Διπλωματικό Γραφείο της Ταϊβάν – Αντιπαράθεση Ε.Ε – Κίνας μετά την έγκριση της Λιθουανίας

Αντιπαράθεση μεταξύ Κίνας και Ε.Ε δημιουργήθηκε με αφορμή την έγκριση της Λιθουανίας για δημιουργία «Διπλωματικού Γραφείου της Ταϊβάν» στο Βίλνιους.

Συγκεκριμένα, η Κίνα θεώρησε προσβλητική την χρήση του ονόματος «Ταϊβάν», καθώς το Πεκίνο επιμένει πως το νησί αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Κίνας και είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται ως  «Ταϊπέι».

Υπενθυμίζεται πως η Κίνα κλιμακώνει την πίεση στην Ταϊβάν με επιδείξεις στρατιωτικής ισχύος, στέλνοντας μήνυμα στις ΗΠΑ και στη Δύση για την προοπτική επέμβασης στο νησί για την επανένωσή τους έως το 2025.

Η Λιθουανία ήταν η πρώτη χώρα της Ε.Ε  που άνοιξε τον «ασκό του Αιόλου», με την έγκριση της δημιουργίας του Διπλωματικού Γραφείου της Ταϊβάν, με τις σχέσεις των δύο χωρών να βρίσκονται σε κρίση. Έτσι, ως αντίποινα, απέσυρε από την χώρα τον Κινέζο πρέσβη, ενώ παράλληλα, απαίτησε από την ευρωπαϊκή χώρα την άμεση απόσυρση του απεσταλμένου της. Στην κινεζική αγορά, τα πρώτα σύννεφα για τις λιθουανικές εταιρείες που εδρεύουν στην Κίνα είναι γεγονός.

Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι καταγγελίες, σχετικά με εμπορικές συμφωνίες, και συγκεκριμένα, με υπηρεσίες εμπορικών τρένων που συνδέουν την Κίνα με το Βίλνιους, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Belt and Road», οι οποίες εν τέλει διακόπηκαν, έπειτα από παρότρυνση του Πεκίνου.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, πολλοί Λιθουανοί εξαγωγείς τροφίμων να μην λάβουν τις σχετικές άδειες, ενώ οι αρχικές προσδοκίες ότι η Λιθουανία θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό τουριστικό προορισμό για τους Κινέζους, διαλύθηκαν.

Πρόκληση για την «Ενιαία Κίνα» η εν λόγω κίνηση

Η αντιπαράθεση μεταξύ Ε.Ε και Κίνας βρίσκεται υπό κλιμάκωση.

Το Πεκίνο θεωρεί προσβλητική την κίνηση της Λιθουανίας, ενώ το Βίλνιους υποστηρίζει πως το γεγονός της ίδρυσης του εν λόγω διπλωματικού γραφείου, δεν αποτελεί κίνδυνο για την πολιτική της «Ενιαίας Κίνας» που πρεσβεύει η ασιατική χώρα.

Από την άλλη πλευρά, η Κίνα θεώρησε την κίνηση αυτή ως το πρώτο βήμα για την τελική αναγνώριση της Ταϊβάν ως αυτόνομης χώρας.

Ανώτερο διπλωματικό στέλεχος της Ε.Ε στην Κίνα, διατηρώντας την ανωνυμία του, επισήμανε μεταξύ άλλων: «Το Πεκίνο στέλνει ένα μήνυμα ότι, όποιος ακολουθήσει το παράδειγμα της Λιθουανίας, θα αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες. Και ένα τέτοιο μήνυμα δοκιμάζεται καλύτερα σε μια μικρότερη χώρα».

Ουδετερότητα από πλευράς Ε.Ε – Ανυποχώρητη η Λιθουανία

Η Κίνα, στο πλαίσιο της εν λόγω διπλωματικής αναταραχής, εμπλέκει και τις ΗΠΑ αλλά και την Ταϊβάν, καθώς τον περασμένο μήνα οι ΗΠΑ υποστήριξαν την πολιτική που εφαρμόζει το Βίλνιους και τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, να κάνει λόγο για  «ατσάλινη» υποστήριξη των ΗΠΑ προς την ευρωπαϊκή χώρα.

Η Ε.Ε κρατά διπλωματική στάση στο ζήτημα αυτό, με τον επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, να υποστηρίζει μεν την Λιθουανία, αλλά ταυτόχρονα να καθησυχάζει το Πεκίνο για την εύρεση λύσης, και χωρίς ουσιαστικά να εκβιάζεται η πολιτική της «Ενιαίας Κίνας».

Ωστόσο, η εν λόγω αντιπαράθεση παραμένει υπό διαμόρφωση, με το θέμα Ταϊβάν – Κίνας – ΗΠΑ να διατηρείται ψηλά στην διπλωματική λίστα της Ε.Ε.

Η Λιθουανία από την πλευρά της, αντιμετωπίζει με ψυχραιμία την στάση της Κίνας, ενώ δεν είναι η πρώτη φορά που ευρωπαϊκή χώρα έχει εμπλακεί σε διπλωματικό επεισόδιο με την ασιατική δύναμη, με το κόστος των κυρώσεων από πλευράς Κίνας να είναι μικρό για την ίδια, σε αντίθεση με χώρες όπως Γαλλία, Γερμανία και Σουηδία, που διατηρούν επιχειρηματικές σχέσεις με την Κίνα, και καθίσταται δύσκολη η σύγκρουση πάσης φύσεως με το Πεκίνο.

Η Λιθουανία δεν έχει μεγάλες επιχειρηματικές σχέσεις με την ασιατική δύναμη, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το λιμάνι Κλάιπεντα, 300 χιλιόμετρα δυτικά της πρωτεύουσας Βίλνιους, όπου η Λιθουανία έχει σταματήσει τις επενδύσεις του κρατικού ομίλου «China Merchants Group», για λόγους ασφαλείας.

Επιπλέον, δεν εμφανίζει σημάδια υποχώρησης ως προς την ίδρυση του Διπλωματικού Γραφείου της Ταϊβάν στο Βίλνιους.

Την περασμένη  Τρίτη, οι 27 ηγέτες της Ε.Ε συγκεντρώθηκαν σε δείπνο εργασίας, το οποίο περιελάμβανε συζήτηση για τις σχέσεις ΕΕ- Κίνας, και ο Πρόεδρος της Λιθουανίας, Γκιτάνας Ναουσέντα, έστειλε μήνυμα «ενότητας» απέναντι στην Κίνα. «Οι Ευρωπαίοι πρέπει να δημιουργήσουν μια κοινή στρατηγική κουλτούρα για να μοιραστούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν», τόνισε στις δηλώσεις του.

Προϊστορία με φόντο τον «Ψυχρό Πόλεμο»

Η Λιθουανία είναι γνωστή για την στάση της μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και την μάχη της κατά του κομμουνισμού και του αυταρχισμού. Ο Βιτάουτας Λάντσμπεργκις, ηγέτης του κινήματος ανεξαρτησίας, πρώην ευρωβουλευτής και τότε πρόεδρος του λιθουανικού κοινοβουλίου, απέκτησε μια «παγερή» σχέση με το Πεκίνο, όταν κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης του το 2000 στη «Μεγάλη Αίθουσα του Λαού», ξεκίνησε μια αόριστη συζήτηση για το Θιβέτ και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η οποία δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την δυσαρέσκεια του πρώην Κινέζου πρωθυπουργού και τότε οικοδεσπότη της εκδήλωσης, Λι Πεγνκ, για την αποχώρηση του Λάντσμπεργκις. Δύο ημέρες μετά, ο Λι Πεγνκ διέκοψε την επίσκεψή του στη Λιθουανία, αφού ανακάλυψε ότι το λιθουανικό κοινοβούλιο πραγματοποιούσε διεθνή συνάντηση για τα εγκλήματα του κομμουνισμού.

Επιπλέον, η Λιθουανία έχει προβεί σε δωρεές εμβολίων COVID-19 στην Ταϊβάν, ενώ έχει προσφέρει ανθρωπιστική βίζα στους πολίτες του Χονγκ Κονγκ και έχει σημάνει συναγερμό για τους κινδύνους ασφαλείας σχετικά με τα κινεζικής κατασκευής κινητά τηλέφωνα Xiaomi.

Ο πρόεδρος της Λιθουανίας, Γκιτάνας Ναουσέντα, ωστόσο, συνεχίζει να πιέζει τους ομολόγους του στην Ε.Ε να συμμετάσχουν μαζί του στην παρουσίαση ενός κοινού μετώπου απέναντι στο Πεκίνο, ενώ επανειλημμένα υποστηρίζει τη διεξαγωγή μιας συνάντησης «27+1» με τον Σι, μια ιδέα που κάποτε υποστήριξε και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ.