Facebook – Οι 6 ώρες του blackout που προκάλεσαν πανικό στους χρήστες – Το χρονικό ενός τεχνολογικού θρίλερ

Η Δευτέρα, ήταν μια «μαύρη» μέρα για τους χρήστες των social media. Η ναυαρχίδα τους, το Facebook κατέρρευσε συμπαρασύροντας μαζί και τις πλατφόρμες Instagram, WatsΑpp, και Messenger, με το ιστορικό κρασάρισμα να έχει ως συνέπεια τεράστιες οικονομικές απώλειες ύψους  για την εταιρεία και τον ιδιοκτήτη της.

Ο όμιλος καταγράφει τα δεύτερα μεγαλύτερα διαφημιστικά έσοδα σε όλο το διαδίκτυο παγκοσμίως και έχανε πάνω από μισό εκατομμύριο δολάρια κάθε ώρα διακοπής της λειτουργίας των πλατφορμών του, σύμφωνα με υπολογισμούς της εταιρείας μετρήσεων Standard Media Index.

Πρόκειται για ένα πρωτόγνωρων διαστάσεων χτύπημα στον διαδικτυακό κολοσσό της Facebook, το δεύτερο μέσα σε λίγες ημέρες έπειτα από τις αποκαλύψεις πρώην εργαζόμενης για τα προσωπικά δεδομένα δισεκατομμυρίων χρηστών.

Οι πλατφόρμες, επαναλειτούργησαν, τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης, ωστόσο για σχεδόν 7 ώρες εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε όλο τον κόσμο έφτασαν στα όρια του πανικού διότι δεν ήξεραν πώς να αντιμετωπίσουν το αδιέξοδο που προκάλεσε στην ψηφιακή καθημερινότητά τους το πολύωρο, βασανιστικό μπλακάουτ.

Οι περισσότεροι στράφηκαν στο Twitter για να δουν τι συμβαίνει με τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και για να σχολιάσουν τις εξελίξεις.

Το χρονικό του τεχνολογικού θρίλερ

Νωρίς το πρωί της Δευτέρας με ώρα Αμερικής, και λίγο μετά τις 6:30 το απόγευμα ώρα Ελλάδος, ξεκίνησαν τα προβλήματα, με τους χρήστες να αδυνατούν να μπουν στα social media για να δουν τις ενημερώσεις ή τα μηνύματά τους στο Messenger. Αντίθετα, βρέθηκαν αντιμέτωποι με το μήνυμα: «Δεν είναι δυνατή η πρόσβαση σε αυτό τον ιστότοπο» και κάπου εκεί, ξεκίνησε το χάος…

Όσοι μάλιστα είναι χρήστες και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και αναζήτησαν σε αυτές τρόπο επικοινωνίας, βρέθηκαν αντιμέτωποι με νέες «δυσάρεστες» εκπλήξεις, καθώς τόσο το Instagram όσο και το WhatsApp ξεκίνησαν να αντιμετωπίζουν -ταυτόχρονα με το Facebook- το ίδιο πρόβλημα.

Την ίδια στιγμή, όσοι είχαν τις εφαρμογές στις κινητές συσκευές αδυνατούσαν να δουν ενημερώσεις και νέα μηνύματα. Το κοινό όλων αυτών των εφαρμογών είναι πως, απλά, ανήκουν στην ίδια «οικογένεια», αυτή του Facebook.

Ο εξειδικευμένος ιστότοπος Downdetector, που παρακολουθεί συστηματικά τα τεχνικά προβλήματα στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης κατέγραψε δεκάδες χιλιάδες αναφορές για κάθε μία από τις υπηρεσίες. Ο ίδιος ο ιστότοπος του Facebook δεν φορτωνόταν καθόλου- το Instagram και το WhatsApp ήταν προσβάσιμα, αλλά δεν μπορούσαν να φορτώσουν νέο περιεχόμενο ή να στείλουν μηνύματα, για πολλές ώρες.

Πανικός

«Εσείς έχετε;» ήταν η πρώτη ερώτηση που ακούστηκε μόλις κατέρρευσε η εφαρμογή του Facebook και μετά επικράτησε πανικός.

Ειδικά οι μικρότερες ηλικίες που δεν θυμούνται ζωή χωρίς social media έχασαν… τη γη κάτω από τα πόδια τους. Σαν να κόπηκε το ρεύμα ή το νερό και να μην ήξεραν πότε θα επιστρέψει η παροχή, έτσι αντέδρασαν.

Πώς θα επικοινωνήσουν, από πού θα ενημερωθούν, πώς θα συναντήσουν το κορίτσι/αγόρι τους, αφού οι μικρές ηλικίες έχουν ακυρώσει το τηλεφώνημα ως μέσο επικοινωνίας – μερικές φορές σου δίνουν την αίσθηση ότι και το 166 ή την Αστυνομία θα την καλέσουν σε περίπτωση ανάγκης μέσω Messenger.

Σε απόγνωση και οι μανάδες που ελέγχουν τα παιδιά τους «Τι ώρα θα γυρίσεις;», «Εφτασες;» «Βρήκες ταξί; Στείλε φωτό την πινακίδα» και άλλα τέτοια μηνύματα.

Το τρολάρισμα από το Twitter

Στο Twitter ξεκίνησε ένα ανελέητο τρολάρισμα από τους χρήστες. Μάλιστα και το ίδιο το Twitter δεν δίστασε να τρολάρει την κατάσταση.

Με ανάρτησή του υποδέχτηκε τον χαμό που έγινε στη δική του πλατφόρμα με αφορμή τα «κρασαρίσματα» των ανταγωνιστών του, με το λιτό «Γειά κυριολεκτικά σε όλους», καθώς οι περισσότεροι χρήστες στράφηκαν σε αυτό.

hello literally everyone

— Twitter (@Twitter) October 4, 2021

«Συγγνώμη»

Καθώς οι υπηρεσίες άρχισαν να επανέρχονται σε λειτουργία, ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook Μαρκ Ζούκερμπεργκ έκανε ανάρτηση στη σελίδα του.

«Το Facebook, το Instagram, το WhatsApp και το Messenger επανέρχονται τώρα στο διαδίκτυο», έγραψε. «Συγγνώμη για τη σημερινή διακοπή – ξέρω πόσο πολύ βασίζεστε στις υπηρεσίες μας για να παραμείνετε συνδεδεμένοι με τους ανθρώπους που σας ενδιαφέρουν».

Πώς συνέβη το blackout – «Σαν να στέλνεις γράμμα σε διεύθυνση που έπαψε να ισχύει»

Πιθανότερη αιτία για το σχεδόν επτάωρο μπλακ άουτ σύμφωνα με σχετική δημοσίευση των «New York Times» που επικαλούνται ειδικούς στην Κυβερνοασφάλεια,  είναι «η εσφαλμένη διαμόρφωση των διακομιστών (servers) του Facebook, η οποία εμπόδισε τους ανθρώπους να συνδεθούν σε διάφορους ιστότοπους, όπως είναι το Instagram και το WhatsApp».

Σύμφωνα με την krebsonsecurity.com, νωρίς το πρωί  της Δευτέρας, ώρα Αμερικής, κάτι εντός του Facebook προκάλεσε το εξής φαινόμενο: τα αρχεία που καθόριζαν τα σημεία εισόδου από τα οποία έμπαιναν οι χρήστες και οι ψηφιακές συσκευές στο Facebook αλλοιώθηκαν.

“Με απλά λόγια κι αν κάναμε τη μεταφορά στην πραγματική ζωή είναι σαν να λέμε ότι θέλαμε να στείλουμε ένα γράμμα σε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο και η διεύθυνση που είχαμε μέχρι στιγμής στη διάθεσή μας έπαυε να ισχύει, εξηγεί ο Διευθυντής Διαδικτύου της ΕΡΤ Τάσος Οικονόμου.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του τμήματος ανάλυσης διαδικτύου της εταιρείας Κέντικ, γύρω στις 11:39 (ώρα ΗΠΑ) κάποιος προκάλεσε μία μεταβολή στο πρωτόκολλο BGP (Border Gateway Protocol) της εταιρείας. Το εν λόγω πρωτόκολλο καθορίζει τον τρόπο με τον οποίον οι internet provider σε όλο τον κόσμο διαχειρίζονται την κίνηση και τα αιτήματα των χρηστών σχετικά με τους ιστότοπους και τις πλατφόρμες που θέλουν να επισκεφτούν. Με απλούς όρους, όπως αναφέρει η ertnews.gr, κάποιος   άλλαξε τον «χάρτη του διαδικτύου» και αφαίρεσε από αυτόν τις τρεις μεγάλες πλατφόρμες. Το αποτέλεσμα είναι αν κάποιος πληκτρολογούσε στον φυλλομετρητή που χρησιμοποιεί την ηλεκτρονική διεύθυνση facebook.com, θα λάβει μήνυμα λάθος καθώς ο browser δεν ξέρει πού να τον πάει.

Γιατί άργησε η αποκατάσταση

Εκτός αυτού, ακόμα και οι υπάλληλοι του Facebook δεν είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους μέσα από τα εσωτερικά εργαλεία που διαθέτει η εταιρεία. Αιτία για αυτό είναι το γεγονός ότι το εσωτερικό e-mail του Facebook και τα αντίστοιχα εργαλεία διαχειρίζονται από τα ίδια domains στα οποία εμφανίστηκε το πρόβλημα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τις ώρες του blackout, οι εργαζόμενοι της εταιρείας αντιμετώπισαν πρόβλημα με την είσοδό τους στο κτίριο της Facebook.

Η ρεπόρτερ τεχνολογίας των ΝYTimes, Σίρα Φρένκελ η οποία επικοινώνησε με εργαζόμενο της Facebook, ανέφερε ότι  οι κάρτες εισόδου των εργαζομένων είχαν μπλοκάρει και δεν μπορούσαν να μπουν μέσα για να διορθώσουν το πρόβλημα.

Was just on phone with someone who works for FB who described employees unable to enter buildings this morning to begin to evaluate extent of outage because their badges weren’t working to access doors.

— Sheera Frenkel (@sheeraf) October 4, 2021

Πού αποδίδει το κρασάρισμα η εταιρεία

Οι μηχανικοί λογισμικού της εταιρείας Facebook απέδωσαν αργά το βράδυ της Δευτέρας σε ανακοίνωσή τους τη διακοπή της λειτουργίας των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης Facebook, Instagram, WhatsApp και Messenger για περίπου έξι ως επτά ώρες σε «προβληματικές αλλαγές ρυθμίσεων» σε δρομολογητές και εξυπηρετητές τους, που έθεσαν εκτός λειτουργίας τα κέντρα δεδομένων τους.

«Άνθρωποι και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο εξαρτώνται από εμάς για να παραμένουν συνδεδεμένοι», σημείωσε ο όμιλος σε ανάρτησή του, χωρίς να διευκρινίσει από ποιον έγιναν οι αλλαγές ρυθμίσεων, ούτε εάν επρόκειτο για προγραμματισμένη αναβάθμιση.

«Ζητάμε συγγνώμη από όσους επλήγησαν», πρόσθεσαν οι τεχνικοί της εταιρείας, τις πλατφόρμες της οποίας χρησιμοποιούν 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Εσωτερικό λάθος;

Νωρίτερα, υπάλληλοι της εταιρείας του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, που δεν θέλησαν να κατονομαστούν, εκμυστηρεύτηκαν στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς πως το μπλακάουτ προκλήθηκε από εσωτερικό λάθος στη διαχείριση της διαδικτυακής κίνησης προς τα συστήματά της.

Το πρόβλημα περιέπλεξε το γεγονός πως η αλλαγή ρυθμίσεων σε δρομολογητές και εξυπηρετητές της εταιρείας σήμαινε πως δεν ήταν διαθέσιμα ούτε τα εργαλεία λογισμικού των ίδιων των τεχνικών για να διαγνώσουν και να διορθώσουν το πρόβλημα, κατά τις ίδιες πηγές.

Το σενάριο της κακόβουλης ενέργειας στο οποίο είχαν αναφερθεί ειδικοί στην κυβερνοασφάλεια αποκλείστηκε από τους τεχνικούς της εταιρείας.

Είναι πολλά τα λεφτά…

Του χθεσινού πρωτοφανούς blackout, προηγήθηκε την Κυριακή η κατηγορία-βόμβα για τον τρόπο λειτουργίας του Facebook καθώς πληροφοριοδότης αποκάλυψε ότι η εταιρεία γνώριζε για τις επιπτώσεις των υπηρεσιών της στην ψυχική υγεία των νέων χρηστών, αλλά αντί για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προτίμησε να βάλει το κέρδος πάνω από το δημόσιο όφελος.

Η εταιρεία του Ζούκερμπεργκ έχει υποστεί τεράστιες οικονομικές απώλειες από αυτές τις αρνητικές εξελίξεις.

Οι μετοχές του παρουσίασαν κατακόρυφη πτώση, με τις απώλειες για τον μεγιστάνα των social media να ξεπερνούν τα 7 δισ. δολάρια, ενώ για την εταιρεία υπολογίζονται – μέχρι στιγμής – στα 50 δισ. δολάρια.

Τεράστια είναι και η απώλεια χρημάτων από τις διαφημίσεις. Σύμφωνα με υπολογισμούς της εταιρείας μετρήσεων Standard Media Index, ο όμιλος καταγράφει τα δεύτερα μεγαλύτερα διαφημιστικά έσοδα σε όλο το διαδίκτυο παγκοσμίως και έχανε πάνω από μισό εκατομμύριο δολάρια κάθε ώρα διακοπής της λειτουργίας των πλατφορμών του.

Η καταγγελία

Εκτός των άλλων το Facebook προσπαθεί τις τελευταίες ώρες να αντιμετωπίσει μια μεγάλη κρίση μετά την καταγγελία πρώην υπαλλήλου της που κατηγορεί την εταιρεία ότι βάζει τα κέρδη πάνω από την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και της τροφοδότησης του μίσους.

Η 37χρονη Φράνσις Χόγκεν ανέφερε ότι η πλατφόρμα «πρόδωσε τη δημοκρατία» και τόνισε πως έχει μάλιστα αποδείξεις με τη μορφή εσωτερικών εγγράφων και μελετών που κυκλοφορούσαν εντός της εταιρείας και τα οποία παρέδωσε στη Wall Street Journal.

Όπως προκύπτει από τα εσωτερικά έγγραφα που έδωσε στη δημοσιότητα η Χόγκεν, η εταιρεία του Ζάκερμπεργκ γνώριζε καλά ότι στις πλατφόρμες της ανθούν το μίσος, η βία και τα fake news, όμως δεν κάνει τίποτα να τα σταματήσει γιατί με αυτό τον τρόπο, θα μειωθεί ο χρόνος που περνά ο χρήστης στα «προϊόντα» της.

«Αυτό που είδα στο Facebook ξανά και ξανά ήταν ότι υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα σε αυτό που είναι καλό για το κοινό και αυτό που είναι καλό για το Facebook. Και το Facebook ξανά και ξανά επέλεξε να εξυπηρετήσει τα δικά του συμφέροντα, όπως το να βγάλει περισσότερα χρήματα», είπε η Χόγκεν στην εκπομπή «60 Minutes».

Σημειώνεται πως πριν από ένα μήνα, η Χόγκεν κατέθεσε τουλάχιστον οκτώ διαμαρτυρίες κατά της Facebook στην αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στις οποίες ισχυρίζεται ότι η εταιρεία αποκρύπτει έρευνες σχετικά με τις αδυναμίες της από τους επενδυτές και το κοινό. Και παρέδωσε τα στοιχεία αυτά στη Wall Street Journal.