Σεισμός – Το αίνιγμα της Θήβας – Τι σημαίνουν οι 1.700 μικροσεισμοί σε έναν χρόνο

Υστερα από την αναστάτωση που προκλήθηκε με την έκτακτη, μεταμεσονύχτια σύσκεψη της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου, την περασμένη Τετάρτη, για τους 1.700 μικροσεισμούς στη Θήβα (σε διάστημα σχεδόν ενός έτους) και τις πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις για επικείμενο ισχυρό σεισμό στην περιοχή, ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Γεράσιμος Χουλιάρας, που παρακολουθεί στενά τη σεισμική δραστηριότητα της περιοχής, λύνει μιλώντας στα «ΝΕΑ» το… αίνιγμα της Θήβας.

Παραθέτοντας τα αποτελέσματα των επιστημονικών του αναλύσεων, βάζει τα πράγματα στη θέση τους, σημειώνοντας ότι «η περιοχή δεν έχει τα χαρακτηριστικά να οδηγήσει σε κάτι μεγάλο» και πιάνει το κουβάρι από την αρχή.

«Τον Δεκέμβριο του 2020 είχαμε σεισμό 3,3 ρίχτερ 16 χλμ. ανατολικά της Θήβας. Ξεκίνησε μια συστάδα σεισμών σε εκείνο το επίκεντρο με μέσο όρο 1,8 ρίχτερ και αυτός είναι ακόμη ο μέσος όρος. Αυτό συνέχισε να παράγει 10-20 σεισμούς τη μέρα. Στις 10 Ιουλίου, όταν έγινε ο σεισμός των 4 ρίχτερ, δημιουργήθηκε μια δεύτερη συστάδα με επίκεντρο ακριβώς κάτω από τη Θήβα. Μόλις είδαμε αυτή τη μετατόπιση – καθώς τα ρήγματα που υπερβαίνουν τα 10 χλμ. είναι ικανά να δώσουν μεγάλους σεισμούς – θέλαμε να δούμε αν είναι ρήγμα γνωστό. Την επόμενη ημέρα, εγώ και άλλοι δύο συνάδελφοι από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο πήγαμε στην περιοχή της Θήβας, βάλαμε τέσσερις επιπλέον σεισμολογικούς σταθμούς γύρω από τη συστάδα αυτών των σεισμών και φτάσαμε να γράφουμε 30-40 σεισμούς την ημέρα. Τα κουνήματα αυτά, σε εστιακό βάθος έως έξι χλμ. κάτω από τη Θήβα, ήταν πολύ κοντά στους κατοίκους, οπότε το ανθρώπινο αφτί μπορούσε να ακούσει τα σπασίματα και αυτό τρόμαζε ιδιαίτερα. Σε έκτακτη σύσκεψη με τον δήμαρχο και την Πολιτική Προστασία, είπα να μείνουν ψύχραιμοι και ότι σε δύο-τρεις ημέρες θα έχω τα πρώτα αποτελέσματα» περιγράφει ο ειδικός.

«Μετράω καθημερινά»

«Μετρήσαμε για δύο-τρεις ημέρες, μαζέψαμε 200-250 σεισμούς, τους οποίους ανέλυσα. Σύμφωνα με έναν από τους εμπειρικούς κανόνες της σεισμολογίας, οι μισοί σεισμοί έχουν σημάδια, έχουν αυτές τις μικρές ακολουθίες που οδηγούν σε μεγαλύτερο και λέγονται μικροσεισμικές ακολουθίες. Οταν γίνεται κάτι μεγάλο, τότε ξέρουμε ότι αυτές οι ακολουθίες οδήγησαν σε αυτό το μεγάλο, και τις αποκαλούμε προσεισμικές ακολουθίες. Δηλαδή, εξ ορισμού στη σεισμολογία, η προσεισμική ακολουθία ορίζεται αφού έχει γίνει ο μεγάλος σεισμός. Δεν έχουμε φτάσει στο επίπεδο ακόμη ερευνητικά να ξεχωρίζουμε. Ομως, κάνουμε προσπάθειες. Υστερα από δύο ημέρες, είδα ότι η περιοχή της Θήβας δεν έχει τα χαρακτηριστικά να οδηγήσει σε κάτι μεγάλο και το πιο πιθανό είναι να σβήσει μετά από λίγους μήνες. Μετρώντας τον σεισμό, είδα ότι η κανονικότητα στην τιμή του B (σ.σ.: όπου μικρό Β μεγάλες τάσεις, μεγάλο ρήγμα και αντίστροφα) είναι το 1, δηλαδή αν έχεις μια τιμή στην ακολουθία που πλησιάζει το 1, τότε, βάσει στατιστικής, δεν θα οδηγήσει σε τίποτα μεγάλο. Και στη Θήβα η τιμή φαινόταν ότι είναι στο 0,9 Β και γι’ αυτό τούς είπα να ησυχάσουν, δώσαμε εντολή στην Πολιτική Προστασία για ελέγχους κτιρίων και παρακολουθούσαμε την εξέλιξη. Ακόμη, μετράω καθημερινά και δεν έχω δει τίποτα επικίνδυνο. Τώρα παράγει 30 σεισμούς τη μέρα για δύο-τρεις ημέρες, μετά τίποτα, μετά αρχίζουν πάλι. Από τον Δεκέμβρη, συμπληρώνουμε έναν χρόνο, δεν έχει δώσει τίποτα μεγάλο.

Η διαφορά με το Αρκαλοχώρι

Αντίθετα, το Αρκαλοχώρι από τον χειμώνα μάς είχε δείξει περίεργη συμπεριφορά. Εκεί τα B που μέτρησα ήταν στο 0,6. Ηταν χαμηλά και όταν έχεις χαμηλά Β, έρχεται μεγάλος σεισμός (νόμος του Gutenberg). Ειδοποίησα τον προϊστάμενό μου, αρχίσαμε να παρακολουθούμε στενά την περιοχή, το Γεωδυναμικό έβαλε επιπλέον σταθμούς, όπως κάναμε και στη Θήβα. Τον Ιούλιο στο Αρκαλοχώρι το μέσο μέγεθος ήταν 3 – διπλάσιο από τη Θήβα. Από 3 πήγε στα 4-4,5. Τότε ειδοποίησα τον κ. Τσελέντη, την Πολιτική Προστασία, το υπουργείο Ανάπτυξης, στείλαμε συνεργεία-σεισμογράφους και ξεκίνησε η Πολιτική Προστασία να κάνει τη δουλειά της. Οι δήμαρχοι άρχισαν τα παράπονα ότι δεν έχουν μηχανικούς να κάνουν ελέγχους, συνέβησαν τα γνωστά και φτάσαμε στα 5,8 ρίχτερ και στην τεράστια καταστροφή…».

Ευθύμης Λέκκας: «Τα ρήγματα της Θήβας δεν έχουν σχέση με Αταλάντη και Αλκυονίδες»

Από τη νήσο Λα Πάλμα όπου βρίσκεται σε επιστημονική – επιχειρησιακή αποστολή, ο καθηγητής Ευθύμης Λέκκας, μιλά στα «ΝΕΑ», χαρακτηρίζοντας «ράδιο αρβύλα» τα όσα γράφτηκαν για αποστολή κλιμακίου σεισμολόγων στη Θήβα ενώ, ταυτόχρονα, ξεκαθαρίζει ότι το ρήγμα της Αταλάντης ή των Αλκυονίδων δεν συνδέεται με το ρήγμα που δίνει τους μικροσεισμούς στη Θήβα τους τελευταίους μήνες. «Τα ρήγματα της Θήβας είναι μια ανεξάρτητη γειτονιά, δεν έχει καμία σχέση με Αταλάντη και Αλκυονίδες. Εκείνο το οποίο επισημάναμε είναι ότι η πιθανότητα γένεσης ενός ισχυρότερου σεισμού από αυτόν που είχαμε στη Θήβα είναι εξαιρετικά μικρή αλλά δεν μπορούμε να την αποκλείσουμε. Αυτό το τονίσαμε και οι 20 της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου», εξηγεί, θέτοντας συγκεκριμένο «ταβάνι» στη μικρή πιθανότητα σεισμού που, όπως αναφέρει, δεν μπορεί να αποκλειστεί και είναι περίπου τα 5,5 Ρίχτερ. «Kάπου εκεί ή λίγο ισχυρότερος. Δεν έχει δυναμικό η περιοχή να κάνει κάποιον πάρα πολύ ισχυρό σεισμό. Και αυτό χρησιμεύει στο να δούμε εν τω μεταξύ αν δουλεύουν τα σχέδια Πολιτικής Προστασίας. Τηρούμε τις διαδικασίες, υπάρχουν οι πόροι, είναι τα μνημόνια συνεργασίας με τους εξωτερικούς φορείς σε ισχύ», αναφέρει ο καθηγητής, καταλήγοντας: «Δεν πήγε κλιμάκιο στη Θήβα, κακώς γράφτηκε ότι θα πήγαινα εγώ την άλλη μέρα. Είχαμε πάει την πρώτη φορά, μετά ό,τι κάναμε ήταν μέσω διαδικασιών. Αυτό γράφτηκε πριν καν κάνουμε την Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου και ήταν… ράδιο αρβύλα»