Πορτογαλία – Κυνηγούν τη «μαφία της λεμονάδας» – Τι είναι και πώς θα την σταματήσουν

Στην Πορτογαλία δίνουν μάχη κατά της «μαφίας της λεμονάδας», δηλαδή όσων κάνουν λαθρεμπόριο αναψυκτικών. «Καλημέρα! Τα χαρτιά σας παρακαλώ. Τι μεταφέρετε;» Ο αστυνομικός Χέλντερ Μεντές σταματά στο συνοριακό φυλάκιο Βιλάρ Φορμόζο στα σύνορα Ισπανίας – Πορτογαλίας ένα ακόμα φορτηγό. Από κοινού με πέντε συναδέλφους του κάνουν ελέγχους από τις 7 το πρωί και είναι πια μεσημέρι.

Οι αστυνομικοί πραγματοποιούν πλήθος ελέγχων για να πιάσουν λαθρέμπορους αναψυκτικών. Από το 2017 η Πορτογαλία έχει επιβάλει ειδικό φόρο στη ζάχαρη των αναψυκτικών σε μια προσπάθεια να περιορίσει την κατανάλωση της, που ευνοεί την εκδήλωση διαβήτη και άλλων σχετικών ασθενειών.

Έξαρση τα τελευταία δύο χρόνια

Ο λοχαγός Χέλντερ Φερνάντες, επικεφαλής του τμήματος δίωξης εγκλήματος στην πορτογαλική χωροφυλακή GNR, η οποία είναι αρμόδια για τελωνειακούς ελέγχους δηλώνει ότι «εδώ και δύο χρόνια διαπιστώνεται έξαρση του λαθρεμπορίου, πίσω από το οποίο κρύβεται το οργανωμένο έγκλημα». Το πόσο οργανωμένο είναι πλέον το λαθρεμπόριο αναψυκτικών προς την Πορτογαλία απέδειξαν οι διωκτικές αρχές της χώρας πριν από ενάμιση χρόνο όταν εντόπισαν στα σύνορα 600 εκατόλιτρα αναψυκτικού, το οποίο προορίζονταν για μικρά και μεγάλα εστιατόρια στην περιοχή της Λισαβόνας. Το ύψος του μη καταβληθέντος φόρου άγγιζε τα 40.000 ευρώ.

«Το πρόβλημα είναι ότι οι φόροι δεν είναι εναρμονισμένοι στην ΕΕ» παρατηρεί ο λοχαγός της πορτογαλικής χωροφυλακής: «Αρχής γενομένης από τον ΦΠΑ, αλλά και την φορολογία της ζάχαρης, με την οποία δίνονται αντικίνητρα για την επιβλαβή στην υγεία κατανάλωσή της. Ο φόρος είναι πολύ μικρός, αλλά όταν οι ποσότητες των αναψυκτικών είναι μεγάλες, αυξάνεται ανάλογα και ο φόρος», διαπιστώνει ο πορτογάλος αξιωματούχος.

Από την πλευρά του ο αστυνομικός Χέλντερ Μεντές συμπληρώνει: «Ο έλεγχος των φορτηγών στα σύνορα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πρέπει να ελέγξουμε και να συγκρίνουμε πλήθος έγγραφα για να διαπιστώσουμε αν τα αναψυκτικά είναι λαθραία ή όχι. Καταβλήθηκε ο ΦΠΑ στην Ισπανία; Και στην Πορτογαλία; Που είναι το πιστοποιητικό καταβολής του πορτογαλικού φόρου ζάχαρης;».

Ο φόρος στη ζάχαρη των αναψυκτικών κάνει δύσκολη τη ζωή σε αστυνομικούς, τελωνειακούς και συνοριοφύλακες, έχει ωστόσο θετική επίδραση στην Πορτογαλία. Πολλοί παρασκευαστές αναψυκτικών έχουν μειώσει την περιεκτικότητα των προϊόντων τους σε ζάχαρη, διαπιστώνει με προφανή ικανοποίηση το πορτογαλικό υπουργείο Υγείας. Ασθένειες όπως ο διαβήτης και το υπερβολικό βάρος καταπολεμούνται επομένως αποτελεσματικά παρά το γεγονός ότι ο φόρος αντιστοιχεί σε μόλις 1 ευρώ ανά εκατόλιτρο.

Μεγάλα τα περιθώρια κέρδους για τη μαφία

Επειδή όμως τα κέρδη στην Πορτογαλία με την παράνομη εισαγωγή φθηνότερων αναψυκτικών από την γειτονική Ισπανία δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα, το λαθρεμπόριο έχει αναλάβει ένα είδος μαφίας αναψυκτικών ή «μαφία της λεμονάδας», όπως την αποκαλούν οι Πορτογάλοι. Σύμφωνα με τον Χέλντερ Φερνάντες «τα περιθώρια κέρδους είναι μεγάλα για τους δράστες». Για το λόγο αυτό οι πορτογαλικές διωκτικές αρχές δεν πραγματοποιούν ελέγχους κατά των λαθρεμπόρων μόνο στα σύνορα, όπως το φυλάκιο Βιλάρ Φορμόζο, αλλά και σε φορτηγά, καταστήματα και καφέ στο εσωτερικό της χώρας.

Λίγο μετά το μεσημέρι ολοκληρώνονται οι έλεγχοι των διωκτικών και συνοριακών αρχών στα συνοριακά φυλάκια. 48 ελεγκτές έβαλαν στο μικροσκόπιο σχεδόν 500 φορτηγά. Σήμερα ωστόσο δεν εντόπισαν λαθρέμπορους. Ο Χέλντερ Μεντές και οι συνάδελφοί του αποσύρονται μέχρι την επόμενη φορά. Γνωρίζουν καλά ότι οι έλεγχοι για το παράνομο εμπόριο αναψυκτικών θα σταματήσουν μόνο όταν ισχύσουν ενιαίοι φόροι και δασμοί σε όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ.