Η σωστή ερμηνεία της ελληνογαλλικής συμφωνίας

Ολη η συζήτηση για την ελληνογαλλική συμφωνία επικεντρώθηκε στη ρήτρα αμυντικής συνδρομής, που θα ενεργοποιηθεί στην περίπτωση που ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη χρειαστεί στρατιωτική αρωγή. Αναλύσεις επί αναλύσεων δημοσιεύτηκαν για το εάν η ρήτρα καλύπτει την ΑΟΖ, τα 12 μίλια κ.λπ. Καμία φυσικά λέξη για την αντίστροφη υποχρέωση ελληνικής, έστω υποθετικής, συνδρομής στη Γαλλία. Κανείς δεν υπενθύμισε ότι οι σύμμαχοί σου είναι χρήσιμοι σε σένα όσο ακριβώς είσαι εσύ χρήσιμος σε αυτούς. Λειτούργησε εν ολίγοις για άλλη μία φορά το νεοελληνικό αντανακλαστικό της αναζήτησης γεωστρατηγικού προστάτη και της ανάθεσης της άμυνας της χώρας μας σε ξένα στρατεύματα.

Η συμφωνία είναι σημαντική κυρίως για την πρόσκτηση υπερσύγχρονων πολεμικών πλοίων που καθιστούν ουσιαστικά το Αιγαίο απρόσβλητο από την τουρκική επιβουλή. Και όχι ως μηχανισμός μετάθεσης ευθυνών. Εχουμε λαμπρές Ενοπλες Δυνάμεις, το δε Πολεμικό Ναυτικό μας έδειξε πέρυσι στους Τούρκους την υπεροχή του κατά τη διάρκεια της θερινής κρίσης. Με τις γαλλικές φρεγάτες οι επιχειρησιακές δυνατότητες των Τούρκων εξαερώνονται. Χωρίς να εμπλακεί κανένα τρίτο μέρος.

Η εμμονή στο αμυντικό σκέλος της συζήτησης είναι λανθασμένη, διότι εκπέμπει λάθος μήνυμα στην άλλη πλευρά. Που θα εκλάβει τη δική μας επιμονή σε εξωτερική αμυντική αρωγή ως αδυναμία. Αλλά είναι λανθασμένη και διότι μπορεί να λειτουργήσει ως εφησυχασμός. Να θεωρήσουμε δηλαδή ότι καλυπτόμεθα αμυντικά, βασιζόμενοι στην υποθετική έλευση του γαλλικού «ιππικού». Ιστορικά τέτοιου είδους βεβαιότητες διαψεύστηκαν, πάντα με δραματικές συνέπειες για τον Ελληνισμό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η μη συνδρομή – παρά τη γραπτή συμφωνία – των Δυτικών στην τελευταία και μοιραία πολιορκία της Πόλης από τους Τούρκους το 1453, τα Ορλοφικά του 1770, η μεταστροφή των Συμμάχων υπέρ της Τουρκίας το 1921-22 και ενώ είχαμε πολεμήσει στο πλευρό τους στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μάλιστα ενώ η Τουρκία ήταν στο αντίπαλο στρατόπεδο.

Είτε εξαιτίας δικών τους εσωτερικών προτεραιοτήτων είτε εξαιτίας επαναπροσέγγισής τους με την Τουρκία είτε και εξαιτίας δικών μας σφαλμάτων, οι ευρωπαίοι σύμμαχοί μας απομακρύνθηκαν από κοντά μας σε κρίσιμες περιστάσεις, με αποτέλεσμα να υποστούμε καταστροφές, που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στο ότι δεν είχαμε υπολογίσει το ενδεχόμενο να είμαστε μόνοι μας. Σήμερα, ευελπιστώντας ότι η Γαλλία θα είναι δίπλα μας σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης, πρέπει ταυτόχρονα να είμαστε έτοιμοι να διαχειριστούμε μια πιθανή κρίση με τις δικές μας δυνάμεις, ώστε να μη βρεθούμε προ εκπλήξεως εάν τελικώς η Γαλλία αποφασίσει ότι δεν θα συνδράμει στρατιωτικά διότι μια εμπλοκή της θα πλήξει τα γαλλικά συμφέροντα στην τουρκική αγορά ή διότι θα προκαλέσει ενδεχομένως αναζωπύρωση μειονοτικών εντάσεων στο εσωτερικό της.

Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης, από τις εκδόσεις Καπόν κυκλοφορεί το βιβλίο του «Παναγιώτης Κανελλόπουλος: ο πολιτικός, ο διανοούμενος και η εποχή του».