Άγιος Γεράσιμος ο εν Κεφαλληνία – Ο πλούσιος που έγινε ασκητής

Ο Άγιος Γεράσιμος, ο οποίος γιορτάζει σήμερα, 20 Οκτωβρίου, ονομαζόταν και «νέος ασκητής» για να τον ξεχωρίζουν από τον άγιο Γεράσιμο τον Ιορδανίτη. Είναι ο προστάτης της νήσου Κεφαλληνίας, πολιούχος του νησιού. Ο άνθρωπος που με τις πολύχρονες ασκήσεις, τις αγρυπνίες και τις νηστείες έφτασε σε υψηλά επίπεδα αγιότητας.

Ο βίος του και η περιπλάνησή του στα ιερά της Ορθοδοξίας

Γεννήθηκε το 1509 στα Τρίκαλα Κορινθίας από σε πλούσια οικογένεια, με γονείς τον Δημήτριο και την Καλή. Ο πατέρας του ο Δημήτριος καταγόταν από την βυζαντινή οικογένεια των Νοταράδων. Ο προπάππους του Λουκάς Νοταράς, ήταν ο τελευταίος πρωθυπουργός του Βυζαντίου και συγγενής του βυζαντινού αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.

Το σπίτι του, ο Πύργος των Νοταράδων, βρίσκεται στην Άνω Συνοικία των Τρικάλων Κορινθίας και παρ’ ότι βρίσκεται σε κακή κατάσταση, διασώζεται ακόμα. Στην ίδια περιοχή διασώζεται και το εκκλησάκι που σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκε ο Άγιος.

Λόγω της ισχυρής οικογενειακής του κατάστασης αλλά και της ανήσυχης πνευματικής φύσης του, ο Άγιος Γεράσιμος, απέκτησε πλούσια φιλολογική και θεολογική μόρφωση με τη βοήθεια των γονιών του. Πιθανολογείται ότι το βαφτιστικό του όνομα ήταν Γεώργιος και η σχέση του με την ορθόδοξη πίστη ήταν βαθιά από τότε που ήταν παιδί.

Σε νεαρή ηλικία εγκατέλειψε την πατρική του οικία, παρά το γεγονός ότι οι γονείς του ήθελαν να τον παντρέψουν με μια κοπέλα από την περιοχή, και ταξίδεψε στη Ζάκυνθο, που για την εποχή ήταν σημαντικό πνευματικό κέντρο, προκειμένου να συνεχίσει τη μόρφωση του.

Εκεί γνώρισε τον μοναχό Παχώμιο Ρουσάνο, ο οποίος ήταν από τη Ζάκυνθο, με πλούσια μόρφωση και μεγάλο συγγραφικό έργο. Ο Παχώμιος ασχολήθηκε με θέματα δογματικά, εκκλησιαστικής ζωής και ευταξίας αλλά το μεγάλο του ενδιαφέρον ήταν για την Ελληνική γλώσσα, πράγμα το οποίο τον οδήγησε στη μελέτη των τοπικών ιδιωματισμών της καθομιλουμένης γλώσσας με μέθοδο την οποία στη συνέχεια χρησιμοποίησε και ανέπτυξε ο Κοραής.

Ο ίδιος ζούσε λιτά και καλλιεργούσε το πνεύμα και την πίστη του, στοιχεία τα οποία έκαναν τον Άγιο Γεράσιμο να παραμείνει κοντά του και να επηρεαστεί στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του από αυτά.

Στη συνέχεια ο άγιος επισκέφθηκε τα πιο γνωστά πνευματικά κέντρα για την εποχή. Πρώτη του στάση ήταν η Κωνσταντινούπολη και το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Το ταξίδι του συνεχίστηκε στη Χαλκηδόνα, τα μοναστήρια γύρω από την Προποντίδα και κατέληξε στο Άγιο Όρος όπου εκεί εκάρη μοναχός και έλαβε το μοναχικό όνομα «Γεράσιμος».

Μετά από δύσκολο ταξίδι καταφθάνει στα Ιεροσόλυμα το 1538. Εκεί υπηρέτησε για δέκα, περίπου, χρόνια στον Ιερό Ναό της Αναστάσεων του Κυρίου (Πανάγιος Τάφος), και έλαβε τον δεύτερο βαθμό ιεροσύνης από τον Πατριάρχη Γερμανό τον Α’ οποίος τον χειροτόνησε διάκονο και πρεσβύτερο. Δίπλα του διετέλεσε και στενός συνεργάτης.

Ο πρεσβύτερος πλέον Γεράσιμος, συνέχισε να ζει στα πλαίσια μιας αυστηρά ασκητικής ζωής. Μια ζωή γεμάτη περισυλλογή και πίστη, ενώ αποσυρόταν συχνά στα ιερά μοναστήρια γύρω από τον Ιορδάνη ποταμό.

Aργότερα, με την άδεια του Πατριάρχη, νήστεψε και πάλεψε με τους πειρασμούς κατά τον τρόπο του Ιησού, στο Σαραντάριο Όρος.

Ο μοναχός Γεράσιμος, παρέμεινε κλεισμένος μέσα στον Πανάγιο Τάφο, και ανέλαβε καντηλανάφτης, καθώς εκείνη την εποχή οι Τούρκοι είχαν επιβάλει βαριά φορολογία στους προσκυνητές, η οποία δινόταν στην τουρκική φρουρά κατά την είσοδο.

Στην πορεία συνέχισε να ταξιδεύει σε άλλους τόπους με έντονη θρησκευτικότητα, όπως τη Συρία, το Σινά, την Αντιόχεια, τη Δαμασκό, την Αλεξάνδρεια και την έρημο της Θηβαϊδας.

Με τον μοναχό να αφήνει τα Ιεροσόλυμα το 1548, ξεκινάει το ταξίδι του στην Κρήτη όπου παρέμεινε για περίπου 2 χρόνια και επέστρεψε ξανά στη Ζάκυνθο.

Εκεί ασκήτεψε σε μια σπηλιά, στον Άγιο Νικόλαο Γερακαρίου, όπου μέχρι σήμερα οι ντόπιοι την ονομάζουν «Η σπηλιά του Αγίου Γερασίμου».

Οι Ζακυνθινοί τιμούσαν τη σημαντικότητα του Αγίου και προσέτρεχαν συχνά στο ασκητήριο του για να ακούσουν το λόγο του Θεού και τις πολύτιμες συμβουλές του.

Η σπηλιά βρίσκεται σε μια δύσβατη πλαγιά κοντά στη θάλασσα. Ο Άγιος παρέμεινε εκεί για πέντε χρόνια και τρεφόταν μόνο με βραστά κολοκύθια ή όσπρια χωρίς αλάτι.

Το ταξίδι στην Κεφαλονιά και η «Νέα Ιερουσαλήμ»

Ο αριστοκρατικής καταγωγής νεαρός, γόνος της πλούσιας οικογενείας των Νοταράδων, 20 χρόνια μετά είχε μετατραπεί σε έναν ταπεινό, γεμάτο πνευματικότητα και σοφία ασκητή.

Έτσι ο Άγιος ταξίδεψε για την Κεφαλονιά, όπου εγκαταστάθηκε σε μια σπηλιά η οποία βρισκόταν στο Αργοστόλι, κοντά στην περιοχή της σημερινής Λάσσης, και έπαιρνε φως από μια τρύπα διαμέτρου περίπου 30 εκ. Εκεί παρέμεινε και ασκήτεψε για έξι χρόνια. Σήμερα το σπήλαιο αυτό έχει ενσωματωθεί μέσα στο μικρό μετόχι της Ιεράς Μονής Αγίου Γερασίμου Ομαλών. Όπως έγινε και στη Ζάκυνθο, όταν οι επισκέψεις του κόσμου άρχισαν να πληθαίνουν, εκείνος αποφάσισε να φύγει.

Ο Άγιος βρήκε τον ερημικό τόπο που αναζητούσε στα Ομαλά, μια περιοχή στους πρόποδες του Αίνου, στην κοιλάδα των 40 πηγαδιών. Του παραχωρήθηκε το ερημοκλήσι της Θεοτόκου από τον Ιερέα Γεώργιο Βάλσαμο, με την εξουσιοδότηση να διαμορφώσει όπως εκείνος θέλει το μοναστήρι.

Καθάρισε την γύρω περιοχή, φύτεψε δέντρα, ελιές και αμπέλια και στην πορεία ανακαίνισε εκ βάθρων το ναό, χτίζοντας εκεί οικισμούς και κελιά. Περιτοίχισε τη Μονή και αύξησε τον αριθμό των μοναζουσών.

Με την άδεια του τότε επισκόπου του νησιού Παχώμιου Μακρή, το μοναστήρι πήρε το όνομα «Νέα Ιερουσαλήμ». Η φήμη του από τότε εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον Χριστιανικό κόσμο και μετά από αίτηση του Αγίου Γερασίμου, την οποία προώθησαν οι μοναχές μετά τον θάνατο του, το Πατριαρχείο έθεσε τη Μονή υπό την υψηλή του προστασία και την όρισε ως Πατριαρχικό Σταυροπήγιο.

Ο Άγιος Γεράσιμος παρέμεινε στην Κεφαλονιά μέχρι τον θάνατο του στις 15 Αυγούστου του 1579. Ο ίδιος επηρέασε τόσο βαθιά το νησί που κέρδισε τον τίτλο του προστάτη και του πολιούχου της.

Η μνήμη του δεν εορτάζεται από την εκκλησία την ημέρα τού θανάτου του, λόγω της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αλλά στις 20 Οκτωβρίου, ημέρα της ανακομιδής των λειψάνων του, οπότε εορτάζουν και οι φέροντες το όνομά του. Επίσης, στις 16 Αυγούστου γίνεται στα Ομαλά Κεφαλληνίας η περιφορά τού άφθαρτου λειψάνου του στη μονή που πήρε και το όνομά του. Η ανακήρυξη της αγιότητας του οσίου Γερασίμου έγινε το 1622.