργάνωση Human Rights Watch, το 75% της παραγωγής εμβολίων κατέληξε σε 10 πλούσιες χώρες, ενώ ο Economist υπολογίζει ότι τα μισά εμβόλια έχουν διατεθεί για μόλις το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Και οι πλουσιότερες χώρες του κόσμου χορηγούν 100 φορές περισσότερα εμβόλια από ό,τι οι φτωχότερες.