Ένας χρόνος μετά την ιστορική, πανηγυρική καταδίκη των νεοναζί επικεφαλής της Χρυσήυς Αυγής, ο ναζιστικός εσμός δεν έχει επαναπαυτεί: Βρήκε έδαφος να φυτρώσει ξανά. Η Μάγδα Φύσσα είπε αυτό που όλοι σκεφτόμασταν: Δεν έχουμε τελειώσει με τον φασισμό. Στην πραγματικότητα, τα στοιχεία δείχνουν πως αρχίζουμε ξανά. Ας δούμε πώς οι νεοναζί κατάφεραν να επανεμφανιστούν και μάλιστα δυναμικά.
 
 
Το σημαντικότερο ερώτημα είναι πόσο βαθιές ρίζες έχει ο φασισμός στην ελληνική κοινωνία. O ελληνικός λαός ποτέ δεν υποδέχτηκε τον φασισμό που του είχε επιβληθεί. Πολέμησε τους ναζί, έριξε την χούντα και προσπάθησε να ανατρέψει τη δικτατορία του Μεταξά. Επομένως;
 
 
Φασιστικές «γκρούπες»
 
 
Κατά καιρούς -μάλλον χωρίς παύση- δραστηριοποιούνται φασιστικές ή νεοναζιστικές ομάδες, οι οποίες με την ολοκάθαρη ιδεολογική τους προσέγγιση δεν τοποθετούνται στην ακροδεξιά. Είναι παρακρατικές και αντιδημοκρατικές. Νεοναζιστικές και φασιστικές. Τέτοιες οργανώσεις απαντούνται ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, με αύξηση της δράσης και της επιρροής τους κατά την κατοχή, μετέπειτα στον εμφύλιο και μετά στην περίοδο προ της χούντας. Δρούσαν κατά γενική ομολογία χωρίς επιπτώσεις, πράγμα που στη μεταπολίτευση άλλαξε, αλλά ξεπήδησαν νέα μορφώματα.
 
 
Στη μεταπολίτευση, παρά την αυστηρή καταδίκη τους από το επίσημο Κράτος, δημιουργήθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν οργανώσεις που καθοδηγούνταν ανεπίσημα από τον δικτάτορα Παπαδόπουλο και άλλους χουντικούς. Δημιουργούνται οι εξής: Κόμμα ελληνοσοσοσιαλιστών, οι «Ελληνοκράτες», ο «Πατριωτικός σύνδεσμος Αθηνών, Ιωάννης Καποδίστριας», η «Οργάνωση εθνικής αποκαταστάσεως», ο «Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων ΕΣΑ», η ΕΝΕΚ, το «Κόμμα 4ης Αυγούστου», του Κωνσταντίνου Πλεύρη και άλλες.
Από αυτές, η Κ4Α αποτέλεσε τη μήτρα της γέννησης του παρακρατικού φασιστικού εξτρεμισμού στη χώρα. Ο Κωνσταντίνος Πλεύρης διατηρούσε επαφές με τις εγχώριες φασιστικές ομάδες, αλλά και με αρκετές του εξωτερικού, με κύριες αυτές της Ιταλίας. Η Κ4Α είναι υπεύθυνη για πολυάριθμες τραμπουκικές επιθέσεις, μεταξύ των οποία απόπειρες δολοφονιών και βομβιστικές ενέργεις, που μάλιστα είχαν πολλά αθώα θύματα.
 
 
Στην κηδεία του βασανιστή Ευάγγελου Μάλλιου, εκτελεσμένο από την 17 Νοέμβρη, οι παρακρατικοί επιτέθηκαν και κακοποίησαν δημοσιογράφους και στη συνέχεια φώναξαν συνθήματα όπως «Ο Μάλλιος ζει», «Θάνατος στο ΚΚΕ», «Ο Φλωράκης στο Γουδί δίπλα στον Καραμανλή», ενώ επέμεναν πως… της λύση θα δώσει ο στρατός.
Με την δράση της Κ4Α απαντάται πρώτη φορά η χρήση του όρου «αγανακτισμένοι», τότε για τους «αγανακτισμένους αστυνομικούς», μία ομάδα εκ των οποίων ήταν εξτρεμιστές και φιλοχουντικοί.
 
 
Οι νεοναζί στη Βουλή
 
 
Η Χρυσή Αυγή είναι μόρφωμα της εξτρεμιστικής περιόδου της μεταπολίτευσης. Ο ίδιος ο «φύρερ» Μιχαλολιάκος κατηγορήθηκε στο παρελθόν για βομβιστικές επιθέσεις . Το αλμανάκ της ανόδου της Χρυσής Αυγής ξεκινά να μετρά από προηγούμενες δεκαετίες. Εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τους εκάστοτε «αγανακτισμένους», ξεκινώντας από τον Άγιο Παντελεήμονα. «Αγανακτισμένοι κάτοικοι», έπειτα «γονείς» που δεν ήθελαν προσφυγόπουλα στα σχολεία. Όπου ακούμε «αγανακτισμένους», περιμένουμε φασίστες.
 
 
Το χρονικό της πτώσης είναι γνωστό: Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα ήταν η αρχή. Είχαν προηγηθεί η δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν, επιθέσεις σε ανήλικους μετανάστες (και σε ενήλικες), επιθέσεις σε στέκια οργανώσεων, σε καταλήψεις, βασανισμοί μεταναστών (όπως αυτή των Αιγυπτίων ψαράδων) και μια σειρά τρομοκρατικής δράσης που χρεώνεται αποκλειστικά στη Χρυσή Αυγή. Αλλά ο εκφασισμός εντοπίστηκε και σε άλλες φρικτές στιγμές.
 
 
Ίσως ορόσημο να είναι η δολοφονική επίθεση των εργοδοτών στους μετανάστες εργάτες της Μανωλάδας, οι οποίοι δέχτηκαν σφαίρες όταν διεκδίκησαν τα δεδουλευμένα τους. Ίσως το αληθινό πρόσωπο και της Χρυσής Αυγής και του εκφασισμού να έγινε είδηση για πρώτη φορά, όταν ο καταδικασμένος Ηλίας Κασιδιάρης, χτύπησε on air την Λιάνα Κανέλλη και τραμπούκισε την Ρένα Δούρου. Τότε για πρώτη φορά ακούσαμε μαζικά το «καλά της έκανε». Ξεκινούσε μία πολλή σκοτεινή περίοδο για τη δημοκρατία.
 
 
Οι νεοναζί, ακόμη κι αν έμειναν εκτός Βουλής του 2019, διατήρησαν ένα εκλογικό «τσιμέντο» 500.000 ψήφων, με διψήφια ποσοστά στις ηλικίες 17-25. Οι ναζί δεν εξαφανίστηκαν. Κρύφτηκαν κι αυτό για λίγο.
 
 
 Μακεδονικό και αντιεμβολιαστές
 
 
Το μακεδονικό, κοντά στην κρίση στον Έβρο αποτέλεσε χρυσή (sic) ευκαιρία για την Χρυσή Αυγή. Κρυμμένοι πίσω από τους διαδηλωτές, προσέγγισαν κόσμο, έκαψαν μία κατάληψη στη Θεσσαλονίκη, βεβήλωσαν μνημεία, έκαναν ναζιστικούς χαιρετισμούς και τελικά κατάφεραν να διεισδύσουν στα σχολεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι καταλήψεις για το μακεδονικό, με μαθητές να επαναλαμβάνουν ναζιστικούς χαιρετισμούς (θυμόμαστε τον έφιππο νεαρό της Θεσσαλονίκης που έκανε τον γύρο του διαδικτύου).
 
 
Έτσι, το μακεδονικό κατάφερε να «αναστήσει» τις εξτρεμιστικές φωνές. Η εισροή στις συγκεντρώσεις, τα φασιστικά συνθήματα που ακούστηκαν, η διείσδυση στα σχολεία ήταν η αρχή. Τους συναντήσαμε ξανά ως «αγανακτισμένους» στα νησιά, όπου αποζητούσαν τον πνιγμό των προσφύγων. Αλλά η μεγάλη τους επιστροφή, έγινε με το κίνημα των αντιεμβολιαστών.
 
 
Κατά τις συγκεντρώσεις των αντιεμβολιαστών, οι νεοναζί κατάφεραν να επικρατήσουν έχοντας πλέον και το επιχείρημα της θρησκείας, που στο μακεδονικό -καθότι οι βορειομακεδονίτες είναι ομόθρησκοι»- το επιχείρημα δεν φτούρισε. Τώρα, ανάμεσα στα… μικροτσίπ του Σατανά και την συνωμοσιολογία, οι νεοναζί εμφανίστηκαν ξανά ως ελπίδα, ως «καθαριστές». Εξάλλου, είχαν εκλεγεί με αυτό το σύνθημα: «Θα ξεβρωμίσουμε τον τόπο». Εχθρός πάντοτε είναι η Αριστερά, εντός Βουλής και εκτός,  και η επίσημη Πολιτεία, που… κυνηγά τους εθνικιστές αγωνιστές.
Το αντιεμβολιαστικό κίνημα δημιουργεί πρόβλημα και πονοκέφαλο, ειδικά στην Βόρεια Ελλάδα, αλλά αποτελεί σανίδα σωτηρία για τους νεοναζί.
 
 
Δεν αποτελεί έκπληξη πως «χτύπησαν» στη Θεσσαλονίκη. Στην Σταυρούπολη αποτυπώθηκε η δουλεία για τη διείσδυση στα σχολεία που γίνεται όλο αυτό το διάστημα. Σύμφωνα με πηγές από το βήμα, σε ΕΠΑΛ της περιοχής, κατήχηση κάνει χρυσαυγίτης εκπαιδευτικός, ενώ πολλοί προσαχθέντες αποτελούσαν σκληρό πυρήνα των αντιεμβολιαστών, πράγμα που ισχύει και για συγγενείς τους. 
 
 
Το ίδιο συμβαίνει και με το Νέο Ηράκλειο. Η επίθεση στην ΚΕΕΡΦΑ ήταν δολοφονική, όπως ακριβώς κι αυτή στην Σταυρούπολη. Ο 30χρονος που συνελήφθη είχε προσαχθεί για επεισόδια κατά τη συγκέντρωση των αντιεμβολιαστών τον περασμένο Ιούλιο. 
 
 
 Και τώρα, τι κάνουμε;
 
 
 Κανένα κοινοβουλευτικό κόμμα δεν υποστηρίζει το ναζιστικό εξτρεμισμό. Ούτε και τους χαριεντισμούς, όπως απέδειξε η πρόσφατη διαγραφή του Κωνσταντίνου Μπογδάνου. Την απάντηση, όμως, δίνουν τα ενεργοποιημένα κοινωνικά αντανακλαστικά. 
 
 
Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής φαίνεται πως αποτυπώθηκε ως θετικό γεγονός στην ελληνική κοινωνία. Οι επιθέσεις που έγιναν από τους νεοναζί όλο αυτό το διάστημα, δεν χαίρουν υποστήριξης, σίγουρα όχι δημόσιας. Πρόκειται για μία δημοκρατική έκβαση, που μπορεί να διαφυλάξει ένα κεκτημένο: Να παραμείνουν χαρακτηρισμένοι ως παράνομοι και αντιδημοκρατικοί οι νεοναζί κι όλα τα μορφώματα που τους φιλοξενούν. Εξάλλου, τέτοια μορφώματα δεν ευδοκίμησαν για πολύ στην νεότερη ελληνική Ιστορία.