Οι συντελεστές της παράστασης «Μάρκος Μπότσαρης» μιλούν στο in.gr

Η Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Αττικής, παρουσιάζει την όπερα του Νικολάου Μεταξά-Τζανή.

Ο Αγώνας της Παλιγγενεσίας, τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν και καθόρισαν την πορεία του, αλλά και τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν σ’ αυτά, απετέλεσαν πηγή καλλιτεχνικής και δημιουργικής έμπνευσης για Έλληνες συνθέτες τόσο του 19ου όσο και του 20ού αιώνα. Αρκετά από τα καλλιτεχνικά αυτά δημιουργήματα είναι γνωστά, υπάρχουν όμως και άλλα που είναι άγνωστα ή έχουν χαθεί.

Η πρόσφατη μουσικολογική έρευνα ανακάλυψε σε ιδιωτικά αρχεία ένα από τα παλαιότερα ελληνικά λυρικά έργα με θέμα την Ελληνική Επανάσταση: το μελόδραμα σε τρεις πράξεις του Νικολάου Μεταξά-Τζανή «Μάρκος Μπότσαρης», μια σύνθεση του 1854 που έως τώρα εθεωρείτο χαμένη. Η όπερα μελετήθηκε και αποκαταστάθηκε μουσικολογικά από το Εργαστήριο Μελέτης της Ελληνικής Μουσικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και παρουσιάζεται σε πλήρη σκηνική μορφή στις 7 και 8 Οκτωβρίου στο Βεάκειο Θέατρο Πειραιά.

Πρόκειται για την παγκόσμια πρώτη παρουσίαση του έργου, καθώς φαίνεται ότι ουδέποτε παρουσιάστηκε ολόκληρο. Με σύγχρονη σκηνοθετική ματιά και υποβλητική ατμόσφαιρα, αντιμετωπίζονται δημιουργικά τα προβλήματα αποκατάστασης της σύνθεσης. Ταυτόχρονα, αναδεικνύεται η ιστορική φυσιογνωμία της εποχής και των γεγονότων και τιμάται η συμβολική μορφή ενός από τους πλέον ανιδιοτελείς ήρωες της Επανάστασης.

Η παράσταση αποτελεί κορυφαία ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική εκδήλωση της Κοσμητείας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Περιφέρειας Αττικής, στο πλαίσιο του επετειακού έτους 2021. Διοργανώνεται δε σε συνεργασία με την Αντιπεριφέρεια Πολιτισμού Αττικής και τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών. Το εγχείρημα αναμένεται ως μείζονος εθνικής σημασίας πολιτιστικό γεγονός.

Οι συντελεστές της παράσταση μίλησαν στο in.gr

Μιχάλης Καλαμπόκης (Αφηγητής)

Πολυάριθμες οι επετειακές εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική επανάσταση. Από την αρχή με προβλημάτιζε η συμμετοχή μου σε τέτοιες παραγωγές. Αμφιβολίες για τα αποτελέσματα, τα κείμενα, τη βιασύνη… Η πρόταση για το »Μάρκο Μπότσαρη» μου ανέτρεψε τις αμφιβολίες. Δεν πρόκειται για άλλη μία επετειακή παράσταση. Έχουμε να κάνουμε με μια ιστορική, για τα πολιτιστικά της Ελλάδας, συγκυρία. Μεγάλη Μουσικολογική έρευνα για μία όπερα 170 χρόνια χαμένη. Παίρνει σάρκα από το »μάγο» σκηνοθέτη Ισίδωρο Σιδέρη και οστά από τον οραματιστή Νίκο Μαλιάρα. Σε συνδυασμό με τη συνύπαρξη εξαιρετικών σολίστ, χορευτών, χορωδών, της Φιλαρμόνια αλλά και τη συμβολή σημαντικών συντελεστών όπως ο Γιάννης Κατρανίτσας, ο Διονύσης Τσαφταρίδης και ο Κώστας Μπλουγουράς, οι αμφιβολίες μου έγιναν τιμή. Μια πολύ μεγάλη παραγωγή σε δύο ιστορικές παραστάσεις που δεν πρέπει κανείς να χάσει. Πάντα με συγκινούσε το, επίκαιρο, μήνυμα της δικαιοσύνης και της ελευθερίας του 1821. Έχοντας κληθεί πολλές φορές να « μιλήσω»  κείμενα σημαντικών μας ποιητών, αυτή τη φορά η συγκίνηση είναι ιδιαίτερη. Η δική μου συμβολή στην απόδοση τιμής και το ευχαριστώ μου στο 1821.

Γιώργος Παπαδημητρίου (Οδυσσέας)

Αισθάνομαι πολύ τυχερός που συμμετέχω σε αυτήν την παραγωγή, καθώς μαζί με τους συναδέλφους μου φέρνω στη ζωή, για πρώτη φορά, ένα έργο που γράφτηκε πριν από 170 χρόνια, μόλις λίγα χρόνια ύστερα από την έναρξη της επανάστασης κατά της Τουρκοκρατίας. Η χαρά μου είναι ακόμα μεγαλύτερη που το έργο αυτό, με τον έντονο πατριωτικό του χαρακτήρα, μπορεί να βοηθήσει πολύ στην αφύπνιση της νέας γενιάς για τις θυσίες των προγόνων μας που οδήγησαν στην ανεξαρτησία του έθνους μας.

Σταμάτης Μπερής (Χάγκο Βασσιάρ)

Αισθάνομαι σαν να ανοίγω ένα παλιό σεντούκι και μέσα να βρίσκω ένα οικογενειακό κειμήλιο. Αν μη τι άλλο είναι ένα πόνημα μακράς έρευνας και ανασύνθεσης, γεγονός που προσδίδει κι ένα αίσθημα ευθύνης για την αρτιότητα του καλλιτεχνικού αποτελέσματος.

Δεδομένου ότι αυτή η όπερα είναι η πρώτη που μιλάει ευθέως για έναν ήρωα της ελληνικής επανάστασης, αποτελεί έναν σταθμό στην ιστορία της Τέχνης. Προσωπικά δε, μαγεύομαι και από το ότι δεν έχει διασωθεί ολόκληρη και έτσι επαφίεται στη φαντασία του ακροατή το πώς θα μπορούσε να κορυφώνεται μουσικά η ιστορία.

Διονύσης Μελογιαννίδης (Κώστας Μπότσαρης)

Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τύχη που συμμετέχω σε ένα τόσο σημαντικό έργο που παρουσιάζεται για πρώτη φορά μετά από τόσα χρόνια. Μέσα από αυτό ερχόμαστε πιο κοντά στα ιδανικά και τις αξίες που πρεσβεύει η επανάσταση. Βλέπουμε ότι οι ήρωες είναι κι αυτοί άνθρωποι σαν κι εμάς με πόθους και φοβίες που πάρα τις ατέλειωτες δυσκολίες αγωνίστηκαν και έδωσαν τη ζωή τους για το υπέρτατο προνόμιο, αυτό της ελευθερίας!

Γιάννης Σελητσανιώτης (Μάρκος Μπότσαρης)

Είναι χαρά να συμμετέχεις σε ένα έργο που  ανεβαίνει για πρώτη φορά πόσο μάλλον όταν έχει γραφτεί πριν από τόσον καιρό. Λαμβάνεις μέρος κι εσύ κατά κάποιον τρόπο στην ανακάλυψη και φυσικά στην αποκάλυψή του. Παράλληλα με την ευθύνη που έχεις, υπάρχει μια επιπλέον δυσκολία, ακριβώς επειδή είναι ένα έργο τόσο παλιό αλλά παρουσιάζεται πρώτη φορά σήμερα.
Χρειάζεται να βρεις τον τρόπο, να καταλάβεις, το πνεύμα και την ανάγκη των δημιουργών. Να μπορέσεις να έρθεις κοντά στην εποχή που γράφτηκε, να προσπαθήσεις ώστε να νιώσεις τον παλμό της τότε κοινωνίας και του τι ήταν αυτό που ζητούσε. Είναι δύσκολο για εμάς τους σημερινούς ανθρώπους να καταλάβουμε το πνεύμα εκείνης της εποχής, τη θυσία των ηρώων, όπως ο Μάρκος Μπότσαρης, για το ύψιστο αγαθό που είναι η ελευθερία.
Με την όπερα αυτή ίσως ο Νικόλαος Τζανής Μεταξάς ήθελε να εμπνεύσει τους συγχρόνους του, συνεχίζει όμως ως σήμερα και εμπνέει εμάς.

Ελένη Καλένος (Χρυσή)

Κάθε πρωταγωνιστικός οπερατικός ρόλος συμβαδίζει με ένα καθοριστικό αίσθημα ευθύνης για έναν ερμηνευτή, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μια παγκόσμια πρεμιέρα ενός έργου ιστορικής αξίας που συνδέεται με την ανεξαρτησία και την ελευθερία μας. Είναι ιδιαίτερα συγκινητικό για μένα ως σοπράνο να πλάθω και να φέρνω στη ζωή ένα ρόλο δίνοντας σάρκα και οστά σε μια όπερα καθαρά ελληνική: γραμμένη από έλληνα συνθέτη, λίγα χρόνια μετά την επανάσταση και αφιερωμένη σε έναν από τους πιο σημαντικούς ήρωες της.

Βαρβάρα Μπιζά (Σοφία)

Είναι μεγάλη η τιμή να συμμετέχω σε αυτή την πρώτη παγκόσμια προσπάθεια για να έρθει στη ζωή αυτό το «χαμένο» μουσικό έργο. Με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση δίνεται η ευκαιρία στη γενιά μας να γνωρίσει μέσα από αυτόν τον δημιουργικό τρόπο, την ζωή ενός μεγάλου αγωνιστή του Μάρκου Μπότσαρη.