Εκρηκτική ομορφιά – Πού βρίσκονται τα ενεργά ηφαίστεια της Ελλάδας;

Ούτε ένα, ούτε δύο αλλά συνολικά 39 ηφαίστεια υπάρχουν στην ελληνική επικράτεια. Από αυτά, ενεργά παραμένουν μόνο τα πέντε – με δύο αστερίσκους.

Και όλα τους έχουν δημιουργήσει τοπία απαράμιλλης ομορφιάς, ακόμη κι αν τα ίδια παραμένουν αόρατα.

Ας δούμε πού βρίσκονται και ποια είναι τα πλέον εντυπωσιακά.

Μέθανα

Στο βορειοανατολικό τμήμα της Πελοποννήσου, κρύβεται κάτω από το νερό ένα ενεργό ηφαίστειο. Και μπορεί το ίδιο το ηφαίστειο να μην είναι ορατό, όμως έχει χαρίσει απλόχερα τα θερμά του δώρα στην περιοχή: Η χερσόνησος των Μεθάνων είναι πνιγμένη στο πράσινο, συντηρώντας μια πλούσια πανίδα, ενώ διαθέτει και θερμές πηγές που καθιστά την περιοχή κορυφαίο προορισμό για λουτρά και σπα.

Η μεγάλη έκρηξη που μεταμόρφωσε την Πελοπόννησο δεν είναι και τόσο παλιά για δεδομένα ηφαιστειακής ιστορίας: Οι πρώτες αναφορές σε αυτή χρονολογούνται στον Στράβωνα, τον Παυσανία και τον Οβίδιο, και την τοποθετούν περίπου στα 27-240 π.Χ.

Το ηφαίστειο διαθέτει συνολικά 36 κρατήρες, ενώ εκείνος που παρουσιάζει την πιο έντονη δραστηριότητα αποκαλείται «Καμένη Χώρα».

Κως

Λιγότερο διάσημο από τα υπόλοιπα της λίστας, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο της Κω κατά καιρούς ανησυχεί τους επιστήμονες.

Το πανάρχαιο ηφαίστειο είχε προκαλέσει τεράστια έκρηξη στην περιοχή των Δωδεκανήσων πριν από 160.000 χρόνια ενώ ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα. Στη συνέχεια σκεπάστηκε από ιζήματα πάχους δεκάδων μέτρων, μέχρι πολλές χιλιετίες αργότερα να γεννήσει ένα νέο υποθαλάσσιο κρατήρα, την «Άβυσσο».

Η τελευταία του έκρηξη θεωρείται πως ήταν μεγαλύτερη από εκείνη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, αφού υπολείμματα έχουν βρεθεί ακόμη και στην Τήλο και στις ακτές της Μικράς Ασίας.

Μπορεί να μην είμαστε σε θέση να δούμε το παραμικρό ίχνος του πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, αλλά το πανίσχυρο ηφαίστειο «γέννησε» το νησί της Κω, ενώνοντας μεταξύ τους τα δυο ξεχωριστά νησιά (Κέφαλος και Δίκαιος) που υπήρχαν έως τότε στην περιοχή.

Μεταξύ της Κω και της Νισύρου υπάρχει και ο ένας εκ των δύο «αστερίσκων» που αναφέραμε: Το πανέμορφο – και σχεδόν εντελώς άγνωστο – ηφαιστειογενές νησί «Γυαλί».

Μήλος

Σχεδόν ολόκληρο το νησί της Μήλου είναι ηφαιστειακό. Δυο από τα ηφαίστεια του νησιού, η Φυριπλάκα (στο κεντρικό και νότιο τμήμα) και η Τράχηλα (στο βορειοδυτικό τμήμα) είναι σβηστά ενώ η τελευταία έκρηξη στο νησί σημειώθηκε πριν από 90.000 χρόνια.

Όμως οι επιστήμονες δεν θεωρούν ότι πληροί τα κριτήρια για να χαρακτηριστεί ανενεργή. Και αυτό γιατί εξακολουθεί να εκλύει ηφαιστειακούς ατμούς και αέρια με θερμοκρασίες που φτάνουν τους 100°C.

Επίσης, στην περιοχή έχουν συμβεί κατά καιρούς φρεατικές εκρήξεις με τοπικές καταστροφές. Η πιο πρόσφατη συνέβη μεταξύ του 1^ου και 3^ου μ.Χ. αιώνα στην περιοχή της Αγίας Κυριακής.

Το ίδιο το ηφαίστειο προσφέρεται για μια ενδιαφέρουσα ανάβαση για τους πιο γενναίους (που μπορούν να αντέξουν και την αναμενόμενη ζέστη), αλλά και όσοι προτιμούν πιο χαλαρωτικές διακοπές θα εκτιμήσουν τα απίθανα φυσικά τοπία που δημιούργησε η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο νησί, όπως τη διάσημη παραλία Σαρακήνικο.

Νίσυρος

Ένα από τα ελληνικά νησιά που γίνεται όλο και πιο δημοφιλές στη διάρκεια των τελευταίων ετών, η Νίσυρος χρωστά σε μεγάλο βαθμό την αυξημένη επισκεψιμότητά της στον πιο εντυπωσιακό κρατήρα που υπάρχει σε ολόκληρη τη χώρα.

Πρόκειται για το λεγόμενο «Στέφανο» που έχει διάμετρο 260 μέτρων και βάθος 30 μέτρων.

Κάθε χρόνο, χιλιάδες άνθρωποι κατεβαίνουν στον κρατήρα του ηφαιστείου που συνεχίζει να θεωρείται ενεργό.

Το ηφαίστειο ουσιαστικά «γέννησε» ολόκληρο το νησί των Δωδεκανήσων πριν από περίπου 150.000 χρόνια και συνέχισε να το διαμορφώνει μέχρι που πήρε τη σημερινή του μορφή περίπου 20 με 25.000 χρόνια νωρίτερα.

Η πιο πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου της Νισύρου συνέβη το 1888, ενώ εκτιμάται ότι το ηφαίστειο εξερράγη και το 1422.

Το 1872 έδωσε μια ιδιαιτέρως εντυπωσιακή έκρηξη, που συνοδεύτηκε από σεισμούς, εκπυρσοκροτήσεις και φλόγες κίτρινου και κόκκινου χρώματος.

Αν και έχουν περάσει περισσότερα από 120 χρόνια από την τελευταία του έκρηξη, το ηφαίστειο δεν θεωρείται ανενεργό, μιας και μόλις το 1956 η δραστηριότητά του δημιούργησε ρωγμές στο έδαφος, από όπου έβγαιναν στην επιφάνεια καπνοί και θειάφι.

Αν επιλέξετε τη Νίσυρο για τις διακοπές σας, μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο Ηφαιστειακό Μουσείου του χωριού Νικιά, στα χείλη της καλντέρας.

Σαντορίνη

Στη νούμερο ένα θέση αυτής της λίστας δεν θα μπορούσε παρά να βρίσκεται το πιο διάσημο ενεργό ηφαίστειο της χώρας: Η Σαντορίνη, που ουσιαστικά δημιουργήθηκε από την ένωση πολλαπλών ηφαιστειακών κέντρων πριν από περίπου 300.000 χρόνια.

Η τελευταία μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου είναι τόσο διάσημη όσο και το ίδιο το νησί, αφού εκτιμάται ότι η έντασή της προκάλεσε το τσουνάμι που κατέστρεψε τον μινωικό πολιτισμό, πριν από περίπου 3.600 χρόνια.

Η έκρηξη ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ίχνη από τη στάχτη της να έχουν εντοπιστεί ακόμη και στους παγετώνες της Γροιλανδίας, ενώ ο ηφαιστειακός χειμώνας που ακολούθησε επηρέασε ακόμη και τις ΗΠΑ και την Ασία.

Η μορφολογία του νησιού άλλαξε για πάντα, δίνοντας τη σημερινή «ημισέληνο», ενώ η καλντέρα της Σαντορίνης είναι η μεγαλύτερη που υπάρχει σε όλο τον κόσμο.

Το συγκεκριμένο ηφαίστειο είναι και εκείνο που έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να δώσει έκρηξη κάποια στιγμή στο μέλλον. Η τελευταία φορά που εξερράγη ήταν το 1950, ενώ το 2011-12 είχε παρουσιάσει δραστηριότητα που είχε δημιουργήσει ανησυχίες για ενδεχόμενο έκρηξης, χωρίς ωστόσο να συμβεί εντέλει κάτι τέτοιο.

Bonus: Σουσάκι

Δεν πρόκειται για μικρή ασιατική νοστιμιά, αλλά για ένα ηφαίστειο στα σύνορα της Αττικής με την Κορινθία, χωρίς κρατήρα, που θεωρείται μεν ανενεργό, αλλά παρουσιάζει μέχρι και σήμερα μεταηφαιστειακή δραστηριότητα.

Η τελευταία του έκρηξη σημειώθηκε πριν από περίπου 2,5 εκατ. χρόνια, όμως το Σουσάκι συνεχίζει να εκλύει στην ατμόσφαιρα χιλιάδες κυβικά διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και υδροθείου και η θερμοκρασία της πλαγιάς του αγγίζει τους 42 βαθμούς.

Μπορεί κρατήρας να μην υπάρχει, όμως η ηφαιστειακή δραστηριότητα του παρελθόντος γέμισε τα δυο φαράγγια που το περιβάλλουν με πολύ εντυπωσιακά πετρώματα.