Εξοστρακισμός της πολυπολιτισμικότητας

Για πολλά χρόνια όλοι επιθυμούσαν να έχουν κοινωνίες πολυπολιτιστικές. Πολλές πόλεις εξασφάλιζαν τον θαυμασμό λόγω του πολύμορφου πληθυσμού τους. Τα περισσότερα πανεπιστήμια στη Δύση πάσχιζαν να διαλέξουν φοιτητές που θα εξασφάλιζαν πολυπολιτιστικές εμπειρίες. Οι μεγάλες επιχειρήσεις προσπαθούσαν να αποδείξουν πως επέλεγαν εργαζόμενους με στόχο τη δημιουργία ενός πολυπολιτιστικού υπαλληλικού δυναμικού. Η ανθρώπινη πολυποικιλότητα συνιστούσε κοινωνικό στόχο που οι περισσότεροι επιδίωκαν.

Τα τελευταία χρόνια όμως η έννοια της πολυπολιτισμικότητας σταδιακά μεταβλήθηκε από κάτι επιθυμητό σε κάτι που έπρεπε να ελεγχθεί και να περιορισθεί διότι απειλούσε τη συνοχή και την ταυτότητα κοινωνιών και εθνών. Βρίσκονταν όλοι ίσως σε μια κοινωνική και διανοητική φούσκα όπου για όλους η πολυπολιτισμικότητα εθεωρείτο μια θετική προσθήκη στη ζωή, ενώ στην πραγματικότητα οι περισσότεροι στις κοινωνίες την έβλεπαν σαν επικίνδυνη πρόκληση για την ταυτότητά τους και σαν πρόβλημα που όφειλε να αντιμετωπισθεί.

Δύο είναι βασικά οι επικρίσεις που ασκούνται κατά της πολυπολιτισμικότητας. Η μία σχετίζεται με το επιχείρημα πως η πολιτισμικότητα κάνει κακό στη δημοκρατία. Κι αυτό ισχύει επειδή όταν οι περισσότεροι άνθρωποι ομιλούν για δημοκρατία αναφέρονται στη φιλελεύθερη δημοκρατία. Στον φιλελευθερισμό, όλα προέρχονται και καταλήγουν στο άτομο. Το άτομο βρίσκεται στο κέντρο κάθε επιλογής και κάθε προβληματισμού. Αυτό προκύπτει καθαρά από τη φιλελεύθερη παράδοση. Αυτές οι απόψεις αναπτύχθηκαν στις φιλοσοφίες του Locke, του Hobbes, του Rousseau, του Mill, του Bentham και στην εποχή μας του Rawls, του Nozick και του Dworkin. Στόχος όλων με τις απόψεις τους είναι η στήριξη του ατόμου.

Ο φιλελευθερισμός υποστηρίζει πως οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να επενδύουν στον εαυτό τους, να αναπτύσσουν την αυτονομία τους και η κοινωνία μέσα από τις προσπάθειες όλων, θα προχωρήσει μπροστά. Το κυριότερο είναι η πίστη στην ισχύ της λαϊκής κυριαρχίας. Ο λαός μπορεί θεωρητικά να κάνει και να αλλάξει τα πάντα. Αυτή είναι η ουσία της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Από την άλλη πλευρά υπάρχει το θέμα των ομαδικών δικαιωμάτων. Αλλά αυτά όμως μπορούν να καταπατήσουν τα ατομικά δοκαιώματα. Αν αποκτήσουν λ.χ. ομαδικά δικαιώματα μουσουλμάνοι μετανάστες, στο όνομα της πολυπολιτισμικότητας, θα απαιτήσουν εφαρμογή των δικών τους αξιών. Αυτό σημαίνει καταπίεση γυναικών και ισχύ της Σαρία (ιερός νόμος). Πάει όμως τότε περίπατο ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων (γυναικών) αλλά και η ισχύς της λαϊκής κυριαρχίας. Στο Ισλάμ (υποταγή) ισχύει μόνο η εντολή του Θεού. Ο λαός δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα. Συνθλίβεται έτσι η έννοια της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Πώς αντιμετωπίζονται αυτές οι αντιφάσεις; Αυτό έχει οδηγήσει στον εξοστρακισμό της πολυπολιτισμικότητας σαν αρχής οργάνωσης των σύγχρονων κοινωνιών. Διότι βασικά λύση στον γρίφο δεν έχει βρεθεί…