Πώς η κλιματική κρίση «αδειάζει τις τσέπες μας»

Σε… δυσβάσταχτη δαπάνη για τα δημόσια ταμεία εξελίσσονται τα ακραία φυσικά φαινόμενα που «χτυπάνε» τη χώρα όλο και πιο συχνά.

Υπολογίζεται πως μόνο τον τελευταίο χρόνο, ο κρατικός κορβανάς επιβαρύνθηκε μεταξύ 1 δισ. ευρώ και 1,3 δισ. ευρώ εξαιτίας των φυσικών καταστροφών (Μήδεια, Μπάλλος, κλπ) που έπληξαν την ελληνική επικράτεια.

Οικονομολόγοι και διεθνείς οίκοι κρούουν τον κώδωνα για τις επιπτώσεις στην ανάκαμψη της οικονομίας, ενώ κορυφαίοι υπουργοί εκφράζουν ανοιχτά τον προβληματισμό τους για τις έκτακτες εκταμιεύσεις που απαιτούνται για την αποκατάσταση των καταστροφών και την αποζημίωση των πληγέντων, σε βάρος των φοροελαφρύνσεων και άλλων μέτρων ενίσχυσης των νοικοκυριών στην παρούσα συγκυρία.

Κυβερνητικά στελέχη – μετά και την επιστράτευση μέτρων ύψους 500 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την προστασία των νοικοκυριών από το ράλι των ενεργειακού κόστους – μιλούν για «ψαλίδισμα» κάποιων εκ των φοροαπαλλαγών που είχαν στα «σκαριά» για την ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, χωρίς ωστόσο να δίνουν περισσότερες λεπτομέρειες.

Τα επίσημα στοιχεία για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ελληνική οικονομία προκαλούν ρίγη, την ίδια ώρα που τα κρατικά ταμεία δεν έχουν πάρει ανάσα από το σοκ της πανδημίας, καταγράφοντας ένα έλλειμμα της τάξης των 13 δισ. ευρώ για το 2021!

Σύμφωνα με έρευνα της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) για την Τράπεζα της Ελλάδος, το συνολικό κόστος μπορεί να φτάσει μέχρι και 701 δισ. ευρώ έως το 2100.

Ο τουρισμός

Τα έντονα καιρικά φαινόμενα μπορούν να πλήξουν ακόμη και στην «ατμομηχανή» της ελληνικής οικονομίας: τον τουρισμό που είναι άρρηκτα συνυφασμένος με το κλίμα.

Οι μεσογειακές χώρες είναι από τις πλέον πιο τρωτές περιοχές στον πλανήτη και αναμένεται να αντιμετωπίσουν μια σειρά δυσμενών επιπτώσεων όπως καύσωνες και ξηρασία.

Σύμφωνα με τα πορίσματα του πανευρωπαϊκού προγράμματος PESETA σε περίπτωση που η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2,5 βαθμούς στη Μεσόγειο (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), θα προκύψει μείωση των διανυκτερεύσεων κατά 1% και απώλειες εσόδων της τάξης των 825 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως.

Σε περίπτωση που η αύξηση αυτή ξεπεράσει τους 5 βαθμούς Κελσίου, οι απώλειες εσόδων θα αγγίξουν σχεδόν τα 5 δισ. ευρώ ετησίως!

Οι επιπτώσεις στα νησιά αναμένεται να μεταβάλουν τα πρότυπα επιλογής τουριστικών προορισμών, ενώ παράλληλα απαιτούν περαιτέρω επενδύσεις για την αντικατάσταση/μεταφορά τουριστικών υποδομών. Το συνολικό κόστος από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και μόνο υπολογίζεται στο 2% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας μας.

Τα δάνεια

Τα πρόσφατα κλιματολογικά stress tests της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έδειξαν ότι πάνω από το 60% των τραπεζικών δανείων στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία εκτίθενται σε υψηλό φυσικό κίνδυνο, ο οποίος ορίζεται ως πιθανότητα άνω του 1% μια επιχείρηση να έχει πρόβλημα σε ένα χρόνο από πυρκαγιά κ.λπ.

Η Ελλάδα είναι στην κορυφή της λίστας με περισσότερο από το 90% των τραπεζικών δανείων να είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο 20%.

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην αγροτική παραγωγή αναμένεται να μειώσουν κατά 1% το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών έως το 2050, ενώ στη Νότια Ευρώπη η καλλιέργεια σιταριού, καλαμποκιού και ζαχαροτεύτλων μπορεί να μειωθεί έως και 50%. Αυτό θα προκαλέσει μείωση του εισοδήματος των παραγωγών και αντίστοιχα μείωση της τιμής των εκτάσεων έως το 80%.

Η κυβέρνηση απαντά, σχεδιάζοντας έναν κουμπαρά φυσικών καταστροφών. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής πρόκειται να συνεισφέρουν περίπου 5,5 δισ. ευρώ για «πράσινες» δράσεις, που αφορούν μεταξύ άλλων την πολιτική προστασία (έργων πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων).

Επίσης, από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται σχέδιο παρεμβάσεων για φυσικές καταστροφές τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων σχέδιο αναδάσωσης, ανακατασκευή πυροσβεστικών αεροσκαφών, προμήθεια αεροσκαφών, ελικόπτερα, drones, υπογειοποίηση καλωδίων ρεύματος, προμήθεια οχημάτων πυρόσβεσης και νέα συστήματα πρόληψης και προειδοποίησης καταστροφών.