Ο Ερντογάν επιχειρεί «ρελάνς» με ΗΠΑ και Ρωσία

Αν και ουδείς μπορεί να ισχυριστεί, ειδικά μετά τα «θερμά επεισόδια» και τις δηλώσεις που έχουν προηγηθεί τους προηγούμενους μήνες, ότι αποτελεί έκπληξη και ήταν μη αναμενόμενη η «στρατηγική εταιρική σχέση» την οποία συνήψαν Γαλλία και Ελλάδα, είναι αδιαμφισβήτητο ότι δημιουργεί νέα δεδομένα στην περιοχή.

Όπως συμβαίνει, επίσης, και με την επικείμενη υπογραφή της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον. Κι αυτό είναι κάτι που αφορά άμεσα και την Τουρκία, που είναι πλέον αναγκασμένη να αξιολογήσει τη νέα κατάσταση και να καθορίσει τις επόμενες δικές της κινήσεις.

Υπό αυτό το πρίσμα, αποκτούν νέα διάσταση τόσο η προχθεσινή – και προγραμματισμένη – επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Βλαντίμιρ Πούτιν, στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας όσο και η – έκτακτη, εφόσον επιβεβαιωθεί – συνάντησή του με τον Τζο Μπάιντεν, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της ομάδας της G20, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 30-31 Οκτωβρίου στη Ρώμη.

Αλλωστε, ΗΠΑ και Ρωσία είναι αυτή τη στιγμή τα δύο βασικά σημεία αναφοράς της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής η οποία, αργά ή γρήγορα, είναι αναγκασμένη να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς μαζί τους.

Μετά δε και την ελληνογαλλική συμφωνία, όλα δείχνουν ότι η Αγκυρα μάλλον υποχρεούται να επιταχύνει τις κινήσεις της, εάν δεν θέλει να βρεθεί προ πραγματικών εκπλήξεων.

Το σίγουρο, σε κάθε περίπτωση, είναι πως ο Ερντογάν δεν θα καταφέρει να έχει «και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο» – ή, με άλλα λόγια, να συνεχίσει να πατάει ταυτόχρονα και στις δύο βάρκες, επιδιώκοντας να αποκομίσει το μέγιστο δυνατό όφελος.

Αυτή η στάση, άλλωστε, μοιάζει να έχει εκνευρίσει κυρίως τους Αμερικανούς, οι οποίοι βλέπουν να κάνει νερά ένας από τους πάλαι ποτέ πιο πιστούς τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, που έχει φτάσει στο σημείο να αγοράζει στρατηγικής σημασίας ρωσικά οπλικά συστήματα, όπως είναι οι S-400.

Οσο για τη Μόσχα, μοιάζει να κινείται πιο υπομονετικά, γνωρίζοντας ότι ήδη έχει κερδίσει πολλά σε αυτό το «τρίγωνο», έχοντας καταφέρει να βάλει σοβαρές σφήνες στο στρατόπεδο της Δύσης.

Ενέργεια, εμπόριο και Συρία

Αυτός ήταν και ο καμβάς πάνω στον οποίο διεξήχθησαν οι συνομιλίες Πούτιν – Ερντογάν – οι πρώτες δια ζώσης ανάμεσά τους μετά τον Μάρτιο του 2020, όπως και οι πρώτες μετά την καραντίνα στην οποία υποβλήθηκε ο ρώσος πρόεδρος λόγω κρουσμάτων Covid στο περιβάλλον του – που διήρκεσαν δύο ώρες και 45 λεπτά.

Αν και οι δύο πρόεδροι δεν προχώρησαν σε δηλώσεις προς τα ΜΜΕ – εξάλλου, είχε προαναγγελθεί ότι δεν επρόκειτο να συναφθεί κανενός είδους επίσημη συμφωνία σε αυτή τη φάση (αν και οι δύο πλευρές έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι ενδέχεται να υπάρξει και νέος γύρος αγοράς S-400) – είναι φανερό ότι η ατζέντα ήταν πλούσια και οι εκκρεμότητες σημαντικές.

Ο Πούτιν, σύμφωνα με τις πληροφορίες των διεθνών Μέσων, έκανε λόγο για «σημαντικές συνομιλίες», δίνοντας ιδιαίτερο βάρος σε δύο κυρίως θέματα: Αφενός, στην ενίσχυση των διμερών οικονομικών σχέσεων, καθώς το εμπόριο ενισχύθηκε κατά 50% το πρώτο εννεάμηνο του 2021.

Και, αφετέρου, στο γεγονός ότι η χώρα του εγγυάται την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας, μέσω του αγωγού TurkStream, ειδικά σε περιόδους κρίσης στις αγορές φυσικού αερίου όπως η σημερινή.

Σημειώνεται πως η Gazprom καλύπτει περίπου το ήμισυ των εισαγωγών της γειτονικής χώρας, ενώ από τις αρχές του έτους έχει αυξήσει κατά 160% τις εξαγωγές της προς την Τουρκία.

Ο δε Ερντογάν φέρεται να επικέντρωσε στις εξελίξεις στη Συρία και την κατάσταση στην περιοχή της Ιντλίμπ, όπου οι αντάρτες που υποστηρίζει η Αγκυρα δέχονται διαρκείς επιθέσεις από τον στρατό του Ασαντ και τις ρωσικές δυνάμεις.

Επανέλαβε δε τη γνωστή του θέση ότι η ειρήνη στη Συρία εξαρτάται άμεσα από τις σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας.

Ραντεβού με Μπάιντεν

Οσον αφορά στην προαναγγελθείσα – μέσω του τουρκικού δικτύου TRT – συνάντηση Ερντογάν και Μπάιντεν, πρέπει πρώτα να επιβεβαιωθεί και από την Ουάσιγκτον. Ακόμη και αυτό εάν συμβεί, πάντως, είναι σαφές ότι το κλίμα δεν είναι ιδιαιτέρως ευνοϊκό.

Είναι κάτι που φάνηκε και από τις πρόσφατες δηλώσεις του τούρκου προέδρου ο οποίος, αναφερόμενος στη σχέση του με τον αμερικανό ομόλογό του, είπε πως «δεν έχουμε ξεκινήσει καλά».