Σε αγώνα δρόμου η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία για το λίθιο

Οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης έχουν ήδη ανακοινώσει φιλόδοξα σχέδια για την κατασκευή εργοστασίων μπαταριών που θα αναλάβουν να κινούν τα άφθονα ηλεκτρικά οχήματα που ετοιμάζουν, ωστόσο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών η ηλεκτροκίνητη μετάβαση ενέχει και ένα ακόμα δυνητικό πρόβλημα που έχει να κάνει με τις απαραίτητες πρώτες ύλες για την κατασκευή μπαταριών.

Για την ακρίβεια, οι ελλείψεις σε πρώτες ύλες όπως το λίθιο, το νικέλιο το μαγγάνιο και το κοβάλτιο, θα μπορούσαν σύμφωνα με τους αναλυτές να επιβραδύνουν την μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, αυξάνοντας τις τιμές των αντίστοιχης τεχνολογίας οχημάτων, απειλώντας τα περιθώρια κέρδους και κατ΄επέκταση τις μελλοντικές επενδύσεις των αυτοκινητοβιομηχανιών σε νέες τεχνολογίες.

«Το ερώτημα κατά πόσο η παραγωγή μπορεί να ανταποκριθεί στην ζήτηση σε ό,τι αφορά τις πρώτες ύλες των μπαταριών είναι ιδιαιτέρως κρίσιμο» σημειώνει ο Daniel Harisson, αναλυτής στην Ultima Media.

Μέχρι πρότινος η Ευρώπη φαινόταν να έχει χάσει την κούρσα παραγωγής μπαταριών έναντι των Ασιατών οι οποίοι αποτελούσαν τους κυρίαρχους του παιχνιδιού με την κινεζική CATL, την κορεατική LG Chem και την ιαπωνική Panasonic να εφοδιάζουν τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες.

Πλέον έχουν γίνει κάποιες κινήσεις προς την σωστή κατεύθυνση με την σύσταση της Europe Battery Alliance η οποία δημιουργήθηκε με την συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την προοπτική συντονισμού μιας ενιαίας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την παραγωγή μπαταριών και την οποία ακολούθησαν φιλόδοξα σχέδια από την πλευρά των αυτοκινητοβιομηχανιών για την κατασκευή εργοστασίων μπαταριών σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Ενδεικτικά, ο όμιλος VW έχει ανακοινώσει την πρόθεσή τoυ για την κατασκευή έξι εργοστασίων μπαταριών σε ευρωπαϊκό έδαφος  έως το 20230, ενώ ο όμιλος Daimler άλλα τέσσερα σε συνεργασία με τον όμιλο Stellantis και άλλους εταίρους σε κοινοπραξίες. Για την ακρίβεια, σύμφωνα EIT InnoEnergy η οποία έχει ενεργό ρόλο στην καταγραφή των αντίστοιχων δραστηριοτήτων που υλοποιούνται ή θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της Europe Battery Alliance, υπάρχουν 50 ενεργά projects στον τομέα στη γηραιά ήπειρο.

Με την προϋπόθεση ότι αυτά θα τελεσφορήσουν, η ευρωπαϊκή παραγωγή μπαταριών αναμένεται να καλύψει την ευρωπαϊκή ζήτηση έως το 2030.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η παραγωγή μπαταριών εκτιμάται ότι θα φτάσει τις 2.140 GWh ενώ η ζήτηση θα κυμανθεί σε 2.212 GWh ξεπερνώντας ελάχιστα τη ζήτηση.

Ωστόσο ακόμα έτσι, υπάρχει μια παράμετρος η οποία, σύμφωνα με τους αναλυτές, μπορεί να προκαλέσει αναταράξεις στην ομαλή ροή της παραγωγής μπαταριών και αυτό είναι η έλλειψη σε πρώτες ύλες.

Η Benchmark Mineral Intelligence η οποία ασχολείται, μεταξύ άλλων, με την καταγραφή των τιμών των ορυκτών αγαθών σε όλο τον κόσμο σημειώνει ότι οι επενδύσεις σε εργοστάσια κατασκευής μπαταριών δεν συνοδεύονται από ανάλογες επενδύσεις σε ό,τι αφορά την εξόρυξη πρώτων υλών.

Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, σε διάστημα ενός έτους, η τιμή του ανθρακικού λιθίου έχει διπλασιαστεί. Στην περίπτωση του εξίσου πολύτιμου για την κατασκευή μπαταριών κοβαλτίου προδιαγράφεται επίσης αύξηση τιμών αλλά, το πρόβλημα είναι ακόμα πιο σύνθετο.

Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα βρίσκονται στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και η διαδικασία ιχνηλασιμότητας του και η διασφάλιση ότι όσο φτάνει στην Ευρώπη έχει εξορυχθεί με ορθές πρακτικές αποτελεί πονοκέφαλο για τις αυτοκινητοβιομηχανίες ακόμα και με την χρήση της τεχνολογίας blockchain.

Σε ό,τι αφορά το λίθιο, οι χώρες από τις οποίες κυρίως προέρχεται είναι η Αυστραλία και η Χιλή, ενώ ο γραφίτης, εξίσου σημαντικός για την παραγωγή μπαταριών εισάγεται από την Κίνα με ό,τι οι παραπάνω προελεύσεις σημαίνουν για τα κόστη μεταφοράς τους στην Ευρώπη.

Επιπλέον, όπως απέδειξε το πρόσφατο ατύχημα με το tanker στη Διώρυγα του Σουέζ οι διαδικασίες προμήθειας υλικών από την άλλη άκρη της γης μπορούν πολύ εύκολα να διαταραχθούν με ανυπολόγιστες επιπτώσεις σε χρόνο και χρήμα.

Να σημειωθεί επίσης ότι προκειμένου να υπάρξει ένα νέο σημείο εξόρυξης για κάθε ένα από τα παραπάνω υλικά χρειάζονται περίπου επτά χρόνια.

Επίσης, η Ευρώπη δεν είναι φυσικά η μοναδική περιοχή του πλανήτη όπου υπάρχει πολιτική μετάβασης προς πιο φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους μετακίνησης, στοιχείο που σύμφωνα με τους αναλυτές αναμένεται προοδευτικά να οδηγήσει σε μια μάχη σε ό,τι αφορά την εύρεση πρώτων υλών.

Ήδη ορισμένες αυτοκινητοβιομηχανίες, μεταξύ των οποίων και ο όμιλος VW έχουν αποδυθεί σε μια κούρσα εξασφάλισης αποκλειστικών συμβολαίων προμήθειας πρώτων υλών για μπαταρίες.

Ένα ερώτημα που επίσης προκύπτει με δεδομένες τις παραπάνω διαδικασίες είναι κατά πόσο είναι λογικό όσο και ηθικό να πραγματοποιηθούν γιγαντιαίες επιχειρήσεις μεταφορών οι οποίες προφανώς θα παράγουν εξίσου γιγαντιαίες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα προκειμένου να παραχθούν μπαταρίες για φιλικά προς το περιβάλλον αυτοκίνητα.

Η απάντηση στο παραπάνω οξύμωρο σχήμα είναι η προφανής: επενδύσεις στην εξόρυξη πρώτων υλών σε τοπικό επίπεδο. Ειδικά για την περίπτωση του λιθίου, κάτι τέτοιο κρίνεται απολύτως εφικτό για την Ευρώπη όπου υπάρχουν κοιτάσματα.

Υπάρχουν κάποιες πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση όπως η νεοφυής Vulcan Energy η οποία θα επιχειρήσει την εξόρυξη λιθίου από θερμές πηγές στην κοιλάδα του Ρήνου με κλιματικά ουδέτερους όρους και η οποία μάλιστα έχει ήδη εξασφαλίσει ένα συμβόλαιο με την Renault.

«Θα χρειαστούν ωστόσο πολύ περισσότερα projects όπως της Vulcan Energy. Για την ακρίβεια κάθε ευρωπαϊκή χώρα θα πρέπει να αποκτήσει αντίστοιχη δραστηριότητα προκειμένου να χτιστεί η απαραίτητη εφοδιαστική αλυσίδα πρώτων υλών στη γηραιά ήπειρο», παρατηρεί ο Daniel Harrisson.

Όπως σημειώνει ο ίδιος, μια άλλη επιλογή θα μπορούσε να είναι η ανακύκλωση, ωστόσο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, προς το παρόν μόνο το 10-20% της ζήτησης θα μπορούσε να καλυφθεί με αυτό τον τρόπο καθώς οι σχετικές διαδικασίες βρίσκονται στα σπάργανα και αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα ποιότητας.

Το συμπέρασμα του είναι ότι τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναλάβουν γρήγορα πρωτοβουλία στους τομείς της εξόρυξης και της ανακύκλωσης καθώς όπως σημειώνει «διακυβεύονται πολλά τόσο σε οικονομικό όσο και σε οικολογικό επίπεδο».