Ελληνογαλλική συμφωνία – Πρόπλασμα για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα; – Γιατί «πνέει τα μένεα» ο Ερντογάν

Έντονη ενόχληση έχει προκαλέσει στην τουρκική ηγεσία, η  ισχυροποίηση των συμμαχιών της Ελλάδας και η ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία που περιλαμβάνει και τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, ήτοι την άμεση στρατιωτική συνδρομή της Γαλλίας προς την Ελλάδα και αντιστρόφως, σε περίπτωση που υπάρξει επίθεση από τρίτη χώρα, ακόμη και αν αυτή η χώρα είναι μέσα στο πλαίσιο των συμμαχιών τους (όπως π.χ. η Τουρκία που είναι μέλος του ΝΑΤΟ).

Πρόκειται για στρατηγική συμφωνία-ορόσημο που δημιουργεί νέο περιβάλλον όσον αφορά την προστασία της ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Ελλάδας, και ενισχύει το γεωπολιτικό αποτύπωμά της στο Αιγαίο, στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στην Ευρώπη, καθώς και τις αποτρεπτικές της δυνατότητες.

Ο Ερντογάν «πνέει τα μένεα» βλέποντας ότι η Ελλάδα αναβαθμίζει το διπλωματικό της κεφάλαιο, ενώ η Άγκυρα με την αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο αλλά και στην Γερμανική Καγκελαρία χάνει τους υποστηρικτές της. Για αυτό και εμμένει στους προκλητικούς τόνους, απειλώντας με επεισόδιο στην Ανατολική Μεσόγειο απειλεί η Άγκυρα, λίγα μόλις 24ωρα πριν τη συνέχεια των διερευνητικών επαφών με την Ελλάδα.

Συμφωνία -ορόσημο

Η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται ικανοποιημένη. Με την συμφωνία για αμοιβαία αμυντική συνδρομή, την αγορά τριών+1 φρεγατών τύπου Belharra και τη συνεργασία στην αμυντική και την εξωτερική πολιτική, σε συνέχεια της αγοράς των 24 μαχητικών Rafale, λαμβάνει πλέον ουσιαστικό περιεχόμενο το σύνθημα «Ελλάς Γαλλία Συμμαχία» και επισφραγίζονται οι ιστορικοί δεσμοί των δύο χωρών, ενώ παρέχεται αμυντική «ομπρέλα» στην Ελλάδα.

Η αμυντική συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας χαιρετίστηκε ως το πρώτο βήμα στο άλμα που χρειάζεται η Ευρώπη για την άμυνα και την ασφάλειά της στον 21ο αιώνα, τη δημιουργία νέων βάσεων για την ενιαία αμυντική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οι περισσότεροι αναλυτές διεθνώς έκαναν λόγο για ένα πρωτοφανές βήμα αμυντικής συνεργασίας μεταξύ χωρών της ΕΕ, το να συνδράμει μια χώρα την άλλη σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης.

Σχολίασαν πως οι Γάλλοι έχουν πλέον πάρει την απόφαση να καλύψουν το κενό των ΗΠΑ στη Μεσόγειο, την ώρα που προβλέπονται μάλιστα διαπραγματεύσεις διαρκείας για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στη Γερμανία, κάνοντας έτσι άγνωστο το πόσο γρήγορα θα πάρει μέρος ενεργά το Βερολίνο στο σχέδιο για δημιουργία ευρωστρατού.

Χαρακτηριστικό είναι πως η πυξίδα της συμφωνίας «δείχνει» ότι η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει την προοδευτική διαμόρφωση μιας Πολιτικής Άμυνας της Ένωσης, με το ΝΑΤΟ να παραμένει το θεμέλιο της συλλογικής τους άμυνας. Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι, η Γαλλία, είναι η χώρα που θα αναλάβει την προεδρία της ΕΕ τον προσεχή Ιανουάριο.

Ωστόσο, το εάν θα προχωρήσει γρήγορα ή όχι το σχέδιο για την κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα της Ευρώπης εξαρτάται από την κυβέρνηση που θα προκύψει στη Γερμανία.

Γιατί «πνέει τα μένεα» ο Ερντογάν

Θεμέλιος λίθος της ελληνογαλλικής συμφωνίας, είναι το άρθρο 2, η ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης, η οποία περιλαμβάνει και τη χρήση στρατιωτικών μέσων. Προβλέπεται δηλαδή η στρατιωτική συνδρομή της Γαλλίας προς την Ελλάδα και αντιστρόφως, σε περίπτωση που υπάρξει επίθεση από τρίτη χώρα, ακόμη και αν αυτή η χώρα είναι μέσα στο πλαίσιο των συμμαχιών τους (όπως π.χ. η Τουρκία που είναι μέλος του ΝΑΤΟ).

Είναι η πρώτη φορά που τέτοια ρήτρα περιέχεται σε διμερή συμφωνία της Ελλάδας με Ευρωπαίο εταίρο ή σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, ενώ αντίστοιχη ρήτρα υπέγραψε η χώρα μας πριν από ένα χρόνο με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Το γεγονός ότι η Ελλάδα αναβαθμίζεται διπλωματικά, ενώ και στρατιωτικά αρχίζει να παίρνει κεφάλι στο ισοζύγιο ισχύος σε κρίσιμες περιοχές όπως το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος έναντι της Τουρκίας, έχει εξοργίσει την τουρκική ηγεσία, που «βλέπει» παράλληλα ότι με την αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο αλλά και στην Γερμανική Καγκελαρία χάνει τους υποστηρικτές της.

Δεν είναι τυχαίο, ότι ο εκπρόσωπος Τύπου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Tanju Bilgiç, αναφερόμενος στην ελληνογαλλική συμφωνία, έκανε λόγο για «μαξιμαλιστικές θέσεις» της Ελλάδας σε ό,τι αφορά στις θαλάσσιες ζώνες και τον εναέριο χώρο, ενώ υποστήριξε ότι η χώρα μας «αντί να συνεργαστεί, εξοπλίζεται και προσπαθεί να αποξενώσει την Τουρκία».

Η Άγκυρα, απειλεί με θερμό επεισόδιο στην Ανατολική Μεσόγειο, λίγα μόλις 24ωρα πριν τη συνέχεια των διερευνητικών επαφών με την Ελλάδα.

Μέσω ανακοίνωσης που εξέδωσε το τουρκικό ΥΠΕΞ, η Αγκυρα –η οποία βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο μετά και το «άδειασμα» από τη Γερμανία– εξαπολύει απειλές εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου, ενώ συγχρόνως απευθύνει… συστάσεις σε «τρίτα μέρη» να μη γίνονται υποχείρια της Αθήνας και της Λευκωσίας με σαφή υπαινιγμό για την ελληνογαλλική συμφωνία, χωρίς βεβαίως να κατονομάζεται το Παρίσι.

Η γείτονα επιχειρεί να επιρρίψει εκ των προτέρων στην Ελλάδα και στην Κύπρο την ευθύνη για την ένταση που… προβλέπει ότι θα δημιουργηθεί στην περιοχή, απαιτώντας την ακύρωση νόμιμων δραστηριοτήτων στην Κυπριακή ΑΟΖ.

Αφορμή για τη νέα τουρκική αντίδραση δίνει η έρευνα του σκάφους Nautical Geo το οποίο έχει μισθωθεί από την κοινοπραξία Poseidon και οι εργασίες του είναι στο πλαίσιο της χάραξης της διαδρομής που θα ακολουθήσει ο αγωγός East Med. Με κυπριακή NAVTEX, το Nautical Geo θα πραγματοποιήσει έρευνες σε περιοχή που αμφισβητείται από την Τουρκία, η οποία επιχειρεί να τη σφετερισθεί, «βαφτίζοντάς» τη μονομερώς ως τουρκική υφαλοκρηπίδα.

«Θερμό επεισόδιο για να τεστάρει τη Γαλλία;»

Η Τουρκία θα προκαλέσει «θερμό» επεισόδιο στην Μεσόγειο εναντίον της Ελλάδος προκειμένου να ελέγξει τις αντιδράσεις της Γαλλίας εκτίμησε στο MEGA Σαββατοκύριακο ο αναλυτής διεθνών σχέσεων, Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος.

Σχολιάζοντας το ατύχημα που παραλίγο να προκληθεί σε ελληνοτουρκική αερομαχία την περασμένη Πέμπτη, ο κ. Δεσποτόπουλος σημείωσε ότι η Άγκυρα «δεν θέλει ατύχημα λόγω επεισοδίου, θέλει ατύχημα λόγω πολιτικής».

«Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η Τουρκία να δημιουργήσει μικρής κλίμακας επεισόδιο στη Μεσόγειο για να μετρήσει την αντίδραση της Γαλλίας. Να δει πως θα αντιδράσει η Γαλλία. Γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα έγγραφο, πολιτική διακήρυξη από τις δύο χώρες. Θα θέλει να τεστάρει, εκτός επικράτειας, πώς θα αντιδράσει η Γαλλία» τόνισε.

Όσον αφορά στις διερευνητικές, έκανε λόγο ότι οι Τούρκοι «ξαφνικά τις θυμήθηκαν» για να «μας απειλήσουν ότι θα επαναφέρουν το δόγμα της ‘’Γαλάζιας Πατρίδας’’ και να μας πουν ότι αν συνεχίσουμε τα ενεργειακά μας σχέδια θα τα πούμε τον Νοέμβριο στο πεδίο».

Τέλος, επισήμανε ότι η αγορά από πλευράς Αθήνας αεροπλάνων Ραφάν και γαλλικών φρεγατών Belhara αποτελεί «θανατηφόρο συνδυασμό» και για αυτό ενοχλείται η Άγκυρα.

Προκλήσεις

Την ίδια ώρα, ο Ταγίπ Ερντογάν, κινούμενος και πάλι στους γνωστούς προκλητικούς νεοθωμανικούς τόνους, παραχαράσσει την ιστορία του συμβόλου του δικέφαλου αετού.

«Πριν από 1000 χρόνια, στη σημαία του κράτους που έκανε αυτή γη πατρίδα μας υπήρχε ένας αετός με το ένα κεφάλι να κοιτάει προς τη Δύση και το άλλο στην Ανατολή που αγκάλιαζε έτσι μια μεγάλη γεωγραφική περιοχή. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα ούτε την ισχύ να αποκόψει τους πνευματικούς δεσμούς της Τουρκίας που στέκεται πάνω σε μια τέτοια κληρονομιά, από την περιοχή», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ας σημειωθεί εξάλλου ότι κατά την διάρκεια του Σεπτεμβρίου, τα τουρκικά μαχητικά πραγματοποίησαν 368 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου, με τους Τούρκους πιλότους να κινούνται σε πολλές περιπτώσεις (όπως την περασμένη Πέμπτη) σε απόσταση μόλις 30 μέτρων από τα ελληνικά αεροσκάφη, διακινδυνεύοντας αεροπορικό ατύχημα.

Την Πέμπτη στην ολομέλεια της Βουλής

Η αμυντική συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας, αναμένεται να συζητηθεί την ερχόμενη Τρίτη στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, ενώ την Πέμπτη θα τεθεί προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια, σε μια μακρά όπως αναμένεται συνεδρία. Ο πρωθυπουργός θα ενημερώσει το σώμα για τη συμφωνία, ενώ θα υπάρξουν τοποθετήσεις από τους πολιτικούς αρχηγούς.

Χαρτογραφώντας άλλες σημαντικές περιοχές της «στρατηγικής εταιρικής σχέσης για τη συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια», που διαρθρώνεται σε 31 άρθρα, ειδική μνεία γίνεται στη συνεργασία των δύο χωρών επί ενεργειακών θεμάτων στη Μεσόγειο, αλλά και στο πλαίσιο του ΟΗΕ.

Άλλη σημαντική ψηφίδα της συμφωνίας είναι οι τακτικές διαβουλεύσεις των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών. Ειδικότερα, για τον καλύτερο συντονισμό των δύο χωρών, η συμφωνία προβλέπει στο άρθρο 5 πως οι πολιτικές Διευθύνσεις των αρμόδιων υπουργείων θα διεξάγουν ετήσιους στρατηγικούς διαλόγους, πέραν των συναντήσεων των Επιτελείων, των επιτροπών εξοπλιστικών προγραμμάτων ή οποιωνδήποτε άλλων τεχνικών επιτροπών οι οποίες θεωρούνται αναγκαίες.

Το πεδίο που καλύπτουν οι διαβουλεύσεις προβλέπεται να καλύπτει μια ευρεία ατζέντα θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, όπως το παγκόσμιο στρατηγικό περιβάλλον, τα περιφερειακά ζητήματα, κυρίως στις περιοχές της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και των Βαλκανίων, τις ενεργειακές προκλήσεις, τη μετανάστευση, τη θαλάσσια ασφάλεια, την παραπληροφόρηση, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στη συνεργασία Ελλάδας και Γαλλίας στους τομείς των εξοπλισμών και των βιομηχανιών άμυνας και ασφάλειας. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι οι δύο χώρες επιδιώκουν, κατά το δυνατόν, να αναπτύξουν μια βιομηχανική εταιρική σχέση που θα συμπεριλαμβάνει ελληνικές και γαλλικές αμυντικές εταιρείες. Σε αυτό το πλαίσιο, συστήνεται μια επιτροπή εξοπλισμών για την παρακολούθηση των πρωτοβουλιών που αναλαμβάνονται, η οποία θα συνέρχεται σε ετήσια βάση.

Στο ίδιο μοτίβο, το άρθρο 18 της συμφωνίας προβλέπει «κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους, είτε επί ελληνικών ή γαλλικών κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στη Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος».

Ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης

Εξίσου σημαντική παράμετρος είναι η επιδίωξη ενίσχυσης του ρόλου της Ευρώπης στον κόσμο, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις στρατηγικές σχέσεις με άλλους συμμάχους της Ελλάδας, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ. Σε αυτό το πνεύμα, ενδεικτική μπορεί να θεωρηθεί και η πρώτη αντίδραση των ΗΠΑ, οι οποίες με ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαιρέτισαν τη συμφωνία. Σε ανάλογο πνεύμα, ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή ανέφερε το βράδυ της Παρασκευής πως «είναι μια στρατηγική εταιρική σχέση που ενισχύει τους δεσμούς Ελλάδας – Γαλλίας με πλήρη σεβασμό των δεσμεύσεων εντός της ΕΕ και του ΝΑΤΟ» και ότι «θα καταστήσει δυνατή την περαιτέρω συμβολή στην ευρωπαϊκή άμυνα και την ευρωατλαντική ασφάλεια». Προσέθεσε ότι «κανείς δεν είπε ότι μια τέτοια στρατηγική εταιρική σχέση είναι ασυμβίβαστη με μια συμμαχία». Αντίστοιχα, το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών επισήμανε ότι η ελληνογαλλική συμφωνία «περιέχει σαφείς αναφορές στην ιδιότητα (των δύο χωρών) ως κρατών-μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και δεν στρέφεται εναντίον άλλων εταίρων».

Επισημαίνεται ότι η συμφωνία φωτίζεται στο προοίμιο από τη ρητή αναφορά στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η διάρκεια ισχύος της συμφωνίας είναι καταρχήν πενταετής και θα ανανεώνεται με ρητή συμφωνία των δύο χωρών για μια περαιτέρω περίοδο που θα καθοριστεί με κοινή συμφωνία τους.