Βιώσιμο χρέος με παράλληλη ανάκαμψη των οικονομιών

Η μάχη ξεκίνησε. Οι χώρες λαμβάνουν θέση στην εκκίνηση. Παλαιότερα κατά τη ρήση του παλιού ποδοσφαιριστή Λίνεκερ, ότι «το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιχνίδι όπου 22 παίκτες κλωτσάνε μια μπάλα για 90 λεπτά και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί», θεωρούνταν θέσφατο και σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις. Για την ώρα δεν είναι σαφές ούτε καν ποιος θα εκπροσωπήσει τους Γερμανούς, με την «ομάδα» σημαντικά αποδυναμωμένη μετά τη μαζική αποχώρηση Μέρκελ, Σόιμπλε και Βάιντμαν. Λέγεται ότι έχουν αφήσει τον Σολτς στα πόδια τους, αλλά δεν φαίνεται να διατηρεί κανένα από τα χαρακτηριστικά της παλιάς ομάδας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε λοιπόν αυτή την εβδομάδα την αναγκαστικά μαραθώνια διαβούλευση για τη μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για το έλλειμμα και το χρέος. Βλέπετε εκτός από τη Γερμανία, προηγούνται των αποφάσεων οι προεδρικές εκλογές της Γαλλίας, που θα ολοκληρωθούν στις αρχές Μαΐου.

Μέχρι τότε υπάρχει χρόνος για στοχασμό και διαβούλευση. Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν προθεσμία έως το τέλος του έτους για να αποστείλουν τις θέσεις τους, επί των αρχικών προτάσεων της Κομισιόν που ούτε συγκεκριμένες είναι ούτε δεσμευτικές.

Το μόνο που είναι σταθερό για την ώρα είναι οι διαφορετικές αφετηρίες, των δύο προς σχηματισμό στρατοπέδων. Των χωρών του Βορρά οι οποίες αναμένεται να επιμείνουν στην επιστροφή των κανόνων που ανεστάλησαν λόγω της πανδημίας, έστω και ελαφρώς παραλλαγμένοι. Και των χωρών του Νότου, οι οποίες ενισχυμένες από τα μεγάλα προβλήματα της Ιταλίας, αναμένεται να ζητήσουν μεγαλύτερη επιείκεια στον χειρισμό του υψηλού χρέους και της μάχης για την κλιματική αλλαγή.

Η συζήτηση αφορά τη μοίρα του λεγόμενου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο βρίσκεται στον πάγο από την έναρξη της πανδημίας πέρυσι, για να διασφαλίσει ότι οι χώρες θα μπορούσαν να χειριστούν τις συνέπειες της πανδημίας χωρίς τον φόβο μεγαλύτερης οικονομικής ζημιάς.

Από τα πρώτα κείμενα που δόθηκαν στη δημοσιότητα και τις πρώτες συζητήσεις που έγιναν στις Βρυξέλλες, προκύπτουν για την ώρα κάποιες χαραμάδες ελπίδας για βελτίωση του πλαισίου, αλλά εξαιρετικά λίγες πληροφορίες για τα μεγάλα θέματα.

Σε αυτά τα κείμενα, δεν υπάρχει για την ώρα ούτε φράση για αλλαγή των μεγάλων ορίων του συμφώνου, που είναι το όριο ελλείμματος 3% και χρέους 60% του ΑΕΠ.

Σε ό,τι αφορά τις ελπίδες, τα θετικά που περιλαμβάνουν τα κείμενα της Κομισιόν, η πρώτη, η ουσιαστική, την οποία συζητούν για την ώρα και γερμανικά μέσα ενημέρωσης, αλλά περιλαμβάνεται και στις προτάσεις της Κομισιόν είναι να μην υπολογίζονται στο χρέος και το έλλειμμα οι επενδύσεις για την ενεργειακή και την ψηφιακή μετάβαση. Το μέγεθος και των δύο διόλου αμελητέο. Θα ξεπερνά ετησίως ως συνολικές επενδύσεις στην Ευρώπη, τα 520 δισ. ευρώ.

Το δεύτερο είναι ο περίφημος χρυσός κανόνας των δαπανών. Θα προβλέπει, αν περάσει, ότι οι δαπάνες θα μπορούν να αυξάνονται έως το ύψος του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης.

Το τρίτο που είναι και το πιο σημαντικό για την ώρα είναι ότι η συζήτηση για τη μείωση των τεράστιων ελλειμμάτων και των βουνών χρέους, ξεκινάει από καλή βάση. Φαίνεται ότι όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να αλλάξει προς το επιεικέστερο, η υποχρέωση κάθε κράτος να μειώνει κατά ένα εικοστό ετησίως το κομμάτι του χρέους που ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ.

Ο λετονός αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόφσκις, το είπε εξαιρετικά, «χρειάζεται η σωστή αναλογία ώστε το χρέος να καθίσταται βιώσιμο χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά η ανάκαμψη των κρατών μελών». Οσο μπαίνει στην ίδια φράση η βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών χρεών και η ανάκαμψη, τόσο θα υπάρχουν ελπίδες για ένα σύμφωνο σταθερότητας πιο ανθρώπινο, πιο ρεαλιστικό και πιο ευρωπαϊκό.