Συλλογική Νοημοσύνη

Περισσή τροφή για σκέψη έδωσε το συνέδριο του Κύκλου των Ιδεών στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, το οποίο ήταν εστιασμένο στο μέλλον. Σύμφυτη με τον άνθρωπο η ανάγκη να «δει» και να σχεδιάσει το μέλλον. Και καθώς ορισμένα εργαλεία τα οποία έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας, όπως παραδείγματος χάριν η τεχνητή νοημοσύνη, δεν ήταν διαθέσιμα σε καμία άλλη ιστορική στιγμή, η ορθή αξιοποίησή τους για ένα καλύτερο αύριο καθίσταται αποκλειστικά δική μας ευθύνη.

Αισιοδοξία για ένα αύριο πιο συλλογικό και δημοκρατικό εξέφρασε ο βρετανός καθηγητής Συλλογικής Νοημοσύνης του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου Geoff Mulgan, ο οποίος μίλησε στο συνέδριο για το πώς η Συλλογική Νοημοσύνη μπορεί να κινητοποιήσει τη δύναμη του μυαλού εκατομμυρίων ανθρώπων για τη λύση προβλημάτων που μας αφορούν όλους, όπως είναι η κλιματική αλλαγή ή οι πανδημίες. Το απόσταγμα των λόγων του που ακολουθεί με βρίσκει απολύτως σύμφωνη:

«Πριν από 20 ή 30 χρόνια, η πολιτική μας κυριαρχούνταν από τη θέση ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία θα έκανε τα πράγματα καλύτερα για όλους. Αυτός ήταν ο ισχυρισμός της παγκόσμιας ελίτ και πολλών πολιτικών κομμάτων, τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς. Μετά την οικονομική κρίση, κυριάρχησε η αντίθεσή της, η οποία προερχόταν από τη λαϊκιστική Δεξιά και Αριστερά, που στην ουσία έλεγαν ότι η παγκοσμιοποίηση, η τεχνολογία και η φιλελευθεροποίηση αφαιρούν τη δύναμη, φτωχαίνουν πολλούς ανθρώπους και είναι κακές. Η COVID είναι τώρα μία μεγάλη έκπληξη, ένα καινούργιο συστατικό στο μείγμα, διότι ανάγκασε τις κυβερνήσεις να γίνουν πολύ ενεργές αλλά επίσης τις ανάγκασε να ακολουθήσουν την επιστήμη και να μη βασίζονται μόνο στη λαϊκιστική ρητορική τους».

«Μέρος των σημερινών προβλημάτων μας είναι ότι κληρονομήσαμε ένα μοντέλο δημοκρατίας από τα τέλη του 19ου αιώνα, με πολιτικά κόμματα και κοινοβούλια, εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια κ.λπ. Ελπίδα μου είναι ότι η δημοκρατία θα επανεφευρεθεί. Χρειάζεται να την επανεφεύρουμε, αλλιώς οι άνθρωποι θα αισθάνονται ότι αυτή δεν είναι συγχρονισμένη με τις ζωές τους. Και πολλά στοιχεία του πώς εφευρίσκεις ξανά τη δημοκρατία εμπλέκονται στη συλλογική νοημοσύνη ολόκληρης της κοινωνίας σε πραγματικό χρόνο. Για εμένα ίσως αυτό να είναι η καρδιά του θετικού οράματος για το μέλλον, το πώς συλλογικά γινόμαστε σοφότεροι και όχι απλά πώς αποκτούμε ταχύτερους τρόπους για να ανεβάζουμε φωτογραφίες στο Instagram».

Έντυπη έκδοση Το Βήμα