Οι σοφιστές – Πρωταγόρας, ο ιδρυτής της σοφιστικής (Μέρος Α’)

Η κραυγή των σοφιστών, των ανήσυχων αυτών φορέων της ελληνικής σκέψης, ακούστηκε πρώτη φορά σε ιωνικές περιοχές, και μάλιστα σαφώς νωρίτερα απ’ ό,τι στη συντηρητικών αντιλήψεων Αττική. Από ιωνική περιοχή, τα Άβδηρα της Θράκης, τη γενέτειρα του Δημόκριτου, καταγόταν και ο ιδρυτής της σοφιστικής, ο Πρωταγόρας.

Αρκετά πιο μεγάλος από τον Δημόκριτο, ο γεννημένος περί το 485 π.Χ. Πρωταγόρας ταξίδευε ασταμάτητα, όπως και οι περισσότεροι σοφιστές. Εξ όσων γνωρίζουμε μετέβη στη Σικελία, ενώ έμεινε πολλές φορές και πιθανώς επί μακρόν στην Αθήνα.

Εκεί πρέπει να βρισκόταν γύρω στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ., καθώς εκείνη την εποχή αναπτύχθηκε κατά τα φαινόμενα η στενή σχέση του με τον Περικλή, η οποία ώθησε μάλιστα τον ξακουστό αθηναίο πολιτικό να αναθέσει στον αβδηρίτη στοχαστή τη σύνταξη της νομοθεσίας των Θουρίων, της αποικίας που ιδρύθηκε στην Κάτω Ιταλία το 444/443 π.Χ.

Στην Αθήνα και πάλι διέμενε ο Πρωταγόρας κατά το δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν ο Περικλής έχασε τους δύο γιους του συνεπεία του διαβόητου λοιμού που ενέσκηψε αιφνιδίως στην πόλη στην αρχή του καλοκαιριού του 430 π.Χ. Τότε μάλιστα ο Αβδηρίτης είχε την ευκαιρία να θαυμάσει τις αρετές του κορυφαίου πολιτικού ηγέτη της Αθήνας, το σθένος του, την υπομονή του και την αντοχή του.

Εξάλλου, η Αθήνα ήταν ο τόπος όπου ο Πρωταγόρας διέτρεξε σοβαρό κίνδυνο από την κατηγορία που εκτόξευσε εναντίον του ο Πυθόδωρος για ασέβεια, γεγονός που τον υποχρέωσε να τραπεί σε φυγή. Εκφραστής των αντιλήψεων της συντηρητικής Αθήνας, που είχε ξεσηκωθεί εναντίον των σοφιστών, ο κατήγορος του Πρωταγόρα ανήκε στους ολιγαρχικούς κύκλους που οργάνωσαν το πολιτειακό πραξικόπημα του 411 π.Χ.

Σε εκείνο το χρονικό διάστημα τοποθετείται μάλλον και η επίθεση κατά του Πρωταγόρα, που είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο να καούν δημοσίως τα βιβλία του, αλλά και να χάσει ενδεχομένως ο ίδιος τη ζωή του από ναυάγιο, ενόσω έπλεε προς τη Σικελία.