Βρετανία – «Θα ακυρωθούν (και) φέτος τα Χριστούγεννα;»

Του Γιάννη Ανδριτσόπουλου

Οι Βρετανοί έχουν εμμονή με τα Χριστούγεννα (όπως και με το τσάι, αλλά και με τον καιρό): με το που μπει ο Σεπτέμβριος, αρχίζουν να μιλούν διαρκώς γι’ αυτά, κάνοντας σχέδια για το πώς θα περάσουν τις ημέρες των αργιών. Κι όταν κάτι απειλεί να τους χαλάσει τη γιορτή (όπως έγινε πέρυσι με το λοκντάουν που επέβαλε ο Μπόρις Τζόνσον έξι ημέρες πριν από την ημέρα των Χριστουγέννων), πανικοβάλλονται. «Christmas are cancelled» ήταν οι πανομοιότυποι πρωτοσέλιδοι τίτλοι πολλών εφημερίδων τον περασμένο Δεκέμβριο. Την εβδομάδα που πέρασε, η φράση αυτή ακούστηκε και γράφτηκε ξανά πολλές φορές: «Θα ακυρωθούν φέτος τα Χριστούγεννα;», διερωτήθηκαν πολλά βρετανικά ΜΜΕ. Αιτία, αυτή τη φορά, δεν ήταν ο κορωνοϊός, αλλά οι ελλείψεις τροφίμων στα σουπερμάρκετ, οι τεράστιες ουρές και οι διαπληκτισμοί (σημειώθηκαν ακόμη και ξυλοδαρμοί, ενώ ένας οδηγός στο Λονδίνο τράβηξε μαχαίρι) στα πρατήρια καυσίμων ανά τη χώρα που κάνουν τον γύρο του κόσμου και έχουν θορυβήσει έντονα την κυβέρνηση. Πολλά ΙΧ και επαγγελματικά οχήματα καθηλώθηκαν, όπως και αρκετά σχολικά λεωφορεία, με αποτέλεσμα κάποιοι μαθητές να μην πάνε στα σχολεία τους. Ως διά «μαγείας», οι τιμές των καυσίμων σκαρφάλωσαν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων οκτώ ετών. Σε μία προσπάθεια να… «σώσει τα Χριστούγεννα», ο Τζόνσον εξήγγειλε αμφίβολης αποτελεσματικότητας μέτρα που περιλαμβάνουν από την «εξόρμηση» του στρατού στους δρόμους, έως την… επίκληση στο φιλότιμο οδηγών φορτηγών που έχουν αλλάξει επάγγελμα.

Γιατί στέρεψαν οι αντλίες των πρατηρίων; Διότι δεν υπάρχουν (αρκετοί) οδηγοί βυτιοφόρων για να τα προμηθεύσουν με καύσιμα. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι εκατομμύρια κάτοχοι ΙΧ πανικοβλήθηκαν και έσπευσαν να γεμίσουν τα ντεπόζιτά τους, είχε ως αποτέλεσμα να ξεμείνει προσωρινά από καύσιμα έως και το 95% των βενζινάδικων. Εκπρόσωπος της Ενωσης Οδικών Μεταφορών Εμπορευμάτων (RHA) είπε στα «ΝΕΑ» ότι «απαιτούνται 100.000 περισσότεροι οδηγοί προκειμένου να καλυφθεί η ζήτηση σε όλη τη χώρα». Οπως σημείωσε, κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων κυμάτων της πανδημίας, «πολλοί μετανάστες οδηγοί επέστρεψαν στις χώρες καταγωγής τους, με τη συντριπτική πλειοψηφία να μη γυρίζει ποτέ στη Βρετανία». Το Brexit είναι ένας παράγοντας που διογκώνει το πρόβλημα. Η RHA υπολογίζει ότι 25.000 ευρωπαίοι οδηγοί εγκατέλειψαν το Ηνωμένο Βασίλειο «για λόγους που σχετίζονται με την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ».

Η κατάσταση αυτή επηρέασε και την εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων, με τις ελλείψεις αρκετών προϊόντων να είναι ήδη εμφανείς στα ράφια των σουπερμάρκετ. Οι «Τάιμς» έκαναν ειδική μνεία στα εξαντλημένα αποθέματα… ταραμοσαλάτας (την οποία οι Αγγλοι αποκαλούν «taramasalata»). Επιπλέον, εκατοντάδες παμπ ανέφεραν ότι τα αποθέματα σε ορισμένα είδη μπίρας εξαντλήθηκαν, εστιατόρια έκλεισαν προσωρινά λόγω ελλείψεων σε κοτόπουλα και τα McDonalds σταμάτησαν να πουλούν μίλκσεϊκ και εμφιαλωμένα αναψυκτικά. Παράλληλα, οι μεγαλύτεροι προμηθευτές πουλερικών της χώρας προειδοποιούν ότι τα αποθέματα γαλοπούλας ίσως να μη φτάσουν για όλους τα Χριστούγεννα. Μεγάλο ρόλο έπαιξε και η «αντίδραση αγέλης» του κόσμου: εκατομμύρια πολίτες προχώρησαν σε αγορές πανικού, όπως είχαν κάνει την άνοιξη του 2020 με το χαρτί υγείας και το υγρό σαπούνι.

Πώς αντιδρά σε όλα αυτά η κυβέρνηση (η οποία επί μήνες αγνοούσε επιδεικτικά τις προειδοποιήσεις της αγοράς); Κατ’ αρχάς, συστήνει στους πολίτες… ψυχραιμία, καλώντας τους να αποφεύγουν τις «αγορές πανικού». Ταυτόχρονα, στέλνει γράμματα σε περίπου ένα εκατομμύριο κατόχους διπλώματος οδήγησης φορτηγών, αρκετοί εκ των οποίων έχουν αλλάξει δουλειά, καλώντας τους να επιστρέψουν στο τιμόνι. Τις επιστολές υπογράφει προσωπικά ο Μπόρις, σε μία από τις συνηθισμένες του κινήσεις εντυπωσιασμού. Παράλληλα, εξήγγειλε την εκπαίδευση 4.000 ατόμων στην οδήγηση φορτηγών (άγνωστο πότε), ενώ ανέθεσε σε 150 στρατιώτες να οδηγήσουν βυτιοφόρα. Η πιο εντυπωσιακή ανακοίνωση της κυβέρνησης ήταν η εξαγγελία ότι θα εκδώσει 5.000 βίζες εργασίας διάρκειας τριών μηνών με σκοπό να προσελκύσει αλλοδαπούς οδηγούς φορτηγών, και άλλες 5.500 βίζες αντίστοιχης διάρκειας για ξένους εργαζομένους στη βιομηχανία των πουλερικών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι κάθε νοικοκυριό θα έχει φέτος τη γαλοπούλα του.

Το Twitter κατακλύστηκε από ειρωνικά σχόλια που υπενθύμιζαν ότι οι Brexiteers – με μπροστάρη τον Μπόρις – κέρδισαν το δημοψήφισμα του 2016 με «σημαία» την υπόσχεση ότι θα μπει φρένο στη μετανάστευση. Τώρα, όμως, εκλιπαρούν τους μετανάστες να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά του Brexit. Αλλοι στάθηκαν στο γεγονός ότι οι βίζες είναι τρίμηνης διάρκειας, που σημαίνει ότι οι κάτοχοί τους θα υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα μέσα στις γιορτές. «Το να ζητάς βοήθεια από αλλοδαπούς εργαζόμενους καλώντας τους να έρθουν να σώσουν τα Χριστούγεννά σου, αλλά ταυτόχρονα τους λες ότι πρέπει να έχουν φύγει μέχρι τα Χριστούγεννα, είναι φρικτό», σχολίασε ο παρουσιαστής του Times Radio Αλέξις Κόνραν. Και αυτό το μέτρο, όμως, χαρακτηρίζεται προβληματικό από παράγοντες της αγοράς, καθώς θα απαιτηθούν εβδομάδες μέχρι να χορηγηθούν οι βίζες, ενώ είναι αμφίβολο αν θα βρεθούν πρόθυμοι εργαζόμενοι να τις πάρουν.

Ο Χειμώνας της Δυσαρέσκειας

Οι σκηνές πανικού αυτής της εβδομάδας προκάλεσαν – κάπως υπερβολικούς, είναι η αλήθεια – παραλληλισμούς με τον χειμώνα του 1978-1979, ο οποίος έμεινε στην Ιστορία ως «Χειμώνας της Δυσαρέσκειας» (Winter of Discontent), εξαιτίας των εκτεταμένων απεργιών που προξένησαν χάος στη χώρα και «χάρισαν» την Ντάουνινγκ Στριτ στη Μάργκαρετ Θάτσερ. Μεταξύ αυτών που το υπενθύμισαν, πάντως, ήταν ο βουλευτής των κυβερνώντων Συντηρητικών Ντέιβιντ Μόρις, ο οποίος είπε στο BBC: «Θυμάμαι τον Χειμώνα της Δυσαρέσκειας, θυμάμαι τι τον προκάλεσε, και οι σημερινές καταστάσεις μού τον θυμίζουν ξανά πάρα πολύ».