Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων – Ας δώσουμε βάρος στην υγεία τους

Δύο εκατομμύρια επτακόσιες τριάντα τέσσερις χιλιάδες εξακόσιοι είκοσι ένας. Τόσοι ήταν σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011) οι άνθρωποι άνω των 60 ετών που ζούσαν στην επικράτεια της χώρας μας. Καθώς ο πληθυσμός της Ελλάδας γερνά και το προσδόκιμο όριο ζωής (παρά την προσωρινή παλινδρόμηση που έφερε η πανδημία) παρατείνεται, το ποσοστό των ηλικιωμένων επί του γενικού πληθυσμού θα συνεχίσει να αυξάνεται, ενώ παράλληλα θα αποκτά όλο και πιο ενεργό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.

Ο ρόλος αυτός έχει ήδη αναγνωριστεί διεθνώς, οδηγώντας και στην καθιέρωση της 1^ης Οκτωβρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ηλικιωμένων από τον ΟΗΕ και τον ΠΟΥ το 1990, για να γιορτάσει τη συμβολή των ατόμων τρίτης ηλικίας στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, είτε μέσα από τον εθελοντισμό, είτε μέσα από τη στήριξη που προσφέρουν ανιδιοτελώς στα παιδιά και τα εγγόνια τους, αλλά και λόγω της όλο και μεγαλύτερης παρουσίας τους στην αγορά εργασίας.

Όμως παρά τη δυναμική τους συμβολή στις ζωές όλων μας, οι ηλικιωμένοι αποτελούν και μια ηλικιακή ομάδα εξ ορισμού ευάλωτη σε ασθένειες και χρόνια προβλήματα υγείας. Και αν ορισμένα εξ αυτών μπορούν να προληφθούν με τακτικές εξετάσεις, υπάρχουν και άλλα που απαιτούν τη διαρκή μας επαγρύπνηση, τόσο για την αποτροπή τους, όσο και για τον έγκαιρο εντοπισμό και τη διαχείρισή τους.

Ένα άγνωστο (αλλά διαδεδομένο) πρόβλημα υγείας

Χαρακτηριστικό παράδειγμα προβλήματος υγείας, αποτελεί και η δυσθρεψία, που μπορεί να επηρεάσει έναν στους τρεις ανθρώπους άνω των 65 ετών* και παρόλα αυτά παραμένει σε γενικές γραμμές άγνωστο.

Τι είναι η δυσθρεψία

Ουσιαστικά πρόκειται για την ακούσια απώλεια βάρους, είτε λόγω της μειωμένης όρεξης που εμφανίζεται συχνά σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, είτε επειδή για διάφορους λόγους δεν προσλαμβάνουν αρκετή ενέργεια, πρωτεΐνες και θρεπτικά συστατικά από τις τροφές που καταναλώνουν.

Αν και τείνουμε να θεωρούμε πως η διατήρηση χαμηλού βάρους σε προχωρημένη ηλικία είναι κάτι εξ ορισμού θετικό, η δυσθρεψία αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας για τους ηλικιωμένους. Αν το πρόβλημα περάσει απαρατήρητο και καταστεί χρόνιο, είναι ικανό να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια μυϊκής μάζας, πράγμα που αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης, την αδυναμία και την ευπάθεια, και εντέλει απειλεί την ίδια την αυτονομία του ατόμου.

Άλλα προβλήματα υγείας που ενδέχεται να προκληθούν ή να ενταθούν από τη χρόνια δυσθρεψία είναι η οστεοπόρωση και η υπεργλυκαιμία, ενώ οι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν κινητικές δυσκολίες και να βιώνουν αίσθημα εξάντλησης και συχνότερα ατυχήματα.

Δώσε βάρος στα σημάδια

Με αυτό το εύγλωττο σλόγκαν, η καμπάνια ευαισθητοποίησης από το Fortimel της Nutritia μας καλεί να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια αυτού του σιωπηλού προβλήματος υγείας και, σε περίπτωση που διαπιστώσουμε ότι είτε εμείς είτε κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο παρουσιάζουμε σχετικά συμπτώματα, να απευθυνθούμε σε κάποιον επαγγελματία υγείας για διάγνωση και καθοδήγηση.

Όπως συμβαίνει στην τηλεοπτική ταινία του Fortimel της Nutricia, όπου μια βέρα που είναι πια πολύ μεγάλη για το ισχνό δάχτυλο της ηλικιωμένης γυναίκας μετατρέπεται σε σημάδι απώλειας βάρους, έτσι και στην πραγματική ζωή η πρώτη ανησυχητική ένδειξη είναι οι ξαφνικές αλλαγές στην εφαρμογή ρούχων ή αξεσουάρ.

Κάθε απότομη και ακούσια απώλεια κιλών που αντιστοιχούν σε περισσότερο από 5% του συνολικού βάρους σε διάστημα 6 μηνών και πάνω από 10% για διάστημα που ξεπερνά τους έξι μήνες σε άτομα άνω των 70 ετών θα πρέπει να είναι αρκετή για να μας προβληματίσει και θα συνυπολογιστεί από κάποιον ειδικό προκειμένου να γίνει η διάγνωση.

Ποιες είναι οι αιτίες για τη δυσθρεψία;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν έναν ηλικιωμένο στη μειωμένη πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Ορισμένοι από τους πιο διαδεδομένους είναι οι παρακάτω:

• Περιορισμοί στη διατροφή για λόγους υγείας, που συχνά οδηγούν στη μείωση του όγκου των τροφίμων που καταναλώνουν οι ηλικιωμένοι.
• Ασθένειες που προκαλούν φλεγμονή, δημιουργώντας δυσκολίες στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό και μειώνοντας την όρεξη.
• Οδοντιατρικά προβλήματα που εμποδίζουν τη μάσηση – ή και κινητικές δυσκολίες που μετατρέπουν τη χρήση μαχαιροπίρουνων σε άθλο.
• Άνοια που κάνει τον ασθενή να ξεχνά να φάει ή να αγοράσει τα υλικά που χρειάζεται.
• Φαρμακευτική αγωγή που δεν επιτρέπει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών.
• Κοινωνική απομόνωση που κάνει τους ηλικιωμένους να χάνουν την όρεξή τους τόσο για τη μαγειρική όσο και για το ίδιο το φαγητό.
• Κατάθλιψη ή πένθος που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρεξης.

Ας δώσουμε βάρος στην υγεία των αγαπημένων μας

Υπάρχουν πολλά βήματα που μπορούν να κάνουν τόσο οι ίδιοι οι ασθενείς όσο και τα αγαπημένα τους πρόσωπα, προκειμένου να δουν το σωματικό τους βάρος να αυξάνεται και να διασφαλίσουν ότι προσλαμβάνουν το σύνολο των θρεπτικών συστατικών που χρειάζονται για να παραμένουν υγιείς και δραστήριοι.

Για παράδειγμα, για τη διαχείριση της δυσθρεψίας, ένας ηλικιωμένος θα πρέπει να:

• Καταναλώνει πολλά και μικρά γεύματα (5-6), φροντίζοντας να είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά όπως οι φυτικές ίνες, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά και – κυρίως – οι πρωτεΐνες, που θα του προσφέρουν και την ενέργεια που χρειάζεται.
• Πίνει τουλάχιστον 8 ποτήρια νερό την ημέρα.
• Εντοπίσει και να αποφεύγει τα τρόφιμα που ενδεχομένως δεν είναι ανεκτά από τον οργανισμό του, με τη βοήθεια του γιατρού ή του διατροφολόγου του.
• Παρακολουθεί τη λειτουργία του εντέρου του.
• Καταγράφει την εξέλιξη του βάρους του σε εβδομαδιαία βάση.

Πολλές φορές τα παραπάνω δεν είναι αρκετά, οπότε οι Επαγγελματίες Υγείας μπορεί να προσθέσουν στην διατροφή ειδικά σκευάσματα διατροφής. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια σειρά πόσιμων σκευασμάτων που συνδυάζουν μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, ενέργεια, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία), λειτουργώντας ως πόσιμα ισορροπημένα γεύματα που συμπληρώνουν την κανονική διατροφή του ασθενούς, εξασφαλίζοντας ότι λαμβάνει επαρκή ποσότητα θερμίδων και θρεπτικών συστατικών.

Ενημερωθείτε για τους κινδύνους, τα συμπτώματα και τη διαχείριση της δυσθρεψίας με μια επίσκεψη στο γιατρό σας και στο dosevaros.gr.

*Σύμφωνα με τη μελέτη «Malnutrition in older adults: Correlations with social, diet-related, and neuropsychological factors», Κ. Κατσάς, Μάρτιος 2020