Πανδημία – Το χαμένο στοίχημα της ανατολικής Ευρώπης

Στην κατάμεστη ΜΕΘ για ασθενείς με κοροναϊό σε νοσοκομείο της ρουμανικής πρωτεύουσας, το Βουκουρέστι, ο 55χρονος Αντριάν Πικά δέχεται το οξυγόνο σαν «μάννα εξ ουρανού».

«Μέχρι τώρα δεν πίστευα στην COVID-19», λέει στον ανταποκριτή του πρακτορείου AP στη Ρουμανία, Στίβεν Μαγκράθ.

«Θεωρούσα ότι ήταν ακριβώς όπως η γρίπη. Τώρα όμως θέλω να κάνω το εμβόλιο».

Περιπτώσεις σαν και αυτή τείνουν να γίνουν η νέα πανδημική καθεστηκυία όχι μόνο στη Ρουμανία, αλλά και σε άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης.

Αν και η Ε.Ε. ως σύνολο έχει πια από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης πληθυσμού έναντι του κοροναϊού, αυτό οφείλεται κυρίως στη δυτική Ευρώπη, όπου σχεδόν τα δύο τρίτα των κατοίκων έχουν ήδη ανοσοποιηθεί κατά της Covid-19.

Στα ανατολικά, αντίθετα, τα αντίστοιχα ποσοστά παραμένουν χαμηλά, αποκαλύπτοντας στους κόλπους των «27» -παρά την ίση πρόσβαση στα εμβόλια- ένα τεράστιο χάσμα.

Ίσως όχι τυχαία, είναι στα όριο του «Σιδηρού Παραπετάσματος», που κάποτε χώριζε στα δύο την Ευρώπη…

Πηγή: ECDC

Ανατολή vs Δύσης

Μία ματιά στον σχετικό χάρτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) είναι αποκαλυπτική.

Σε αντίθεση με το βαθύ πράσινο στα δυτικά, στα ανατολικά το χρώμα ξεθωριάζει, με εξαιρέσεις τη Λιθουανία και την Ελλάδα, που κυμαίνονται κοντά στο 70%.

Ενώ λοιπόν περίπου το 74% των ενηλίκων κατά μέσο όρο στην Ε.Ε. έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της COVID-19 (με ορισμένες χώρες, όπως η Μάλτα και η Πορτογαλία να αγγίζουν πια το 90%), στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία τα αντίστοιχα ποσοστά μετά βίας ξεπερνούν το 34% και το 23%.

Το αποτέλεσμα είναι η παραλλαγή «Δέλτα» να σαρώνει τις δύο χώρες, όπως και τη Λετονία, που μπορεί να βρίσκεται συγκριτικά σε υψηλότερο ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης (περίπου στο 52% των ενηλίκων), παραμένει ωστόσο και αυτή πολύ πίσω από τον μέσο όρο των «27».

Τα νοσοκομεία και στις τρεις χώρες έχουν κατακλυστεί και πάλι από ασθενείς με κοροναϊό. Στην συντριπτική πλειονότητά τους είναι ανεμβολίαστοι, όπως δείχνουν τα επίσημα στοιχεία.

Στο Ινστιτούτο Πνευμονολογίας Marius Nasta του Βουκουρεστίου, η πληρότητα στη ΜΕΘ ήταν τις τελευταίες ημέρες στο 100%.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της μονάδας, Δρ. Γκενοβέβα Τσάνταρ, το 98% των νοσηλευομένων δεν έχουν λάβει ούτε μία δόση εμβολίου.

«Πολύ γρήγορα καταλήγουν σε διασωλήνωση», παρατηρεί, «και η πρόγνωση είναι εξαιρετικά ζοφερή».

Πράγματι, το ποσοστό θανάτων από Covid-19 ανά εκατομμύριο κατοίκους ήταν τις προηγούμενες ημέρες στη Βουλγαρία το υψηλότερο στην Ε.Ε.

Πηγή: Worldometer

Στη Ρουμανία, το 91,5% των θανάτων από COVID-19 την εβδομάδα 18-23 Σεπτεμβρίου αφορούσαν μη εμβολιασμένους.

Οι αρμόδιες αρχές διέταξαν να σταματήσουν οι εισαγωγές στα νοσοκομεία και οι χειρουργικές επεμβάσεις που δεν είναι επείγουσες, προκειμένου να εξοικονομηθούν κλίνες.

Βιώνοντας αντίστοιχο εφιάλτη, η Λετονία κήρυξε τρίμηνη κατάσταση έκτακτης υγειονομικής ανάγκης, καθώς ο αριθμός κρουσμάτων ξεπέρασε τα 1.000 την ημέρα, σε μία χώρα πληθυσμού μόλις 1,9 εκατομμυρίων κατοίκων.

Αυτοκαταστροφική δυσπιστία

Σε χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία σαφώς και υπάρχει πρόβλημα προσβασιμότητας μέρους του πληθυσμού στα εμβόλια, κυρίως σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές.

Ρόλο στη διαμόρφωση της συνολικής επιδημιολογικής εικόνας επίσης διαδραματίζουν και οι έντονες ανισότητες -όχι τυχαία, οι κοινότητες Ρομά και στις δύο χώρες είναι από τις λιγότερο εμβολιασμένες.

Σε έναν κοινό ωστόσο παρονομαστή με ανατολικο-ευρωπαϊκές χώρες του βορρά, όπως η Λετονία, το μεγάλο ποσοστό των ανεμβολίαστων αποδίδεται κυρίως στα υψηλά επίπεδα δυσπιστίας απέναντι στα παραδοσιακά κόμμα εξουσίας και στη μεγάλη επιρροή των fake news.

Την πρώτη παράμετρο καταγράφει πρόσφατη σχετική έρευνα του Eurofound.

Και στις τρεις χώρες, το επίπεδο εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις είναι κάτω του μέσου όρου στην Ε.Ε.

Κατά ορισμένους ειδικούς, όπως η Άννα Νιτσίνσκα, επίκουρη καθηγήτρια στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας, η στάση αυτή μπορεί να έχει ιστορικές «ρίζες» στην εποχή του κομμουνισμού.

Ωστόσο, όπως παρατηρεί και ο Ρουμάνος ειδικός σε θέματα δημόσιας υγείας Βλαντ Μίξιτς, την «ιστορική δυσπιστία προς τις αρχές» ουσιαστικά υποδαύλισαν οι πολύ αδύναμες κυβερνητικές εκστρατείες υπέρ του εμβολιασμού, με φόντο την πολιτική ρευστότητα (και) στις εν λόγω χώρες.

Η κυβέρνηση της Ρουμανίας κατέρρευσε την περασμένη εβδομάδα.

Η Βουλγαρία έχει εδώ και μήνες υπηρεσιακή κυβέρνηση και οδηγείται τον Νοέμβριο και πάλι στις κάλπες των βουλευτικών εκλογών, τρίτη φορά για φέτος.

Στη Λετονία, προετοιμάζονται πυρετωδώς για τις βουλευτικές εκλογές του χρόνου.

Μοιραία, στη νέα έξαρση της πανδημίας εκτιμάται ότι συνέβαλε η μερική χαλάρωση των μέτρων εν μέσω καλοκαιριού, παρά το γεγονός ότι οι ρυθμοί εμβολιασμού και στις τρεις χώρες παρέμεναν ανησυχητικά χαμηλοί, σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη και στις τάξεις των υγειονομικών.

Και ως είθισται, επισημαίνει στο Politico η επίκουρη καθηγήτρια επιδημιολογίας στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Φιλιππούπολης, Βάνια Ραγκελόβα, σε συνθήκες πολιτικής ρευστότητας οι πολιτικοί «δεν θέλουν να λαμβάνουν αυστηρά μέτρα».

Θέλουν οι ψηφοφόροι να είναι απέναντί τους θετικά διακείμενοι και να τους ψηφίσουν.