Ιωάννα Τσάτσου – Ο σφυγμός της γης χτυπάει στην καρδιά μου την ίδια

Θα με σκέπαζε η πλήξη
το ξενίτεμα
η αδιάφορη του θανάτου αναμονή,

ο κόσμος χωρίς νόημα
θα είχε στεγνώσει

Θα ’ψαχνα ένα κλαρί
να κρατηθώ
περιμένοντας την ώρα της μοίρας μου,

μα μου χάρισε ο Θεός να σ’ αγαπώ,
και ο σφυγμός της γης χτυπάει
στην καρδιά μου την ίδια.

*Ποίημα της λογοτέχνιδος Ιωάννας Τσάτσου από τη συλλογή Άτμητο φως (Αθήνα, Εστία, 1969).

Η Ιωάννα Τσάτσου (το γένος Σεφεριάδη), αδελφή του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη και σύζυγος του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τσάτσου, γεννήθηκε στη Σμύρνη στις αρχές του 20ού αιώνα και απεβίωσε στην Αθήνα στις 30 Σεπτεμβρίου 2000.

Η Ιωάννα Σεφεριάδη σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αναγορεύτηκε διδάκτωρ στην ίδια σχολή, αλλά δεν άσκησε ποτέ τη δικηγορία.

Το 1930 παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, με τον οποίον απέκτησε δύο κόρες, τη Δέσποινα και τη Θεοδώρα (Ντόρα).

Η Ιωάννα Τσάτσου ανέπτυξε έντονη κοινωνική και ανθρωπιστική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του επακολουθήσαντος Εμφυλίου.

Η λογοτεχνική δραστηριότητα της Ιωάννας Τσάτσου, που συγκαταλέγεται στις αξιόλογες πνευματικές προσωπικότητες της μεταπολεμικής Ελλάδας, άρχισε όταν εκείνη βρισκόταν σε ώριμη πλέον ηλικία, κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Βεβαίως, η πρώτη εμφάνισή της στη λογοτεχνική σκηνή, με το ημερολογιακό κείμενο Φύλλα Κατοχής, ήλθε πολύ αργότερα, το 1965.

Η Ιωάννα Τσάτσου συνέγραψε λογοτεχνικά και ταξιδιωτικά κείμενα, καθώς και ιστορικές μονογραφίες.

Η πρώτη ποιητική συλλογή της, τα Λόγια της σιωπής, δημοσιεύτηκε το 1968.

Το 1973 εξέδωσε το βιογραφικό αφήγημα «Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης», με το οποίο κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορηματικής Βιογραφίας το 1974.

Έργα της Ιωάννας Τσάτσου μεταφράστηκαν σε διάφορες γλώσσες, ενώ η ίδια τιμήθηκε κατ’ επανάληψιν με ελληνικά και διεθνή βραβεία (μεταξύ αυτών, με το Χρυσό Μετάλλιο της Γαλλικής Ακαδημίας, το 1976).

Με βάση τα θέματα που πραγματεύεται και τα εκφραστικά μέσα που μετέρχεται, η Ιωάννα Τσάτσου συγκαταλέγεται στους λογοτέχνες της Α’ Μεταπολεμικής Γενιάς.

Κύριοι θεματικοί άξονες του ποιητικού έργου της είναι ο θάνατος, το πέρασμα του χρόνου, η φθορά της ομορφιάς, η αγάπη και ο έρωτας, το νόημα της ύπαρξης, η αποξένωση, η απουσία, η μεταφυσική αναζήτηση, το αίσθημα του φευγαλέου, η θρησκευτικότητα.