Κυριάκος Κατζουράκης – «Δεν βάζω ούτε μία πινελιά, αν εκείνη τη στιγμή δεν πιστεύω ότι θα αλλάξει τον κόσμο»

Πέθανε στα 77 του χρόνια από επιπλοκές λόγω χρόνιου προβλήματος υγείας που αντιμετώπιζε ο σπουδαίος εικαστικός, σκηνογράφος, κινηματογραφιστής Κυριάκος Κατζουράκη.

Ο Κυριάκος Κατζουράκης,  σπουδαίος εικαστικός, με έντονο πολιτικό-κοινωνικό στίγμα σε κάθε έκφανση της καλλιτεχνικής του δραστηριότητας, όρθωνε με  την εικαστική του γλώσσα έναν αντίλογο απέναντι στις εξαιρέσεις και στις αδικίες των συστημάτων.

«Για όλους εμάς, τους συνεργάτες, τους συναδέλφους, τους φίλους, η απώλεια είναι μεγάλη και η οδύνη βαθιά. Το κενό που αφήνει τεράστιο, όπως τεράστια και η κληρονομιά του έργου του και η συμβολή του στον εικαστικό χάρτη του τόπου μας» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η οικογένεια της αίθουσας τέχνης Έκφραση- Γιάννα Γραμματοπούλου.

Ο δρόμος προς τη δύση

Από τους λίγους που ανέδειξε τη σχέση της ζωγραφικής με άλλες τέχνες

Ο Κυριάκος Κατζουράκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Γ. Μόραλη και σκηνογραφία στο εργαστήριο του Β. Βασιλειάδη. Συνέχισε τις σπουδές του στο Λονδίνο στη St Martin’s School of Art και στο Croydon School of Art όπου σπούδασε χαρακτική και μεταξοτυπία. Έζησε στην Αγγλία τα χρόνια 1972 – 1985, όπου με επιμέλεια του Eduardo Paolozzi οργάνωσε την έκθεση στην Serpentine Gallery, Arts Council.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ομάδας «5 Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές» (1969-1972) μαζί με τον Γιάννη Βαλαβανίδη, τον Χρόνη Μπότσογλου, τον Γιάννη Ψυχοπαίδη και την Κλεοπάτρα Δίγκα. Στον κινηματογράφο σκηνογράφησε «Το προξενιό της Άννας» του Παντελή Βούλγαρη (1972) και έκανε τα κοστούμια για τη θεατρική παράσταση «Μέρες του ’36» του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1972). Ακόμη ήταν ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Καλλιτεχνών  «Europa 24» (1991-1998) και υπήρξε επίσης  καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Αιγάλεω (1997-2003). Το 2005 εξελέγη τακτικός καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου δίδαξε μέχρι το 2011.

Έχει παρουσιάσει το έργο του σε δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Συμμετείχε στην Biennale του Sao Paulo (1980), στην 11e Biennale de Paris (1980), στα Europalia ’82 (Αμβέρσα), στην έκθεση «Peinture Grecque 1968-1988» (Βρυξέλλες 1988) κ.α. Το 2013 οργανώθηκε αναδρομική του έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη. Έργα του βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από το 2000 ασχολείται ενεργά με τον κινηματογράφο, δημιουργώντας ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους.

Η ταινία του «Ο Δρόμος προς την Δύση» (2003) τιμήθηκε με το 1ο Κρατικό Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και με το Βραβείο FIPRESCI. Βραβεία απέσπασε επίσης η ταινία του «Γλυκιά Μνήμη» (2005). Τα τελευταία χρόνια δημιούργησαν μαζί με την Κάτια Γέρου, πολυαγαπημένη σύντροφο στην ζωή και στην τέχνη, την ταινία USSAK, μια ιστορία που διαδραματίζεται στο εγγύς μέλλον με φόντο την πολύχρονη κοινωνική κατάρρευση.

Όπως αναφέρει ο Μάνος Στεφανίδης στον πρόλογο για το βιβλίο του Κυριάκου Κατζουράκη «Τάξη στο χάος – ζωγραφική, θέατρο, κινηματογράφος»

«Η τέχνη του Κυριάκου Κατζουράκη έχει χαρακτηριστεί κατά καιρούς ως «πολιτική», «καταγγελτική» και «κοινωνική», όρους στους οποίους με ευκολία μπορεί κανείς να καταφύγει αν θέλει να ξεμπερδέψει με ασφάλεια, χωρίς να εντρυφήσει στην ουσία του έργου.»[1] , γράφει ο Κ. Παπαχρίστου, ενώ ο Μ. Στεφανίδης σχολιάζει για το έργο του: «Επειδή ο Κατζουράκης είναι ένα βαθύτατα πολιτικό υποκείμενο που ακόμη θρηνεί την ματαιωμένη επανάσταση και τους νεκρούς της, που ακόμη απορεί για το πως φτάσαμε ως εδώ, που ακόμη οργίζεται με την κρατική βία και την πολιτική χυδαιότητα, ουδέποτε έκανε αυτό που ονομάζουμε “στρατευμένη τέχνη”., ενώ σε άλλο σημείο εξαίρει «τον ρόλο που έχει παίξει ο Κυριάκος Κατζουράκης κατά την τελευταία, σχεδόν, πεντηκονταετία (!) στη διαμόρφωση της νεοελληνικής ευαισθησίας, της αισθητικής μας συνείδησης».

Συλλυπητήριο μήνυμα του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου

Η απώλεια του Κυριάκου Κατζουράκη αφήνει κενό στον σύγχρονο ελληνικό Πολιτισμό και θλίβει τον καλλιτεχνικό κόσμο.

Ο Κυριάκος Κατζουράκης υπήρξε ενεργός πολίτης, ανήσυχος κι ασυμβίβαστος. Υπήρξε επίσης πολυσχιδής καλλιτεχνική προσωπικότητα. Σπουδαίος εικαστικός, από τους κορυφαίους της γενιάς του. Σκηνογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης. Η καλλιτεχνική του πορεία, από τα χρόνια της μαθητείας του δίπλα στον Γ. Μόραλη μέχρι τις κινηματογραφικές του ταινίες, ήταν ένας μακρύς δρόμος μέσα σε μια σκληρή κοινωνική πραγματικότητα.

Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στην Κάτια Γέρου και στους οικείους του.