Ποιoς θα σηκώνει το τηλέφωνο;

Ιστορικά, δύο είναι οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν χύσει το αίμα τους (και κυρίως το αίμα των τρίτων) για να επιβάλουν την ένωση της Ευρώπης εκ των άνω και διά της βίας: Γαλλία και Γερμανία. Η σημερινή Ευρώπη, πολύτιμη και αξιοθαύμαστη παρ’ όλα τα μειονεκτήματά της, είναι το επίτευγμα της συμφιλίωσης των δύο συγκεκριμένων χωρών, μετά τη μεγαλύτερη αιματοχυσία στην ευρωπαϊκή ιστορία, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπήρχε και μια τρίτη μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη, η οποία πάντα πολέμησε προκειμένου να εμποδίσει την ενοποίηση της Ευρώπης με τους όρους του Λουδοβίκου ΙΔ’, του Ναπολέοντα ή του Χίτλερ – αλλά οι Βρετανοί αποχώρησαν από την Ενωση και δεν θα μας απασχολήσουν άλλο.

Οσο υπήρχε η Μέρκελ, ήξερες ότι η Ευρώπη έχει κάποια ηγεσία, για να το πω απλά. Επρόκειτο για ήπιας μορφής γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη, η οποία όμως εξασφάλιζε μια ηγεσία, άτυπη, ατελή, συχνά απρόθυμη και όχι πάντα αποτελεσματική, τουλάχιστον όμως ήξερες ποιον να καλέσεις στο τηλέφωνο, κατά την παροιμιώδη ρήση του Κίσινγκερ. Μπορεί να μη γινόταν δουλειά ή, αν γινόταν, να γινόταν με καθυστέρηση και όρους περίεργους. Ηξερες όμως ότι, ως έναν βαθμό, η Μέρκελ ήταν ο ισχυρότερος άνθρωπος στην Ευρώπη. Τουλάχιστον θα απαντούσε στο τηλέφωνο – άσε τι θα γινόταν στη συνέχεια…

Αναρωτιέμαι τι θα σημαίνει για την Ευρώπη το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών στη Γερμανία. Κατ’ αρχάς, ότι κανείς δεν θα σηκώνει το τηλέφωνο αν στο Βερολίνο επικρατήσει η πολιτική αβεβαιότητα και χρειαστούν μήνες για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η κυρία Ούρσουλα, είναι αστείο μέγεθος, για να πεις ότι θα καλύψει το κενό, αν και η ίδια πολύ θα ήθελε…

Εχω υπόψη, βέβαια, ένα καλό και πρόθυμο παιδί, που ευχαρίστως θα αναλάμβανε τον ρόλο – άλλωστε πιστεύει ότι είναι γεννημένος γι’ αυτόν. Το ένα πρόβλημα του προέδρου Μακρόν, όμως, είναι ότι δεν έχει χρόνο. Οσο και αν καθυστερήσει ο σχηματισμός κυβέρνησης στο Βερολίνο, ο Μακρόν αντιμετωπίζει την επανεκλογή του σε κάτι περισσότερο από έξι μήνες από τώρα, αν θυμάμαι σωστά. Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημά του είναι ότι, όσο και αν ο ίδιος το θέλει, η Γαλλία δεν το μπορεί. Κατάφερε μεν να αποσπάσει μια απερίφραστη συγγνώμη από τον πρόεδρο Μπάιντεν για τη μεταχείριση της Γαλλίας στην υπόθεση AUKUS, αλλά η τεχνολογική και οικονομική δυνατότητα της Γαλλίας να ανταποκριθεί στον ρόλο μεγάλης δύναμης έχει υποστεί δεινό πλήγμα – όπως και η αμυντική βιομηχανία της.

Γι’ αυτούς τους λόγους δεν είχα καμία αγωνία για τις γερμανικές εκλογές και δεν ξενύχτησα για τα αποτελέσματα. Οποιο και αν είναι, μέσα στο πλαίσιο του αναμενομένου, για την Ευρώπη θα σημαίνει εσωτερική αστάθεια, σε μια εποχή μετάβασης για όλους…

ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΧΑΒΙΣΑΜ

Οι δημοσιογράφοι το είδαν περισσότερο ως κριτική για την αποχωρούσα Μέρκελ. Για μένα, όμως, ήταν κάτι πλησιέστερο σε ερωτική επιστολή. Αναφέρομαι στη μακροσκελή ανάρτηση του προέδρου Βαρουφάκη, με την οποία απαντά στο αποχαιρετιστήριο σημείωμα του Αλέξη Τσίπρα για τη Μέρκελ, που δημοσιεύθηκε μαζί με εκείνα άλλων ευρωπαίων πολιτικών σε γερμανική εφημερίδα. Η απάντηση Βαρουφάκη έχει τη μορφή προσωπικής επιστολής και είναι σε ύφος που ξεχειλίζει από την οργή της εξαπατημένης ερωμένης που δεν ξεχνά και δεν συγχωρεί. Την οργή του επιστολογράφου πυροδοτεί ο ισχυρισμός του Τσίπρα ότι συμβιβάστηκε με την Ευρώπη, προκειμένου να σώσει «την ειρήνη στην Ευρώπη» ― εξίσωσε, δηλαδή, ο Τσίπρας την ειρήνη στην Ευρώπη με την παραμονή της Ελλάδας στην Ενωση.

Είναι οπωσδήποτε κωμικός μέσα στη μεγαλομανία του ο ισχυρισμός του Τσίπρα, αλλά πόσο μίζερη και καταθλιπτική είναι η εμμονή του Βαρουφάκη στην καθεστωτική ανατροπή που δεν έγινε το 2015. Οσο επανέρχεται στη δική του «Χαμένη Ανοιξη», είναι σαν να αποδέχεται ότι και ο ίδιος ανήκει στο παρελθόν. Τουλάχιστον ο Τσίπρας προσπαθεί να πάει κάπου αλλού μετά τον ιστορικό συμβιβασμό του, έστω και αν το κάνει αβέβαια, άτσαλα και όπως πάντα επιφανειακά. Ο Βαρουφάκης προσκολλάται στο παρελθόν και εξελίσσεται στη Μις Χάβισαμ της ελληνικής Αριστεράς…