Αποτελούν οι ΑΠΕ την απάντηση στην ενεργειακή κρίση;

Με την ενεργειακή κρίση να θέτει σε… crash test την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) της Κομισιόν, τα λόμπι του άνθρακα επαναφέρουν στον δημόσιο διάλογο τις συζητήσεις που αφορούν στις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, ενώ θέση παίρνουν και οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας.

Κι όλα αυτά, παραμονές της παγκόσμιας συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα (COP26) στη Γλασκώβη όπου οι ηγέτες του πλανήτη θα προσπαθήσουν να συμφωνήσουν στην οριστικοποίηση των κανόνων που απαιτούνται για να τεθεί σε ισχύ η Συμφωνία του Παρισιού για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.

Προ ημερών, για το θέμα τοποθετήθηκε και ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, ο οποίος μιλώντας στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος κάλεσε τους ομολόγους του να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις προκειμένου να μην υπονομευθεί η Πράσινη Συμφωνία από λαϊκιστικές προσεγγίσεις που υποστηρίζουν ότι το παγκόσμιο φαινόμενο της αύξησης των τιμών ενέργειας οφείλεται στην ευρωπαϊκή στρατηγική.

Επεσήμανε ακόμη ότι η ανάπτυξη έργων ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) θα σταθεροποιήσει τις τιμές και θα περιορίσει τα επίπεδα της ενεργειακής φτώχειας.

Είχε προηγηθεί η αναφορά της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κυρίας Φον Ντερ Λάινεν η οποία υπογράμμισε ότι η ταχύτερη στροφή στις ΑΠΕ είναι η λύση, καθώς η πρόσδεση της Ευρώπης στο εισαγόμενο φυσικό αέριο είναι που δημιούργησε την κρίση.

Αντίστοιχες ήταν και οι επισημάνσεις της Επιτρόπου Ενέργειας κυρίας Κάντρι Σίμσον στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όπως τόνισε, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια συνεχίζουν να παράγουν τη φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες και δεν είναι εκτεθειμένες στη μεταβλητότητα των τιμών ενώ υποστήριξε ότι η καλύτερη απάντηση στην πρόκληση των τιμών είναι «να προχωρήσουμε ταχύτερα προς τον ευρωπαϊκό στόχο, δηλαδή 65% ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030».

Ο μέσος όρος συμμετοχής του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή της Ευρώπης ανέρχεται στο 22% αλλά σε ό,τι αφορά τη θέρμανση η χρήση του υπερβαίνει το 60%.

Στην Ελλάδα πάνω από το 40% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από μονάδες φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τον κ. Σκρέκα, η κατακόρυφη άνοδος στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας εκτιμάται ότι προέρχεται σε ποσοστό 88% εξαιτίας της αύξησης της τιμής στο φυσικό αέριο και κατά μόλις 12% εξαιτίας της αύξησης στο κόστος των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, ως απόρροια των μέτρων της μετάβασης σε μια οικονομία μηδενικού άνθρακα.

Ειδικά στην Ελλάδα, ο βασικός λόγος που πιέζει τις τιμές προς τα πάνω είναι η εξάρτηση του μίγματος ηλεκτροπαραγωγής της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα, και ειδικότερα τον λιγνίτη και το αέριο.

Όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο αναλυτής πολιτικής στο «The Green Tank» κ. Νίκος Μάντζαρης, το κόστος ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη αυξήθηκε από την αρχή του έτους, λόγω του διπλασιασμού των τιμών δικαιωμάτων εκπομπών CO2 στο χρηματιστήριο ρύπων κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα σήμερα να κυμαίνεται γύρω στα 120 ευρώ η μεγαβατώρα.

Ωστόσο, πολύ μεγαλύτερη ήταν η αύξηση του κόστους προμήθειας του ορυκτού αερίου, από το οποίο εξαρτάται περισσότερο η χώρα μας, καθώς το πρώτο οκτάμηνο του 2021 κάλυψε το 42% της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια. Ο υπερτετραπλασιασμός του κόστους ορυκτού αερίου από τις αρχές του έτους εκτόξευσε το αντίστοιχο κόστος ηλεκτροπαραγωγής πάνω από τα 200 ευρώ η μεγαβατώρα. «Στον αντίποδα βρίσκονται οι ΑΠΕ καθώς η ηλεκτρική ενέργεια από νέους αιολικους και φωτοβολταϊκούς σταθμούς κοστίζει ήδη λιγότερο από 50 ευρώ η μεγαβατώρα», τονίζει ο ίδιος.

Σχολιάζοντας τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για την ανακούφιση των νοικοκυριών από τις αυξήσεις των λογαριασμών ενέργειας, αλλά και όσων δρομολογούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο κ. Μάντζαρης υπογράμμισε ότι μοναδική μακροπρόθεσμη λύση είναι η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, με ταυτόχρονη στροφή στις ΑΠΕ που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης αλλά και φθηνότερες.

Το τεκμηρίωσε και η κυρία Κάντρι Σίμσον, η οποία μιλώντας στο ευρωκοινοβούλιο επεσήμανε ότι, πέρυσι, τα κράτη μέλη με το υψηλότερο μερίδιο ΑΠΕ στο ενεργειακό τους μείγμα είχαν τις χαμηλότερες χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, με αρκετές περιπτώσεις αρνητικών τιμών στην αγορά της επόμενης ημέρας.

Ωστόσο, για την ανάπτυξη των ΑΠΕ με ορθολογικό τρόπο, απαιτείται αφενός η διαμόρφωση ενός σύγχρονου Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, καθώς το υφιστάμενο συντάχθηκε το 2009, καθώς και μια ευρεία κοινωνική συναίνεση.

Σε κάθε περίπτωση, όπως επεσήμανε η Επίτροπος Ενέργειας «πρέπει να επενδύσουμε στην ευελιξία και την αποθήκευση ενέργειας ώστε να ενσωματώσουμε πιο πολλές μεταβλητές ΑΠΕ – δηλαδή αιολικά και ηλιακά πάρκα – στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας».

Ωστόσο, ελάχιστες είναι οι μεγάλες μονάδες αποθήκευσης στην Ευρώπη, οι οποίες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μονάδες βάσης, ενώ στην Ελλάδα ακόμη δεν υπάρχει το αναγκαίο νομοθετικό, ρυθμιστικό, χρηματοδοτικό πλαίσιο για την υλοποίηση αντίστοιχων υποδομών που θα μπορούσαν να στηρίξουν ένα ενεργειακό σύστημα με υψηλή διείσδυση πράσινης ενέργειας που θα λειτουργούσε ως ανάχωμα στην εκρηκτική άνοδο των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.

Πηγή: ΟΤ