Παγκόσμια ενεργειακή έλλειψη ή τυχαίες περιφερειακές κρίσεις;

Τα πρατήρια καυσίμων στη Βρετανία συνεχίζουν να… στερεύουν, αυξάνοντας το ενεργειακό κόστος στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από την έλευση του χειμώνα. Εντείνονται οι υποχρεωτικοί περιορισμοί στη χρήση ενέργειας στην Κίνα, λόγω έλλειψης άνθρακα για τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής. Και βέβαια συνεχίζονται οι ανατιμήσεις σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα.

Μπορεί οι πιέσεις που ασκούνται σε καταναλωτές και επιχειρήσεις να είναι έντονες, ωστόσο οι διαταραχές που παρατηρούνται στον τομέα της ενέργειας ίσως έχουν λιγότερα κοινά από όσα νομίζουμε.

Το πρόβλημα

Σε αδρές γραμμές, το πρόβλημα εστιάζεται στις εξής παραμέτρους: παρατηρείται μια ανάκαμψη της ενεργειακής ζήτησης από τα χαμηλά επίπεδα που καταγράφηκαν στην περίοδο των lockdown και της πανδημίας σε όλο τον κόσμο, η οποία με τη σειρά της αυξάνει τις τιμές για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα.

Από την άλλη, έχουμε συνεχείς περιορισμούς στον εφοδιαστικό τομέα, λόγω της πολιτικής που ακολουθεί ο ΟΠΕΚ για περιορισμένη παραγωγή πετρελαίου, αλλά και των παγκόσμιων δυσκολιών στις μεταφορές λόγω της μεγάλης έλλειψης σε οδηγούς και σχετικό εργατικό δυναμικό. Όλοι αυτοί οι παράγοντες περιπλέκουν το ζήτημα της διακίνησης καυσίμων.

Αλλά η λίστα με αυτά που τους χωρίζουν είναι μεγαλύτερη, αντικατοπτρίζοντας το γεγονός ότι οι διαταραχές μπορεί να έχουν να κάνουν περισσότερο με πολιτικές επιλογές σε τοπική ή περιεφερειακή κλίμακα παρά με μια παγκόσμια έλλειψη προσφοράς.

Οι τιμές του πετρελαίου έσπασαν το φράγμα των 80 δολαρίων το βαρέλι αυτή την εβδομάδα για πρώτη φορά σε τρία χρόνια, με το φυσικό αέριο και τον άνθρακα να καταγράφουν επίσης αυξήσεις και ρεκόρ πολλών ετών στην τιμή τους.

Ο ΟΠΕΚ και οι σύμμαχες χώρες θα συνεδριάσουν την επόμενη εβδομάδα για να αποφασίσουν εάν θα απελευθερώσουν την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα για να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση της τιμής.

Ας δούμε όμως συνοπτικά ποια είναι η κατάσταση σε διάφορες χώρες όσον αφορά στον ενεργειακό τομέα.

Τριγμοί στην Κίνα

Το Πεκίνο έχει αρχίσει να περιορίζει την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος σε επιχειρήσεις που έχουν ανάγκη από ενέργεια λόγω της κρίσης στην παροχή άνθρακα που προκλήθηκε από τους εντατικούς ελέγχους ασφαλείας στα κινεζικά ορυχεία που οδήγησαν την παραγωγή κάτω από τα επίπεδα του προηγούμενου έτους για μεγάλο μέρος του πρώτου εξαμήνου του έτους.

Η χαμηλότερη παραγωγή άνθρακα με τη σειρά της τροφοδότησε μια απότομη άνοδο των τοπικών τιμών του θερμικού άνθρακα, οι οποίε σημείωσαν διαδοχικά υψηλά ρεκόρ φέτος καθώς αυξήθηκαν πάνω από 80% σε ετήσια βάση.

Επειδή το Πεκίνο καθορίζει τις τιμές της ενέργειας, οι μονάδες παραγωγής ενέργειας από άνθρακα δεν μπορούν να λειτουργήσουν οικονομικά με τόσο υψηλό κόστος άνθρακα και κλείνουν.

Η Goldman Sachs εκτιμά ότι περίπου το 44% της βιομηχανικής δραστηριότητας της Κίνας έχει πληγεί από τις ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας.

Το Συμβούλιο Ηλεκτρικής Ενέργειας της Κίνας, το οποίο εκπροσωπεί τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα «επεκτείνουν τώρα τα κανάλια προμηθειών τους με κάθε κόστος» προκειμένου να εγγυηθούν την παροχή θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας τους επερχόμενους μήνες του χειμώνα.

Όμως, οι έμποροι άνθρακα έχουν δηλώσει ότι η εύρεση νέων πηγών εισαγωγής μπορεί να είναι ευκολότερο να ειπωθεί παρά να γίνει. Κι αυτό, διότι η Ρωσία επικεντρώνεται στην εξυπηρέτηση των αναγκών της Ευρώπης σε ενέργεια. Οι ισχυρές βροχοπτώσεις διακόπτουν την παραγωγή στην Ινδονησία. Ενώ οι περιορισμοί στις μεταφορές εμποδίζουν τις εισαγωγές από τη Μογγολία.

Αυξάνονται οι λογαριασμοί ρεύματος στην Ευρώπη

Το κόστος του φωτισμού στην Ισπανία έχει τριπλασιαστεί, αντανακλώντας μια ευρύτερη αύξηση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ τις τελευταίες εβδομάδες.

Η αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας έχει εντείνει και τους φόβους για έναν δύσκολο επερχόμενο χειμώνα, καθώς τα νοικοκυριά απαιτούν θερμότητα και ωθούν την κατανάλωση σε μια εποχική κορύφωση.

Ο λόγος για την αύξηση του ενεργειακού κόστους στην Ευρώπη είναι μια συρροή τοπικών παραγόντων, που συμπεριλαμβάνουν από χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου και υψηλό μεταφορικό κόστος από αγορές του εξωτερικού, μέχρι περιορισμένη παραγωγή από τα αιολικά πάρκα και τα φωτοβολταϊκά, αλλά και τις εργασίες συντήρησης που έχουν θέσει εκτός λειτουργίας τις πυρηνικές εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας καθώς και άλλες μονάδες.

Η χρονική αυτή στιγμή είναι δύσκολη καθώς η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, αλλά η επάνοδος των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από τη συντήρηση στη λειτουργία και η εκκίνηση του πρόσφατα ολοκληρωμένου αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 από τη Ρωσία στη Γερμανία, θα μπορούσε τελικά να διευκολύνει τις αγορές.

Εν τω μεταξύ, η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Βρετανία και άλλες χώρες σχεδιάζουν εθνικά μέτρα, που κυμαίνονται από επιδοτήσεις έως πλαφόν στις τιμές, με στόχο να προστατεύσουν τους πολίτες από το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν από την πανδημία του COVID-19.

Στερεύουν τα πρατήρια στη Βρετανία

Η αγορά που τροφοδοτείται από τον πανικό από τους οδηγούς οχημάτων στη Βρετανία έχει αφήσει άδεια εκατοντάδες πρατήρια καυσίμων σε μεγάλες πόλεις σε μια από τις χειρότερες ενεργειακές κρίσεις που αντιμετωπίζει η Βρετανία εδώ και δεκαετίες. Συγκρούσεις μεταξύ οδηγών είναι συχνό θέαμα στα πρατήρια καυσίμων ενώ η κυβέρνηση αρκείται στο να συστήνει ηρεμία.

Αλλά το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη βενζίνης, είναι η έλλειψη οδηγών βαρέων οχημάτων για να μεταφέρουν τα καύσιμα από τα διυλιστήρια στα καταστήματα λιανικής πώλησης -μία από τις παράξενες παρενέργειες της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, αλλά και μια σοβαρή επίπτωση από την αναβαλλόμενη πιστοποίηση και εκπαίδευση οδηγών φορτηγών κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Από τη μεριά της, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον έχει εκδώσει προσωρινές βίζες σε χιλιάδες ξένους οδηγούς φορτηγών για να καταστεί εφικτή η διακίνηση καυσίμων προς τα πρατήρια και να αποκατασταθούν τα προβλήματα στην αγορά.

Πηγή: ΟΤ