Κακοκαιρία – Κακοτεχνίες και παραλείψεις που στοιχίζουν ζωές – Οδός Ελλήνων απόντων υπευθύνων

Ο «Μπάλλος» φεύγει, τα σοβαρά προβλήματα, όμως, μένουν, μαζί με την οργή για τις ζημιές και τη δυσλειτουργία του κράτους.

Τα τηλεοπτικά «παράθυρα» των δελτίων ειδήσεων και των εκπομπών γέμισαν πάλι με κραυγές «που είναι το κράτος;» από -δικαίως άραγε;- εξοργισμένους πολίτες και εικόνες ντροπής με λεωφορεία που βουλιάζουν, σχολεία που πλημμυρίζουν, δρόμους που καταπίνουν αυτοκίνητα, μπαλκόνια που πέφτουν, τον Κολωνό να γίνεται… Βενετία.

Και το μεγάλο βασανιστικό και, δυστυχώς, διαχρονικό ερώτημα επανέρχεται: Πώς είναι δυνατόν να πνίγεται όλη η Ελλάδα με μια κακοκαιρία έστω και σφοδρή; Γιατί υποφέρουν συνεχώς οι ίδιες περιοχές;

Οι ευθύνες

Η συζήτηση για τις ευθύνες έχει ήδη «φουντώσει». Βέβαια, ορισμένοι σκέφτονται ότι αυτό θα συμβαίνει, μέχρι ένα άλλο σημαντικό θέμα να προκύψει μονοπωλώντας την επικαιρότητα.

Αντιπολίτευση, κυβέρνηση και αρμόδιοι φορείς θα ανταλλάξουν πυρά, θα παίξουν το γνωστό πινγκ πονγκ ευθυνών και μετά το ζήτημα θα ξεχαστεί, όπως συμβαίνει πάντα, «γιατί δεν βρίσκω τίποτα που να μην το συνηθίσατε», όπως έγραφε και ο Σεφέρης.

Στην επόμενη κακοκαιρία όμως, που λόγω κλιματικής αλλαγής θα είναι κατά πάσα πιθανότητα πάλι σφοδρή με ακραία φαινόμενα, θα ξαναδούμε το ίδιο έργο. Και αυτό θα επαναλαμβάνεται μέχρι να δούμε το πρόβλημα κατάματα και με σοβαρότητα. Γιατί, ως γνωστόν, για να έρθουν διαφορετικά αποτελέσματα χρειάζεται να αλλάξει αυτό που κάνουμε.

Το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό και σύνθετο τονίζουν οι ειδικοί και η αλήθεια είναι ότι δεν χρειάζεται εξειδικευμένη επιστημονική γνώση για να καταλάβει κανείς τι εννοούν.

Χειροπιαστά παραδείγματα από την τελευταία αυτή κακοκαιρία αποδεικνύουν περίτρανα ότι καθοριστικός παράγοντας για όλα αυτά που συμβαίνουν είναι η ταυτόχρονη έλλειψη επαγγελματικής, ατομικής και σαφώς πολιτικής και κρατικής ευθύνης. Με άλλα λόγια η κρατική ανεπάρκεια και αδυναμία δεν θα μπορούσε να προκαλέσει τέτοιου μεγέθους καταστροφή εάν δεν είχε… συνεργούς.

Το «ναυάγιο» του λεωφορείου

Είναι ή όχι έλλειψη επαγγελματικής ευθύνης που προκάλεσε το περιστατικό με το λεωφορείο, το οποίο «βυθίστηκε» στη Θεσσαλονίκη; Σε αγωγό της ΕΥΑΘ «που παρουσιάζει απώλειες» και «χρονολογείται από το 1999» οφείλεται η σημερινή υποχώρηση του οδοστρώματος στην οδό Εθνικής Αντιστάσεως, που είχε ως αποτέλεσμα ν’ ανοίξει τρύπα και να πέσει μέσα το μπροστινό μέρος ιδιωτικού λεωφορείου, σύμφωνα με τον Δήμο Καλαμαριάς.

Σε ανακοίνωσή του, ο Δήμος Καλαμαριάς αναφέρει ότι η ΕΥΑΘ ξεκινάει με κατεπείγουσες διαδικασίες «το έργο επισκευής του κεντρικού αγωγού αποχέτευσης και αποκατάστασης του οδοστρώματος επί της οδού Εθν. Αντιστάσεως, το οποίο υποχώρησε νωρίς το πρωί, χωρίς ευτυχώς να υπάρχει κάποιος τραυματισμός».

Όπως επισημαίνεται, «το 2020 είχε σημειωθεί αντίστοιχο φαινόμενο στην είσοδο της Εθν. Αντιστάσεως. Η ΕΥΑΘ είχε προγραμματίσει την αποκατάσταση του αγωγού, όμως το έργο δεν πρόλαβε να ξεκινήσει και σημειώθηκε το ατυχές συμβάν».

Υπάρχει ή όχι προσωπική ευθύνη στην υπόθεση του μπαλκονιού που κατέρρευσε στο Χαλάνδρι. Εάν οι ιδιοκτήτες είχαν φροντίσει για τη σωστή συντήρηση του κτιρίου ή έστω οι περίοικοι για την ειδοποίηση των αρμόδιων αρχών θα είχε συμβεί αυτό;

Όχι «κάτω από το χαλί»

Κανείς βέβαια δεν μπορεί να αρνηθεί ότι υπάρχουν σοβαρές πολιτικές ευθύνες που δεν μπορούν να μπαίνουν «κάτω από το χαλί» και να μην αναζητούνται, έστω κι αν τα καιρικά φαινόμενα ήταν έντονα, ακραία, πρωτόγνωρα.

Άλλωστε τα τελευταία χρόνια έχουμε εμπεδώσει -ή τουλάχιστον θα έπρεπε- ότι τα φαινόμενα αυτής και μεγαλύτερης έντασης θα είναι, μέχρι τουλάχιστον να καταρτιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο μια σοβαρή πολιτική που θα ανατρέψει την κλιματική αλλαγή.

Και όμως αν και η κλιματική κρίση και τα ακραία φαινόμενα που δημιουργεί απασχολεί σχεδόν καθημερινά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και την κοινή γνώμη εδώ και αρκετά χρόνια, αν και η επιστήμη της μετεωρολογίας έχει εξελιχθεί σημαντικά με εξαιρετικές έγκαιρες προγνώσεις, ανάδοχοι έργων εξακολουθούν να μην… «ακούν καιρό», οπότε να σπεύσουν να προλάβουν το κακό, αρμόδιες υπηρεσίες να μην δίνουν την πρέπουσα σημασία στη διασφάλιση κρίσιμων παραμέτρων μέχρι την ολοκλήρωση του όποιου μεγάλου -κατά τ’ άλλα- έργου, πολιτικοί αξιωματούχοι να παριστάνουν τους μετά Χριστόν προφήτες.

Όλα αυτά έρχονται να προστεθούν στα διαχρονικά και δομικά προβλήματα του κρατικού μηχανισμού με την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων, τη διαφθορά, τις εγκρίσεις ακατάλληλων κατασκευών μέσω γνωστού και τις αλλαγές χρήσης μέσω κουμπάρου, την αυθαιρεσία και σαφώς στον ωχαδερφισμό της κοινωνίας.

Η παραδοχή

Ένα από τα στελέχη της κυβέρνησης που αναφέρθηκε στις αιτίες για τις επιπτώσεις της κακοκαιρίας είναι ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας.

Ο αναπληρωτής υπουργός παραδέχθηκε ότι: «αυτό που έχει σημασία να ξέρουμε όλοι, είναι ότι σε περιπτώσεις κακοκαιρίας, όπως αυτή, υπάρχουν πάρα πολλά σημεία σε όλη την Ελλάδα που είναι επικίνδυνα και πρέπει να τα σημάνουμε στους πολίτες για να τα αποφεύγουν».

«Σε πολλές περιοχές δεν είχαν καθαριστεί φρεάτια – και σε περιοχές της Αττικής – και είχαμε τα αποτελέσματα που είδαμε, ενώ σε περιοχές όπως στο Μαρκόπουλο, χρειάζεται μια σειρά παρεμβάσεων για υδραυλικά έργα και για την διαχείριση των ομβρίων υδάτων, διότι συχνά ο δρόμος διοχετεύει τα όμβρια και δεν υπάρχει μια διαχείριση για την κίνηση των ομβρίων υδάτων κάτω από τον δρόμο», σημείωσε.

Απογοητευτική η εικόνα στο Φάληρο – «Ευθύνη της Περιφέρειας και του αναδόχου»

Όπως πρόσθεσε ο Στέλιος Πέτσας, «είναι απογοητευτική η εικόνα στην Αττική σε ορισμένα σημεία. Για την κατάσταση στο Φάληρο, τα προβλήματα οφείλονται στα έργα. Τα φράγματα που είχαν φτιάξει οι ανάδοχοι έσπασαν και προκάλεσαν τα προβλήματα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το δουν η Περιφέρεια και ο ανάδοχος».

Σημειώνεται ότι απαντήσεις για το συγκεκριμένο περιστατικό επιχείρησε να δώσει και ο αρμόδιος περιφερειακός σύμβουλος, πολιτικός Μηχανικός με ειδίκευση στον τομέα υδραυλικής και τεχνικής Περιβάλλοντος Θανάσης Κατσιγιάννης.

Ο περιφερειακός σύμβουλος δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι το πρόβλημα προέκυψε λόγω «των αναχωμάτων που είχε τοποθετήσει η ανάδοχος εταιρία προκειμένου να προστατέψει το εργοτάξιο. Ο όγκος του χώματος δεν επέτρεψε την απορροή του νερού με αποτέλεσμα αυτό να επιστρέψει πίσω στην κοίτη».

Ωστόσο, πρόσθεσε, στο σημείο αυτό υπάρχει ένας εξαιρετικός μηχανισμός απάντλησης, ο οποίος λειτουργεί ακόμα και τώρα χωρίς καμία διακοπή.

Πάντως, η ρυμούλκηση του λεωφορείου που… ναυάγησε ξεκίνησε 24 ώρες μετά.

Για τον Κηφισό

Σχετικά με την κατάσταση στον Κηφισό, ο κ. Πέτσας είπε ότι «η εικόνα του Κηφισού ήταν απογοητευτική εχθές και πρέπει τα έργα να τελειώσουν γρήγορα για να μην επαναληφθούν».

Όπως είπε ο αναπληρωτής υπουργός, «από το ΣΕΦ μέχρι τον Φλοίσβο είναι ένα τεράστιο έργο. Οι εργασίες είχαν καθυστέρηση, διότι υπήρχε πρόβλημα με τον ανάδοχο. Τα προβλήματα λύθηκαν, από την αρχή του χρόνου έγινε επανεκκίνηση των εργασιών και από τον Μάρτιο και μετά, οι εργασίες εκτελούνται εντατικά και όταν τελειώσει το έργο, τα όμβρια ύδατα θα διοχετεύονται κάτω από την παραλιακή».

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι «εχθές, εμείς αντιληφθήκαμε ότι έπρεπε να κάνουμε κάτι δραστικό. Η απόφαση να κλείσει η εθνική οδός στην κάθοδο του Κηφισού ή η παραλιακή ελήφθη λόγω της προειδοποίησης της ΕΜΥ για έντονα φαινόμενα την νύχτα στην Αττική και άλλες περιοχές. Δεν έπρεπε να υπάρχουν αυτοκίνητα στον Κηφισό, διότι υπήρχε φόβος να υπάρχουν πλημμυρικά φαινόμενα. Γι’ αυτό πήραμε αυτήν την απόφαση για την απαγόρευση κυκλοφορίας».

Η περίπτωση του Κολωνού είναι αποκαλυπτική

Ο Κολωνός «πνίγηκε», για άλλη μια φορά, τα τελευταία χρόνια. Μόνο που αυτό δεν είναι τυχαίο. Όπως έγραψε και νωρίτερα το in.gr, οι κάτοικοι της γειτονιάς της Αθήνας επιδιώκουν να πάρουν μια απάντηση για την κατάσταση που επικρατεί μετά από σχεδόν κάθε κακοκαιρία στην Αττική.

Πηγές του Δήμου Αθηναίων τονίζουν ότι στην περιοχή του Κολωνού δεν υπάρχει κεντρικό αποχετευτικό δίκτυο ομβρίων της ΕΥΔΑΠ. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, υπήρχε μια μελέτη από το 1998 που δεν υλοποιήθηκε ποτέ γιατί εμπλέκονται πολλοί φορείς (ΕΥΔΑΠ, Περιφέρεια, Δήμος).

Για να προχωρήσει το έργο, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, ο Δήμος ανέλαβε την ευθύνη και να επικαιροποιήσει τη μελέτη (κάτι που έχει ήδη γίνει) και να κάνει το έργο που είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσει εντός του 2021.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή είναι μια συζήτηση που έχει γίνει και στο Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας και έχουν ενημερωθεί αναλυτικά οι παρατάξεις, αλλά και ο κόσμος της περιοχής.

Οι κάτοικοι του Κολωνού επιθυμούν να δοθεί λύση στο πρόβλημα, οι διαδικασίες να προχωρήσουν χωρίς χρονοτριβή και έτσι να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος για τα σπίτια τους, αλλά και τους ίδιους, όταν υπάρχει μια τόσο σφοδρή κακοκαιρία, όπως ο «Μπάλλος». Η εικόνα με γυναίκα κάτοικο της περιοχής να χρησιμοποιεί κανό για να μετακινηθεί μπορεί να προκαλεί άβολα χαμόγελα, αλλά υπογραμμίζει με ιδιαίτερο τρόπο την κατάσταση που επικρατούσε το πρωί της Παρασκευής σε μια κεντρική γειτονιά της πρωτεύουσας.

Στο έλεος της κακοκαιρίας οι σεισμόπληκτοι

Πολιτική είναι η ευθύνη και για τους σεισμόπληκτους στην Κρήτη και για το πώς πέρασαν τη χθεσινή νύχτα. Όσοι διαμένουν στις σκηνές που έχουν στηθεί τόσο στο Εκθεσιακό Κέντρο Αρκαλοχωρίου όσο και σε χωριά και οικισμούς της περιοχής, έσκαβαν χαντάκια γύρω γύρω από τις σκηνές για να μην πλημμυρίσουν.

Για παράδειγμα, στον οικισμό Γάσι, 20 άτομα μένουν στα αντίσκηνα που βρίσκονται πάνω στα χώματα. Μεταξύ αυτών που μένουν εκεί, υπάρχει και ένα μωρό 18 μηνών. Οι περισσότεροι το βράδυ φιλοξενήθηκαν σε σπίτια. Οι οικίσκοι είναι λίγοι, όπως και τα σπίτια για να μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες.

Όλοι γνώριζαν ότι η κακοκαιρία έρχεται, άλλωστε είμαστε πλέον στα μέσα του Οκτωβρίου. Η ταχύτητα για την φροντίδα των ανθρώπων που έχουν ήδη πληγεί από σεισμό ή φωτιά σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να είναι αυτονόητη και όχι το ζητούμενο.

Δεν θα είναι η τελευταία κακοκαιρία, ας είναι η τελευταία αργοπορία

Το ξέρουμε όλοι. Ο «Μπάλλος» δεν θα είναι η τελευταία κακοκαιρία και σίγουρα δεν ήταν η χειρότερη που είχαν να αντιμετωπίσουν οι αρμόδιες Αρχές. Χαρακτηριστικά ήταν τα λόγια του καθηγητή Ευθύμη Λέκκα, ο οποίος σημείωσε ότι τα προβλήματα θα έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί με καλύτερο τρόπο αφού «η βροχόπτωση ήταν μέσα στα όρια σχεδιασμού των έργων. Είχαμε μια πολύ ισχυρή βροχόπτωση, μεγάλα ύψη βροχής τα οποία προσέγγισαν τα 150χιλιοστά σε ορισμένες περιοχές του λεκανοπεδίου αλλά δεν ήταν αυτό που λέμε “ακραίο φαινόμενο”, δηλαδή δεν είχαμε τα ύψη βροχής των 200ων χιλιοστών, των 300ων χιλιοστών που είχαμε πριν τρία χρόνια στη Μάνδρα».

Στη συνέχεια ο ίδιος πρόσθεσε: «Εάν αυτά α ύψη έπεφταν στην Αττική δυστυχώς θα είχαμε πολλαπλάσιες επιπτώσεις. Αλλά όμως αυτές οι βροχοπτώσεις ήταν μέσα στα όρια σχεδιασμού των έργων».

Αυτές οι κουβέντες του Ευθύμη Λέκκα, θα πρέπει να «χτυπήσουν» καμπανάκι στους αρμόδιους. Ναι, υπάρχει κλιματική αλλαγή, αλλά οι καταιγίδες δεν είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής ούτε και φαινόμενο σπάνιο. Λέγονται καταιγίδες επειδή χαρακτηρίζονται από ραγδαιότητα.

Από τη στιγμή που είτε έχουμε να κάνουμε με αστικό ιστό είτε με περιαστικές ή υπαίθριες περιοχές, απροστάτευτες από αντιπλημμυρικά έργα και με μπαζωμένα ρέματα που οδηγούν σε σχηματισμό νέων χειμάρρων, που χαράζουν δικές τους πορείες και πλήττουν περιοχές που ζουν άνθρωποι με τα προβλήματα τους, οι ευθύνες είναι προσωποποιημένες, όπως επισήμανε και χθες το in.gr.

Με λίγα λόγια, δεν χρειάζεται να περιμένουμε την επόμενη κακοκαιρία ούτε να γίνονται αντιπλημμυρικά έργα μόνο σε περιοχές όπου έχουμε χάσει δεκάδες ανθρώπους, για παράδειγμα στη Μάνδρα, χρειάζεται προληπτική πολιτική και όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ιδιαίτερα η πολιτική ηγεσία, οι αποφάσεις της οποίας είναι πιο καθοριστικές από οποιουδήποτε άλλου.