Ο Πέτρος Μάρκαρης αφηγείται την ζωή του στο in.gr

Χτυπώ το κουδούνι του στην Αγίας Ζώνης.

Ο Πέτρος Μάρκαρης έχει δώσει αμέτρητες συνεντεύξεις, αλλά έχω την εγωιστική κάπως επιθυμία να καταγράψω την ζωή του και να κουβεντιάσω μαζί του, όπως γνωρίζω ότι αγαπά να κάνει.

Τον θυμάμαι σαν χτες στο τραπέζι του στον Γαβριηλίδη, όταν συχνάζαμε αμφότεροι εκεί. Μια καλησπέρα είχαμε αναταλλάξει μερικές φορές.

Τα βιβλία του τα έχω δει πολλάκις σε προθήκες βιβλιοπωλείων, ορισμένα τα έχω διαβάσει, τις απόψεις του λίγο πολύ τις γνωρίζω, τον θαυμάζω, αλλά δεν τον λατρεύω: έχω, έτσι, το θάρρος να τον ρωτήσω ό, τι θέλω, αλλά και να του επιτρέψω να μιλήσει για ό, τι θέλει εκείνος.

Η εκλεκτική μας κυψελιώτικη συγγένεια αρκεί για να σπάσει τον πάγο ανάμεσά μας.

Το σπίτι του είναι μαγικό, γεμάτο βιβλία, δίσκους και ξύλο. Και βιβλία, ξανά.

Καθόμαστε στο σαλόνι του και μιλάμε για τρεις ώρες ακριβώς. Απαλείφοντας τις ερωτήσεις και με την ροή της κουβέντας μας σχεδόν αλώβητη, προκύπτει μια αφήγηση που φωτίζει αρκετά την προσωπικότητά του, την ζωή του, την αισθητική του.

Πρόκειται οπωσδήποτε για έναν σημαντικό Έλληνα συγγραφέα, από τους πλέον μεταφρασμένους μας. Πρόκειται για έναν απλό, καθημερινό,πολύ εργατικό άνθρωπο ταγμένο στην γραφή, την ανάγνωση και στην σκέψη.

Τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο. Σημασία,, άλλωστε, έχει να διαβάσουμε τα έργα του.

Αντί προλόγου

Δεν με ενδιέφερε ποτέ η δημοσιογραφία ή το αστυνομικό ρεπορτάζ.

Κατά καιρούς, αρθρογραφώ σε εφημερίδες, αλλά αυτό είναι άλλη υπόθεση.

Για πολλά χρόνια, προτού ξεκινήσω την συγγραφική μου πορεία, ήμουν υπεύθυνος εξαγωγών σε τσιμέντα.

Αποχώρησα για να αφοσιωθώ αποκλειστικά στο γράψιμο. Τότε, έφυγα για να πάψω να είμαι συγγραφέας του Σαββατοκύριακου. Άρχισα λοιπόν να ασχολούμαι με την συγγραφή και την μετάφρραση. Το εισόδημά μου ως μεταφραστή θεατρικών έργων μου επέτρεπε μια ασφάλεια βιοποριστική.

Από αυτήν την δραστηριότητα, ήρθε και κόλλησε η εμπλοκή μου με την Ανατομία Ενός Εγκλήματος, ως σεναριογράφου δηλαδή στην τηλεόραση.

Το πρώτο μου έργο, «Η Ιστορία του Αλί Ρέτζο» που ανέβηκε το 1971 το Ελεύθερο Θέατρο. Η πρεμιέρα της παράστασης, μες στην δικτατορία, μου χάρισε μία από τις στιγμές της ζωής μου που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Επρόκειτο για ένα έργο κατά της χούντας. Η επιτυχία του έργου, γιε μένα και για τον θίασο, ήταν μια απρόσμενη επιτυχία.

Ήμουν στην Αριστερά ως το 1981. Το Νοέμβριο εκείνου του έτους αποχώρησα και έκτοτε δεν ανήκω κομματικά πουθενά. Ο τρόπος σκέψης, ζωής και γραφής μου μπορεί να είναι αριστερός, όμως εγώ δεν είμαι εκεί ενταγμένος. Ο λόγος της αποχώρησης ήταν συγκεκριμένος: κατάλαβα ότι η ιστορία με την Αριστερά είχε αρχίσει να ξεφεύγει, να πηγαίνει κάπου αλλού. Έτσι συνέβη.

Κεφάλαιο Αγγελόπουλος

Χάρη στην «Ιστορία του Αλί Ρέτζο» ξεκίνησε μια σχέση ζωής με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Ένα χρόνο πριν το ανέβασμα του θεατρικού, είχα δει την «Αναπαράσταση», την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του. Είχα ενθουσιαστεί πραγματικά. Το 1971 ήρθε ο Θόδωρος στην παράσταση και γνωριστήκαμε.

Αμέσως, μου πρότεινε να συνεργαστούμε στο σενάριο της επόμενης ταινίας του, τις Μέρες του ’36.

Από εκεί και πέρα, η γνωριμία και η φιλία μας κράτησε μέχρι τον τελείως άδικο και παράλογο θάνατό του.

Ο άλλος μόνιμος συνεργάτης του Αγγελόπουλου ήταν ο Τονίνο Γκουέρα. Ανάλογα με τις ανάγκες του σεναρίου, έκανε επιμέρους συνεργασίες και με άλλους. Η αφετηρία της συνεργασίας μας πάνω σε μια ταινία ήταν η συζήτηση, η κουβέντα.

Καθόμασταν και κουβεντιάζαμε πολλές ώρες. Μπορούσε η κουβέντα να πάρει εβδομάδες, έως και μήνες, μέχρι εκείνος να καταλήξει στο τι ακριβώς ήθελε να κάνει. Από εκεί και πέρα, αρχίζαμε μία δεύτερη συζήτηση, ως προς την ροή της ιστορίας και πιο συγκεκριμένες λεπτομέρειες.

Για να φτάσει ο Αγγελόπουλος να κάνει τα πρώτα σχεδιάσματα του σεναρίου, μπορούσαν να περάσουν και έξι μήνες. Έγραφε, δάβαζα, πρότεινα αλλαγές και συζητούσαμε, ύστερα φθάναμε σε μια κατάληξη σε σχέση με τις επιμέρους σκηνές. Κάποιες από τις συζητήσεις μας είχαν μεγάλο ενδιαφέρον.

Όταν φθάναμε σε αδιέξοδο, του έλεγα πως είμαι σίγουρος ότι θα βρεθεί μια καλύτερη ιδέα. «Θα περιμένω να την βρεις», του έλεγα και έκοβα την συζήτηση, περιμένοντας κλήση του. Περνούσε μια εβδομάδα, δέκα μέρες και το τηλέφωνο χτυπούσε 7 η ώρα το πρωί. Ξυπνούσε από τις 5 εκείνος.

Η συγχωρεμένη η μάνα μου μου έλεγε «ο Αγγελόπουλος»! Μου παρουσίαζε την ιδέα του λοιπόν και προχωρούσαμε. Αυτή του η ικανότητα να ξεπερνά τα αδιέξοδα με καινούργιες ιδέες ήταν μοναδική και εξαιρετική. Εγώ δούλευα και δουλεύω τελείως διαφορετικά, έχουμε άλλη μέθοδο.

Πέτρος Μάρκαρης και Θόδωρος Αγγελόπουλος

Κάθε φορά που ερχόμασταν σε ρήξη με τον Θόδωρο μου έλεγε ότι εγώ δεν είχα μάθει τίποτα αγια το σινεμά από αυτόν. Η τελευταία μου συνάντηση μαζί του ήταν στην Βενετία, στο Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του πανεπιστημίου. Ήμασταν και οι δυο ομιλητές. Λέω λοιπόν πως δεν είναι αλήθεια ότι δεν έμαθα από το σινεμά για τον Αγγελόπουλο.

Διότι, όποιος διαβάσει προσεκτικά τα μυθιστορήματά μου, και ξέρει από σινεμά θα διαπιστώσει ότι τα κεφάλαιά μου δεν είναι κεφάλαια με τηνλογοτεχνική έννοια του όρου, αλλά πλάνα σεκάνς. Αυτό το έμαθα από τον Αγγελόπουλο. Ήταν η πρώτη φορά που έλεγα κάτι τέτοιο και είχε χαρεί.

Ήταν ένας σκηνοθέτης πολύ τοποθετημένος στο παρόν, αλλά πάντα με ένα βλέμμα στο παρελθόν και ένα βλέμμα στο μέλλον. Από εμένα, έπαιρνε το παρόν. Μου το έλεγε κιόλας.

Κεφάλαιο Κώστας Χαρίτος

Ήταν η αρχή της τρίτης χρονιάς που έγραφα τα σενάρια για την Ανατομία ενός Εγκλήματος. Είχα ξεκινήσει να γράφω και ξαφνικά είδα μπροστά στο γραφείο μου μια τριμελή οικογένεια.

Άντρας, γυναίκα, παιδί: μια τυπική μικροαστική, ελληνική οικογένεια. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν αρνητική. Είπα, αρκετά έχεις γράψει, Πέτρο, για μικροαστούς στα σενάρια. Όχι άλλο.

Ο άντρας, όμως, ήταν εξαιρετικά επίμονος και κάθε πρωί με επισκεπτόταν. Καθημερινό το βασανιστήριο, μιας πουδεν με άφηνε να συγκεντρωθώ στα σενάρια. Η τηλεόραση, στο μεταξύ, είναι φαγάνα, υπάρχει πίεση στις προθεσμίες.

Μια μέρα, είπα ότι για να με βασανίζει έτσι αυτός ο επσικέπτης ή μπάτσος είναι ή οδοντίατρος. Κι αυτό το έχω πει σε αρκετές συνεντεύξεις. Βαρέθηκα να ασχοληθώ με έναν ήρωα οδοντίατρο. Αλλά με έναν αστυνομικό; Μονομιάς, προέκυψε το όνομά του, η ηλικία του, τα ρούχα που φορούσε, το φύλο και το όνομα του παιδιού του.

Στην τελευταία μου συλλογή διηγημάτων, υπάρχουν τέσσερα διηγήματα που αφορούν τον κοροναϊό και στα δύο εξ αυτών υπάρχει και ο Κώστας Χαρίτος. Τώρα, τελείωα ένα μυθιστόρημα εξ ολοκλήρου εμπνευσμένο από την πανδημία.

Σε προσωπικό επίπεδο, ο Covid δεν με επηρέασε σημαντικά. Στην πρώτη φάση του, το ημερήσιο πρόγραμμά μου δεν άλλαξε.

Το πρόγραμμά μου έχει ως εξής:

Σηκώνομαι από το κρεάτι μου στις 8 το πρωί. Κάθομαι στο γραφείο σταθερά στις 10, από όπου σηκώνομαι στις 2 και ξανακάθομαι στις 16:30, για να σηκωθώ στις 19:30. Χωρίς μουσικές, χωρίς ανοιχτές τηλεοράσεις.

Μην με ρωτάτε για το Netflix: δεν βλέπω. Έχω δει άπειρο σινεμά στην ζωή μου. Το σινεμά είναι ένας κοινωνικός χώρος τέχνης, δεν είναι μόνο η οθόνη. Το ίδιο ισχύει για το βιβλιοπωλείο. Δεν αρκεί να σου φέρνουν το βιβλίο στην πόρτα σου, έχει αξία και να πας κάπου, να εμπλακείς με κόσμο, να ψάξεις, να νιώσεις.

Εκείνο που άλλαξε η καραντίνα ήταν το βράδυ μου: η έξοδος με φίλους, το κρασί, η κουβέντα.

Μες στην περίοδο αυτή, αυτόν τον ενάμιση χρόνο, βγήκαν τα διηγήματα και το μυθιστόρημα.

Όμως, το φετινό καλοκαίρι με ταλαιπώρησε. Καύσωνας, πυρκαγιές και κοροναϊός με εξόντωσαν. Κατάφερα, ευτυχώς, να κάνω λίγες διακοπές στην Λέρο, που μου άρεσε πάρα πολύ και χάρη σε αυτήν πήρα και πάλι μπρος.

Λέω σε κάθε νέο συγγραφέα ότι πρέπει να αγαπά την μοναξιά του-εξ ου κι εμένα, ας πούμε, μα βασάνιζε η τύρβη των γυρισμάτων με τον Αγγελόπουλος, όλος αυτός ο κόσμος και η φασαρία. Επίσης, να αγαπά την αυτοπειθαρχία. Αν ένας ηθοποιός δεν πάει στην πρόβα, η παράσταση δεν θα ανέβει. Κανείς δεν αναγκάζει τον συγγραφέα να κάτσει να γράψει.

Είναι κάτι που εκείνος αποφασίζει και πράττει δεσμευτικά.Δεν βγαίνει συγγραφή με γράψιμο μιας παραγράφου και ύστερα έξοδο για καφέ και ύστερα βλέπουμε. Επαγγελματίας συγγραφέας είναι εκείνος που έχουν σταθερό ωράριο-εκείνο που ο ίδιος καθορίζει και ξέρει.

Ένα βιβλίο γράφεται με έρευνα, με απόλυτη σκέψη, με διόρθωση. Υπάρχει μια διαρκής επαφή με το γραπτό, ως είδος: από εφημερίδες, βιβλία, κείμενα φίλων και γνωστών. Όλα αυτά είναι που σε βοηθούν να ξεσκαλώσεις και να συνεχίσεις.

Κεφάλαιο ανάγνωση και συγγραφή

Αν δεν ήμουν συγγραφέας, δεν ξέρω τι θα ήμουν. Από μαθητής Λυκείου, ασχολούμουν με το γράψιμο. Αν έκανα κάτι άλλο, ίσως αυτό να είχε να κάνει με την Μουσική, την οποία λατρεύω.

Υπήρξα φανατικός του ρεμπέτικου, όπως επίσης αγαπούσα πολύ την μουσική του Χατζιδάκι και του Θεοδωράκη. Όμως, λατρεύω την κλασική μουσική, η δισκοθήκη μου είναι γεμάτη από τέτοιους δίσκους.

Στην καραντίνα, διάβασα το τελευταίο μυθιστόρημα του Λε Καρέ, που με ενθουσίασε.Ήταν για το Brexit-συγκλονιστικό. Σταθερές αναγνώσεις μου, πέραν των Ελλήνων ποιητών, λατρεύω τον Γερμανό Φρίντριχ Χέλντερλιν.

Η διάθεσή μου με οδηγεί να ανατρέχω σε συγγραφείς, από τον Μπρεχτ μέχρι τον Σαίξπηρ. Κάποτε, ερωτεύτηκα κι εγώ, όπως όλοι μας, την Άγκαθα Κρίστι. Όμως, πια, την θεωρώ ξεπερασμένη. Αυτό το μυθιστόρημα που στήνει παγίδες στον αναγνώστη παρήλθε. Έχει πάει αλλού το αστυνομικό μυθιστόρημα.

Έχει γίνει πιο κοινωνικό. Σήμερα, στον Βορρά, αλλά και στην Μεσόγειο είναι πολιτικοκοινωνικό. Ο Ιταλός Καμιλέρι, ο φίλος μου, ήταν άριστος εκπρόσωπος του είδους που σας περγράφω, όπως σας το περιγράφω.

Είχε τρελό χιούμορ, έπεφτες κάτω από τα γέλια. Φυσικά, ήταν και καλός συγγραφέας.

Ήμαστε φίλοι, γνωριστήκαμε κάποια στιγμή στην Ιταλία και αμέσως δέσαμε, παρά τα ελλιπή ιταλικά μου. Ευτυχώς, είχα και έναν μεταφραστή από τον εκδοτικό οίκο, ο οποίος χτυπιόταν από τα γέλια μεταφράζοντας αυτά που μετέφραζε στον διάλογό μου με τον Καμιλέρι.

Ο Αντρέα Καμιλέρι

Ο Στήβεν Κινγκ δεν με συγκίνησε, ούτε με συγκινεί. Τα έργα του είναι ένα συνονθύλευμα, αυτό το λίγο απ’ όλα δεν μου αρέσει πολύ. Ούτε ο Τζο Νέσμπο με ξετρελαίνει.

Υπάρχουν σήμερα νέες πένες πολύ καλές και φυσικά στην Ελλάδα βρίσκουμε.

Πάντως, είναι ένα είδος που κυβερνάται ομολογουμένως από άντρες συγγραφείς αν μιλήσουμε για την χώρα μας. Ο Βορράς έχει αρκετές γυναίκες στο είδος. Δεν μπορώ να σας πω τον λόγο. Μπορώ να σας πω όμως ότι είναι ένα είδος που θεμελιώθηκε από γυναίκες.

Προσωπικά, όταν γίνομαι έξαλλος από κάτι που λαμβάνει χώρα στην κοινωνική ζωή, κάθομαι και γράφω. Δεν με αφροά να γράψω κάτι που δεν σχετίζεται με την επικαιρότητα ή καλύτερα με την τρέχουσα πραγματικότητα και, μάλιστα, με συναρπάζει να γράφω για τα τεκταινόμενα όσο αυτά εξελίσσονται.

Σε σχέση με την μετάφραση, με την οποία ασχολήθηκα κατά κόρον και ιδίως μεταφράζοντας θέατρο, με δίδαξε πολλά. Ο Μπρεχτ, ας πούμε, με έμαθε την αποστασιοποίηση που μέχρι σήμερα χρησιμοποιώ στα έργα μου.

Αν με ρωτήσετε σήμερα αν θέλω κάτι άλλο να μεταφράσω θα σας έλεγα πως όχι, δεν με ενδιαφέρει πια.

Με τιμά, βεβαίως, η μετάφραση των δικών μου έργων. Στον βαθμό που μπορώ να κρίνω, ας πούμε στα γερμανικά, κρίνω πως έχει γίνει καλή δουλειά. Το σημαντικό είναι ο αναγνώστης να επικοινωνεί με το κείμενο. Αυτό, εν πολλοίς, έχει να κάνει με μια καλή μετάφραση και νομίζω τα έργα μου έχουν την τύχη καλών μεταφράσεων.

Έχω ταξιδέψει σε όλες τις γλώσσες που έχω μεταφραστεί και που κυκλοφορούν τα βιβλία μου, πλην της Πολωνίας.

Κεφάλαιο π/Πόλη

Αν μπορούμε να πούμε ότι με εμπνέει κάτι άλλο εκτός από την τρέχουσα επικαιρότητα, αυτό είναι η πόλη. Αυτή η πόλη, η Αθήνα.

Ζω στην Κυψέλη πολλά χρόνια και την αγαπώ.

Ένα από τα στέκια μου, που δεν υπάρχει πια, ήταν ο Γαβριηλίδης στο Μοναστηράκι. Πηγαίνω τακτικά στην ταβέρνα Οινοθήρα στην Καισαριανή και στον Πλάτανο, στο τέλος της Αγίζας Ζώνης, πριν την Λέσβου. Είναι η ιστορική ταβέρνα της Κυψέλης.

Για καφέ, πηγαίνουμε στο Select στην Φωκίωνος, με τους φίλους μου.

Αυτά μου πάνε, δεν ψάχνομαι άλλο-αυτά έρχονται με την ηλικία.

Όταν βγαίνω έξω, συζητώ για πολλά θέματα, κυρίως πολιτικά. Αποφεύγω να συζητώ στην βόλτα μου για τα περί συγγραφής και λοιπά.

Η Αθήνα είναι η λογοτεχνική μου αναφορά, η πόλη του ήρωά μου, των ιστοριών μου. Πάντοτε στην Αθήνα, έβρισκα και βρίσκω τρομερά ενδιαφέρουσες τις αντιθέσεις της, που είναι εμφανείς καθημερινά. Ο Λόφος της αρχαίας Ακρόπολης απέναντι από τον μικροαστικό, θρησκευτικό Λυκαβηττό, τα νεοκλασικά και τα μοντέρνα διαμερίσματα. Με συναρπάζει ότι ακόμα και σε έναν δρόμο μπορείς να δεις έντονα, αντιθετικά στοιχεία.

Αυτό δεν το συναντάς στην Ευρώπη, είναι μοναδικό φαινόμενο.

Δεν θα μπορούσα εύκολα να βάλω μια άλλη πόλη ως φόντο δράσης κάποιου βιβλίου μου. Γιατί την Αθήνα την ξέρω καλά.

Η κόρη μου λατρεύει την Κωνσταντινούπολη. Λατρεύει μια άλλη Πόλη από αυτήν που έμαθα και αγάπησα εγώ. όταμ, μικρός, περπατούσα προς την Ταξίμ, έχοντας βγει από το Λύκειο του Γαλατά, άκουγα την ίδια στιγμή, τουρκικά, αρμένικα, ελληνικά, σεφαραδίτικα, εβραϊκά και γαλλικά. Έξι γλώσσες ταυτόχρονα!

Κοσμοπολιτισμός που οριστικά παρήλθε, δεν είναι εύκολο να το χωνέψεις αυτό, όταν την έχεις ζήσει αλλιώς. Πια, στην Πόλη κυριαρχεί η Τουρκία της Ανατολής. Πάρτε για παράδειγμα την πολίτικη κουζίνα, που δημιουργήθηκε από τους Ρωμιούς και τους Αρμένηδες και συνεχίστηκε από τους Τούρκους που δούλευαν στα μαγαζιά ως γκαρσόνια. Αυτή την στιγμή, αυτό που λέμε «πολίτικη κουζίνα» δεν υπάρχει, εκτός από κάποια ακριβά εστιατόρια.

Οι σχέσεις των δύο λαών είναι πολύ στενές. Το εντόπισα στην Λέρο, κάνοντας παρέα με Τούρκους. Ξέρετε, πολλοί Τούρκοι περνούν από τα παράλια στην Λέρο, για να φάνε φρέσκο ψάρι.

Το ίδιο συμβαίνει στην Ρόδο και στην Σύμη.

Κεφάλαιο δημοκρατία, πολιτική ορθότητα και βία

Όσοι αποκαλούν την δημοκρατία χούντα, δεν ξέρουν τι είναι η χούντα. Αυτήν την στιγμή, με ανησυχεί στην Ελλάδα το εξής: μια γενιά πάλεψε για να καταλύσει την χούντα, για να έρθει κάτι καλύτερο.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η δημοκρατία μας είναι υγιής. Θα έλεγα πως βλέπω έναν εξευτελισμό. Από εκεί που είχαμε την αντίσταση των ανταρτών κατά των Γερμανών, τώρα βλέπουμε αντίσταση αντιεμβολιαστών, για να την γλιτώσουν με κομπίνες.

Η πολιτική ορθότητα είναι ένα άλλο ζήτημα, ζήτημα βεβαίως επίκαιρο. Όλα τα πράγματα, ενώ ξεκινούν από μια καλή βάση καταλήγουν σε μια υπερβολή. Ασφαλώς, η πολιτική ορθότητα όσον αφορά την αποτύπωσή της θεσμικά, για να υπάρχει μια προστασία και ένας σεβασμός προς πάσα κατεύθυνση είναι κάτι που αλίμονο κι αν δεν με έβρισκε σύμφωνο. Είναι κάτι θετικό.

Από εκεί και πέρα, όταν η πολιτική ορθότητα υφίσταται για να καατργείς αντιστάσεις, ρήξεις και αισθητικές διαφωνίες ακόμα είναι λάθος.

Έζησα σε μία περίοδο όπου η σάτιρα και ο αυτοσαρκασμός, έναντι της σοβαροφάνειας, κυριαρχούσαν. Η δεκαετία του ’50 και του ’60, ήταν δύσκολες δεκαετίες. Είχαν όμως εξαιρετικό πολιτισμό, τον πολιτισμό της φτώχειας.

Ο Καραγκιόζης, οι σατιρικοί των ημερήσιων εφημερίδων, η επιθεώρηση είχαν μεγάλη σημασία, ήταν πολιτισμός.

Σήμερα, ζω σε μια κοινωνία όπου δύο άνθρωποι κάθονται σε έναν καφέ και ο ένας μιλά για το πρόβλημα, ο άλλος για την ανάλυσή του. Πού είναι ο διάλογος, η διάδραση;

Καθένας εκπέμπει, σήμερα, αποφθέγματα, βιώνουμε το τέλος της Συζήτησης ως διαδικασίας.

Όσο πιο σοβαροφανής είσαι σήμερα, τόσο πιο τρανή απόδειξη κομίζεις στους τυχόν επικριτές σου ότι σκέφτεσαι βαθυστόχαστα. Τρομολαγνεία και μπουρδολογία επικρατούν έναντι της λογικής και του διαλόγου.

Ποτέ δεν είχα το άγχος να θεωρηθώ ή να είμαι διανοούμενος. Πρόκειται για μια λέξη που αποδιώχνω από πάνω μου, από μέσα μου.

Σε σχέση με το ζήτημα του φύλου, που είναι επίκαιρο, έχω τις σκέψεις μου. Δεν μπορώ, όμως, να τοποθετηθώ πάνω σε ζητήματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Δε νομίζω να σκεφτόμουν να γράψω για έναν queer ήρωα, ας πούμε. Αυτά τα προβλήματα δεν τα παρακολουθεί η δική μου ηλικία, είναι για νεότερες γενιές. Εμείς δεν έχουμε την γνώση, την πείρα, την τριβή για να το αποτυπώσω και, αν το κάνω, θα κάνω λάθη.

Από την άλλη, με αφορά η ενίσχυση της βίας παγκοσμίως. Το κλείσιμό μας μέσα για τόσο καιρό αύξησε τα περιστατικά βίας. Μιλάμε για την βία του ισχυρού στον αδύναμο. Άντρες δυνατότεροι από τις γυναίκες τους, που τις χτυπούν και τις σκοτώνουν.

Πάντα γίνονταν αυτά, αλλά η κλεισούρα ενέτεινε τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, πολλές από αυτές ούτως ή άλλως παθογενείς. Η παθογένειά τους διογκώθηκε επικίνδυνα.

Η παιδεία δεν άλλαξε τη νοοτροπία: η έννοια της υπεροχής δια της βίας συνεχίζει να υπάρχει και αυτό με θλίβει. Προφανώς και υπάρχει πατριαρχία, είναι και αυτή μια άλλη όψη της εξουσίας του ισχυρού έναντι του αδυνάτου.

Ο μόνος τρόπος αντίστασης είναι ο ξεσηκωμός, ο αγώνας: είτε μιλάμε για την κλιματική αλλαγή, είτε για τον φεμινισμό.

Επί προσωπικού, δεν έχω αισθανθεί ποτέ υπεροχή λόγω του φύλου μου. Ξέρετε, μεγάλωσα σε ένα σπίτι με δυο γονείς ερωτευμένους, ακόμα και μέχρι την εφηβεία μου. Με καθόρισε αυτή η σχέση των γονιών μου. Καθαρή τύχη αυτό.

Τον έρωτα τον έχω ζήσει κι εγώ και μάλιστα πολύ έντονα. Έχω χάσει τώρα την γυναίκα μου. Τώρα, έχω την κόρη μου. Όταν έγινα πατέρας, βίωσα μια πολύ σπουδαία στιγμή μες στην ζωή μου. Ασύγκριτη.

Πάντως, δεν είναι μόνο ο έρωτας πηγή έμπνευσης.

Η αληθινή δημιουργία βρίσκει πηγές παντού και καθιστά κάθε συναίσθημα και κατάσταση ισοδύναμο έμπνευσης.

*Τα τελευταία έργα και επιλεγμένες μεταφράσεις του Πέτρου Μάρκαρη κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Κείμενα