Ποταμός Έβρος – Ο μύθος, ο άνθρωπος, το φυσικό περιβάλλον

Φυσικό σύνορο της Ελλάδας με τη Βουλγαρία και την Τουρκία, ο ποταμός Έβρος, ο σημαντικότερος των Βαλκανίων και δεύτερος τη τάξει (μετά το Δούναβη) στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, έχει συνολικό μήκος σχεδόν 530 χλμ, εκ των οποίων περί τα 220 σχετίζονται με την ελληνική επικράτεια.

Γνωστός και με την ονομασία Μαρίτσα, ο Έβρος πηγάζει από τη βουλγαρική οροσειρά της Ρίλα και εκβάλλει στο Θρακικό πέλαγος, αρδεύοντας στο διάβα του τις πεδινές εκτάσεις της ομώνυμης περιφερειακής ενότητας.

Κύριοι παραπόταμοι του Έβρου στο ελληνικό τμήμα του είναι ο Άρδας και ο Ερυθροπόταμος.

Ο Έβρος στην ελληνική μυθολογία

Ο μύθος που περιβάλλει τον ποταμό Έβρο θυμίζει την ιστορία της Φαίδρας, που πραγματεύεται ο Ευριπίδης στην τραγωδία Ιππόλυτος. Η Φαίδρα ερωτεύτηκε το γιο του συζύγου της, επειδή όμως εκείνος αρνήθηκε τον έρωτά της, τον συκοφάντησε στον πατέρα του, Θησέα, για άνομες προτάσεις. Ο πατέρας έδιωξε το γιο, που τελικά σκοτώθηκε, καθώς τα άλογα του άρματος που οδηγούσε, και το οποίο του είχε χαρίσει ο πατέρας του, αφηνίασαν στη θέα ενός ταύρου που βγήκε από τη θάλασσα.

Παρόμοια είναι η ιστορία του Έβρου, γιου του βασιλιά της Θράκης Κασσάνδρου και της Κροτωνίκης. Ο βασιλιάς έδιωξε τη μητέρα του γιου του και νυμφεύτηκε τη Δαμασίππη. Αυτή ερωτεύτηκε παθολογικά τον Έβρο, αλλά εκείνος απέφευγε τη μητριά του και ασχολούνταν με το κυνήγι, όπως και ο Ιππόλυτος. Τότε η Δαμασίππη διέδωσε ψευδείς κατηγορίες, ότι δήθεν ο Έβρος θέλησε να τη βιάσει. Κυριευμένος από ζήλια, ο Κάσσανδρος κατεδίωξε το γιο του, ο οποίος έπεσε στα νερά του ποταμού Ρόμβου, για να μην πιαστεί από τον πατέρα του, και πνίγηκε. Από τότε το ποτάμι ονομάστηκε Έβρος.

Εξάλλου, στα νερά του ποταμού έριξαν οι Μαινάδες το κεφάλι του Ορφέα. Αυτό ξεβράστηκε στη θάλασσα και έπλευσε μέχρι το νησί της Λέσβου φωνάζοντας το όνομα της Ευρυδίκης.

Το δέλτα του Έβρου

Στο νοτιοανατολικό άκρο της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου, στα σύνορα με την Τουρκία, ο Έβρος σχηματίζει ένα εκτεταμένο δέλτα, που οριοθετείται από τη σιδηροδρομική γραμμή Αλεξανδρούπολης-Ορμενίου δυτικά, τον ίδιον τον ποταμό ανατολικά, τις Φέρες βόρεια και το Θρακικό πέλαγος νότια.

Το δέλτα του Έβρου σχηματίστηκε από τις φερτές ύλες και την αλληλεπίδραση μεταξύ της ροής γλυκού ύδατος του ποταμού και των θαλασσίων ρευμάτων.

Υγρότοπος διεθνούς οικολογικής σημασίας, το δέλτα του Έβρου, προστατευόμενη περιοχή εδώ και πολλά χρόνια, έχει πολύ μεγάλη αξία για την άγρια ζωή (εδώ βρίσκουν καταφύγιο και τροφή χιλιάδες πουλιά όλες τις εποχές του χρόνου) και τον άνθρωπο.

Συνολική έκταση 95.000 στρεμμάτων έχει ενταχθεί στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών της Διεθνούς Σύμβασης Ραμσάρ (1971) λόγω των σημαντικών ειδών που φιλοξενεί.

Επίσης, μέρος του δέλτα χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας και προτείνεται ως Τόπος Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Δίκτυο Natura 2000.

Παράλληλα, το δέλτα του Έβρου αποτελεί έναν πολύτιμο πόρο για την τοπική και όχι μόνο κοινωνία, λόγω της αξίας που έχει για την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη γεωργία, το κλίμα, την προστασία από τις πλημμύρες, την εκπαίδευση, την αναψυχή και τις επιστήμες.

Στην Τραϊανούπολη λειτουργεί το Κέντρο Πληροφόρησης Δέλτα Έβρου, που αποσκοπεί στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, στην οικοτουριστική ανάδειξη της περιοχής, καθώς και στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση Αρχών και κοινού για τις οικολογικές αξίες του δέλτα του Έβρου.

*Οι πληροφορίες για τη σχετιζόμενη με τον Έβρο μυθολογική παράδοση προέρχονται από το διαδικτυακό τόπο greek-language.gr. Επίσης, οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το ανωτέρω κείμενο προέρχονται από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (emtgreece.com/el), πλην εκείνων στις οποίες αναγράφεται ως πηγή το Δέλτα Έβρου (evros-delta.gr).