Κηφισός και Ιλισός – Τα δύο ποτάμια που μπορούν να «εκδικηθούν» την Αθήνα

Η κακοκαιρία «Μπάλλος» ταλαιπώρησε τους πολίτες και δημιούργησε πολλά προβλήματα στο Λεκανοπέδιο.

Οι εικόνες από τα δύο μεγάλα ποτάμια της Αθήνας, τον Κηφισό και τον Ιλισό, που φούσκωσαν επικίνδυνα για πολλοστή φορά προκαλούν προβληματισμό και δημιουργούν ερωτηματικά για την ασφάλεια των πολιτών.

Όντας θαμμένα σε κάποια σημεία κάτω από τόνους τσιμέντου και σε άλλα λειτουργώντας ως αποθήκες από μπάζα αποτελούν τρανό παράδειγμα της αδιαφορίας του ανθρώπου που δεν σέβεται τη φύση και κλείνει τους δρόμους διαφυγής του νερού.

Αποτέλεσμα αυτού; Υπό τον φόβο πλημμυρών να σημαίνει συναγερμός κάθε φορά που βρέχει.

Χαρακτηριστική είναι η απόφαση που ελήφθη το απόγευμα της Πέμπτης (14/10) για απαγόρευση κυκλοφορίας στον Κηφισό λόγω της επιδείνωσης του καιρού.

Γυρίζοντας πίσω τον χρόνο ο Κηφισός έβρεχε το δυτικό και μεγαλύτερο τμήμα της πεδιάδας της Αττικής

Είχε τις πηγές του στους πρόποδες της Πάρνηθας στα βόρεια και συνέχιζε την πορεία του για 27 χλμ., έως ότου εκχυνόταν στον Φαληρικό Kόλπο.

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα «εξαφανισμένο» ποτάμι, που χωρίζει τα δυτικά προάστια από το υπόλοιπο Λεκανοπέδιο.

Κάποτε το πλάτος σε ορισμένα σημεία ήταν 30-40 μέτρα. Σήμερα όμως έχει περιοριστεί δραματικά, αφού σε διάφορα σημεία έχει καταπατηθεί και μετά βίας αγγίζει το 1,5 μέτρο.   

Ο ποταμός είχε αξιοποιηθεί για πρώτη φορά στην εποχή του Αδριανού, όταν κατά μήκος του κατασκευάστηκε επί ρωμαϊκών χρόνων το πρώτο οργανωμένο υδρευτικό σύστημα για την Αθήνα.

Η δεξαμενή ενισχυόταν από διάφορα ρέματα του Πεντελικού και της Πάρνηθας, με αφετηρία τη ζώνη δεξαμενής στη σημερινή Νέα Πεντέλη και διέλευση από το Χαλάνδρι, τον Κοκκιναρά (Κηφισιά) και το Μονομάτι (Τατόι). Η έξοδος υδραγωγείου βρισκόταν στη σημερινή Πλατεία Δεξαμενής στο Κολωνάκι.

Στη νεότερη ιστορία, και κυρίως τη μεταπολεμική περίοδο, το νοτιοδυτικό τμήμα του ποταμού εγκλωβίστηκε στη βιομηχανική ζώνη της Αττικής.

Αμφίπλευρα του Κηφισού εγκαταστάθηκαν εργοστάσια, βιομηχανίες και βιοτεχνίες βαρέος τύπου επιχειρηματικής δραστηριότητας, σε ένα άναρχο και άτυπο βιομηχανικό πάρκο. Ταυτόχρονα, δεν υπήρχε σχέδιο διευθέτησης των εκτάσεων ούτε και σχέδιο απορροής των βιομηχανικών αποβλήτων που κατέληγαν στον ποταμό.

Ο Ιλισός με τη σειρά του ήταν ο ιερός ποταμός των αρχαίων

Πήγαζε από τις βορειοδυτικές πλαγιές του Υμηττού και διαρρέοντας την νοτιοανατολική πλευρά της Αθήνας συναντιόταν με τον Κηφισό λίγο πριν εκβάλει στο Φάληρο.

Άρχισε να καλύπτεται ήδη επί Μεταξά από το ύψος της σχολής Χωροφυλακής μέχρι την άλλοτε γέφυρα του Σταδίου.

Η κοίτη του περνούσε από νευραλγικά σημεία της Αθηναϊκής ζωής, όπως είναι η περιοχή απέναντι από το Στάδιο και η κρήνη της Καλλιρόης.

Σήμερα είναι θαμμένος και συνεχίζει να κυλά κάτω από την οδό Μιχαλακοπούλου, την Βασιλέως Κωνσταντίνου, την Αδρηττού και την Καλλιρόης.