Μία στις τρεις γυναίκες και ένας στους πέντε άνδρες, ηλικίας 50 ετών και άνω, υφίστανται κατάγματα λόγω της οστεοπόρωσης. Σε όλο τον κόσμο καταγράφονται ετησίως τουλάχιστον 8,9 εκατομμύρια οστεοπορωτικά κατάγματα, ενώ κάθε 3 δευτερόλεπτα κάπου στον πλανήτη ένας άνθρωπος υφίσταται ένα τέτοιου είδους κάταγμα.

Οι παραπάνω αριθμοί αποδεικνύουν γιατί η Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης, που εορτάστηκε χθες, είναι τόσο σημαντική. Η ενημέρωση και οι προειδοποιήσεις των ειδικών είναι αναγκαίες, ιδίως δε εάν συνυπολογίσει κανείς πως η οστεοπόρωση μπορεί και να προληφθεί αλλά και να αντιμετωπιστεί. Εξού και το φετινό μήνυμα εστίασε στο μότο «Πάρτε μέτρα για την υγεία των οστών σας».

Κοινωνικοοικονομικό κόστος

Στη χώρα μας τα οστεοπορωτικά κατάγματα υπολογίζονται σε περίπου 86.000, αλλά οι αριθμοί αυτοί εκτιμάται ότι θα αυξηθούν στο μέλλον λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Πρόκειται δε για πρόβλημα υγείας που οδηγεί συχνά σε καταστροφικές συνέπειες, ενώ έχει και τεράστιο κοινωνικοοικονομικό κόστος.

Οπως αναφέρει εκ μέρους της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας ο ενδοκρινολόγος Γεώργιος Τροβάς, από το Εργαστήριο Ερευνας Παθήσεων του Μυοσκελετικού Συστήματος «Θ. Γαροφαλίδης» του ΕΚΠΑ, το 20%-24% των ασθενών με κάταγμα ισχίου πεθαίνει μέσα στον πρώτο χρόνο από την εκδήλωσή του, το 33% χρειάζεται νοσηλεία κατ’ οίκον επί τουλάχιστον έναν χρόνο και το 40% δεν ανακτά την ικανότητα ανεξάρτητης βάδισης.

Επιπρόσθετα, η εμφάνιση ενός οστεοπορωτικού κατάγματος αυξάνει τον κίνδυνο περαιτέρω καταγμάτων, που μπορεί να οδηγήσουν σε έναν φαύλο κύκλο πόνου και αναπηρίας. Ενδεικτικά αναφέρεται πως σε άτομα που ακόμα εργάζονται τα κατάγματα αποτελούν αιτία παρατεταμένης απουσίας από την εργασία τους, ενώ σε κάποια επαγγέλματα υπάρχει μεγάλη δυσκολία επιστροφής στην εργασία μετά την ανάρρωση.

Οταν, εξάλλου, η οστεοπόρωση προσβάλλει τα οστά της σπονδυλικής στήλης, συνήθως προκαλεί πόνο και μείωση του σωματικού ύψους, προσδίδοντας μια χαρακτηριστική κυφωτική στάση (καμπούρα), ενώ μόνο το 1/3 των σπονδυλικών καταγμάτων τυγχάνει της απαιτούμενης κλινικής προσοχής. Παρά αυτές τις αρνητικές εκβάσεις, μόλις το 20% των ασθενών με οστεοπορωτικά κατάγματα διαγιγνώσκεται ή λαμβάνει θεραπεία για την υποκείμενη αιτία τους, δηλαδή την οστεοπόρωση.

Υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη περισσότερα από 12,5 εκατομμύρια άνθρωποι με αυξημένο κίνδυνο οστεοπορωτικών καταγμάτων δεν υποβάλλονται στη σωτήρια θεραπεία. Πέραν των κοινωνικών συνεπειών, η τάση αυτή έχει δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος. Υπολογίζεται ότι ετησίως υπερβαίνει τα 37 δισεκατομμύρια ευρώ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με το 66% αυτού του ποσού να διατίθεται για την αντιμετώπιση νέων καταγμάτων, το 26% για τη μακροχρόνια φροντίδα αυτών και μόλις το 5% για τη φαρμακευτική πρόληψη.

Ομάδες υψηλού κινδύνου

Η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη για τα άτομα υψηλού κινδύνου για οστεοπορωτικό κάταγμα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:

  • Ατομα που αναφέρουν κάταγμα σε ηλικία 50 ετών και άνω
  • Ατομα με μείωση του σωματικού ύψους κατά 4 εκατοστά ή περισσότερα ή/και με κυφωτική στάση σώματος
  • Γυναίκες με πρώιμη εμμηνόπαυση (πριν από τα 45 έτη)

Ατομα με χαμηλό σωματικό βάρος (δείκτης μάζας σώματος κάτω από 19 kg/m2)

  • Ασθενείς που κάνουν μακροχρόνια λήψη φαρμάκων τα οποία έχουν αρνητικές επιπτώσεις στον σκελετό (π.χ. γλυκοκορτικοειδή, αναστολείς αρωματάσης, αντιανδρογόνα, αντικαταθλιπτικά κ.λπ.)
  • Πάσχοντες από νοσήματα που σχετίζονται με την οστεοπόρωση (π.χ. ρευματοειδή αρθρίτιδα, διαβήτη, υπογοναδισμό, καρκίνο του μαστού ή του προστάτη, παθήσεις του πεπτικού συστήματος, του αναπνευστικού συστήματος, των νεφρών κ.λπ.)
  • Ατομα με οικογενειακό ιστορικό κατάγματος ισχίου ή οστεοπόρωσης
  • Οσοι έχουν χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου, μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως, κάνουν καθιστική ζωή (μειωμένη φυσική δραστηριότητα), καπνίζουν και / ή κάνουν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Αντιμετώπιση

Οι διαθέσιμες θεραπείες για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης είναι πολύ περισσότερες απ’ όσες κατά το παρελθόν. Το ιστορικό του ασθενούς και οι παράγοντες κινδύνου καθορίζουν το είδος της θεραπείας που θα χορηγηθεί σε κάθε ασθενή ξεχωριστά.

Οι θεραπείες μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάγματος του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης, ενώ με ορισμένες από αυτές μειώνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης καταγμάτων σε άλλα σημεία του σώματος, και έχουν ελάχιστες παρενέργειες.

Ο γιατρός μπορεί να συστήσει τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D για να εξασφαλίσει ότι λαμβάνει το άτομο επαρκή ποσότητα από αυτά τα σημαντικά για τα οστά θρεπτικά συστατικά. Οι ασκήσεις ισορροπίας και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών είναι απαραίτητες στους ασθενείς, διότι ενισχύουν την ανακατασκευή των οστών, αυξάνουν τη μυϊκή δύναμη και βελτιώνουν την ισορροπία.

Είναι επίσης σημαντικό να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές στον χώρο του σπιτιού για περισσότερη ασφάλεια και μείωση του κινδύνου πτώσεων. Η αγωγή για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, όπως όλες οι φαρμακευτικές θεραπείες, παρέχει τα επιθυμητά αποτελέσματα όταν ακολουθούνται οι συμβουλές του θεράποντος ιατρού. Οι ασθενείς δεν πρέπει να διακόπτουν τη θεραπεία τους δίχως να τον συμβουλευτούν, ούτε να διστάζουν να επικοινωνήσουν μαζί του για οποιαδήποτε απορία τυχόν έχουν.

Headlines