Τρύφων Κουταλίδης – Περί Δικαιοσύνης

Και… απεδόθη δικαιοσύνη

Νεαρούς φοιτητές στο Λονδίνο μάς πήγανε να παρακολουθήσουμε μια δίκη, κάτι σαν τα ασφαλιστικά μέτρα τα δικά μας. Κάτι η επιβλητικότητα της αίθουσας, κάτι οι τήβεννοι και κάτι οι περούκες σού επέβαλλαν ένα σεβασμό και οπωσδήποτε σιγή.

Ο μόνος δικαστής στην έδρα ακούει τον δικηγόρο της πρώτης υπόθεσης, που δεν λέει να τελειώσει. Διακριτικά ο δικαστής τού συνιστά:

— Επιτρέψατέ μου να σας θυμίσω ότι έχω να δικάσω άλλες δύο υποθέσεις σήμερα, παρακαλώ συντομεύετε.

Και η απάντηση του δικηγόρου:

— Σας διαβεβαιώ, εξοχότατε, ότι καμία από αυτές τις δύο δεν ενδιαφέρει τον πελάτη μου.

Η αντίδραση του δικαστή:

— Με συγχωρείτε, συνεχίστε παρακαλώ.

Πρόσφατα έζησα άλλη μία τέτοια εμπειρία πάλι σε ασφαλιστικά μέτρα στην Αγγλία, πάλι με ένα δικαστή. Η ίδια ιεροτελεστία. Η δίκη κράτησε δύο ημέρες (!), κανένας δεν βιαζόταν. Ο δύσμοιρος έλληνας δικαστής αυτές τις δύο ημέρες έχει να δικάσει 60 με 70 υποθέσεις (!). Αυτό που οι δικηγόροι λένε ακροαματική διαδικασία τελείωσε μια Τετάρτη, αφού ο δικαστής από έδρας απήγγειλε την απόφασή του, που την επομένη το πρωί τη λάβαμε σε δακτυλογραφημένο σχέδιο 27 σελίδων.

Τη Δευτέρα ο δικαστής είχε εγκρίνει το σχέδιο της απόφασής του και όλα τελείωσαν σε τέσσερις εργάσιμες ημέρες.

Ξέχασα, και κάτι ακόμη: ο δικαστής έκρινε, έπειτα από δύο ημέρες διαδικασίας, ότι είναι αναρμόδιος και φυσικά δεν δίκασε την υπόθεση, αυτό όμως δεν τον σταμάτησε στις 27 σελίδες της απόφασής του διεξοδικά να αναφερθεί στα μη αμφισβητούμενα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης και να καταλήξει λέγοντας τι θα έκανε, αν είχε αποφασίσει ότι είχε αρμοδιότητα!

Ε, πια άρχισα να παραμιλάω και δεν ήξερα πώς να κατατάξω τα αμέτρητα ερωτήματά μου στους άγγλους δικηγόρους. Για να κρύψω τη χωριατιά μου, ξεκίνησα με τεχνικές ερωτήσεις. Εμείς εδώ στην Ελλάδα μαθαίνουμε την απόφαση του δικαστή κάπου σε 30 ημέρες, αν είμαστε τυχεροί, μετά τη δίκη. Πώς; Διαβάζοντας ένα χειρόγραφο του δικαστή, πολλές φορές δυσανάγνωστο, και μετά αρχίζει η αγωνία της καθαρογραφής της απόφασης, της θεώρησής της από τον δικαστή κτλ. Όλα αυτά καλλιεργούν συναλλαγές απαράδεκτες, του τύπου: «Δώστε την καθαρογραφή σε εξωτερικές δακτυλογράφους και λάβετε αυτά τα ολίγα». Πρώτη λοιπόν ερώτηση: Πώς είχαμε σχέδιο της απόφασης γραμμένο σε 27 σελίδες την επομένη της δίκης και αφού προφορικά όλοι την ακούσαμε από τον δικαστή; Η απάντηση αποστομωτική: Μα γίνεται από την εταιρεία που έχει την ευθύνη καταγραφής.

— Ποιος πληρώνει;

— Εκείνος που χάνει.

Ρωτάω περισσότερα για την εταιρεία που προσφέρει «Audio and Verbatim Transcription Services». Έχει χιλιάδες υπαλλήλους (να και καταπολέμηση της ανεργίας) και είναι πολύ αποτελεσματική και γρήγορη (καλά, αυτό το έζησα).

Εμείς εδώ στέλνουμε τις αποφάσεις στις φυλακές για καθαρογραφή ή με τη βοήθεια του «γρηγορόσημου» σε κάποια εξωτερική δακτυλογράφο.

Νιώθω την «εθνική ανάγκη» κάπου να τους βρω σκάρτους. Σ’ εμάς εδώ, όταν ο δικαστής διαπιστώσει ότι είναι αναρμόδιος, σταματά και δεν ασχολείται με τίποτε άλλο. Να λοιπόν η δεύτερη ερώτησή μου:

Αφού ο άγγλος δικαστής απεφάνθη ότι είναι αναρμόδιος, τι τα ήθελε όλα εκείνα για τα πραγματικά περιστατικά και για το τι θα έκανε αν ήταν αρμόδιος; Και εισέπραξα:

Μια δίκη κοστίζει στον άγγλο φορολογούμενο και είναι λάθος να μη χρησιμοποιηθούν στο μέλλον οι διαπιστώσεις και οι απόψεις του δικαστή που επί δύο ημέρες δίκαζε και άκουγε.

Σταμάτησα τα ερωτήματα, αφού σε όλα «έχανα», και έμεινα με τις σκέψεις μου, τις οποίες στο κάτω κάτω δεν θα απεκάλυπτα στους άγγλους δικηγόρους που τόσο τους ζήλευα όχι μόνο για τον τρόπο της δουλειάς τους αλλά και για το πώς απονέμεται η δικαιοσύνη στον τόπο τους. Έμεινα όμως με τους προβληματισμούς μου. Γιατί αυτοί και όχι εμείς. Γιατί αυτοί να έχουν εταιρείες που σε ρυθμό πολυβόλου παράγουν πρακτικά και αποφάσεις και εμείς εδώ έχουμε για τη δουλειά αυτή είτε τους φυλακισμένους είτε το «γρηγορόσημο», που σας έλεγα.

Γιατί οι δικαστές τους να έχουν τέτοια άνεση χρόνου που τους επιτρέπει να απονέμουν δικαιοσύνη, ενώ εμείς «φορτώνουμε» τους δικαστές μας, τους βάζουμε να γράφουν αποφάσεις με το χέρι τις νύχτες στα σπίτια τους. Πολλές φορές διαβάζεις απόφαση έλληνα δικαστή και μένεις άναυδος. Δεν είναι απόφαση, είναι επιστημονική μονογραφία και αναρωτιέσαι πότε, πώς και σε ποιες συνθήκες ο δύσμοιρος την έγραψε.

Δύσκολες οι απαντήσεις και ακόμη πιο δύσκολες οι κάποιες προτάσεις που δεν θα ξεκίναγαν με το ένδοξο ελληνικό «… αν ήμουν πρωθυπουργός».

Στο πανεπιστήμιο ακούγαμε: Φτηνή ή ακριβή Δικαιοσύνη; Η Δικαιοσύνη για τους πλούσιους μόνο ή για όλους τους πολίτες; Εν χορώ απαντούσαμε: Φτηνή, φτηνή Δικαιοσύνη για όλους.

Να όμως που καταλήξαμε να «μπλοκάρουμε» τη Δικαιοσύνη φορτώνοντάς την, αφού εκείνος που παράλογα και άδικα φορτώνει τη Δικαιοσύνη δεν υφίσταται καμία συνέπεια.

Έζησα δύο περιστατικά. Πολλά χρόνια πριν ένας πάμπλουτος, μεγιστάνας θα έλεγα, έβαλε τη φίλη του, δαπάναις του, και ξεκίνησε δίκη στην Αγγλία κατά ενός ανταγωνιστή του. Έφτασαν ως τον Άρειο Πάγο (House of Lords), έχασαν και πλήρωσαν τα μαλλιοκέφαλά τους. Έκτοτε ο μεγιστάνας, μόλις άκουγε για δίκη στην Αγγλία, έλεγε: «Προσεκτικά, αν δεν είμαστε 50-50 σίγουροι, μην ξεκινάτε, εκεί δαγκώνουν»!

Πρόσφατα διοικητής μεγάλου οργανισμού έπρεπε να πληρώσει πάνω από πέντε δισεκατομμύρια σε εταιρεία από αυτές που έχουν κατατάξει στη χορεία των διαπλεκομένων:

— Δεν πληρώνω, καίτοι πρέπει. Ας πάνε στο δικαστήριο, και αυτοί θα κερδίσουν και εγώ δεν θα κατηγορηθώ πως πλήρωσα. Οι διαπλεκόμενοι πήγαν στο δικαστήριο, κέρδισαν, εισέπραξαν, ο διοικητής δεν κατηγορήθηκε και το δικαστήριο καταδίκασε τον διοικητή στη δικαστική δαπάνη του διαπλεκομένου, που ήταν 30.000 δρχ.! Όλοι ευτυχείς πλην του δικαστή, αλλά και του έλληνα φορολογουμένου που πλήρωσε τα πραγματικά έξοδα της δίκης.

Κάτι η δικονομία μας, κάτι η έλλειψη της όποιας συνέπειας από άδικες αγωγές μάς έφεραν σε σημείο παρακωλύσεως της απονομής δικαιοσύνης. Προς Θεού, τα δικαστήρια δεν πρέπει να είναι ακριβά, αντιθέτως «τζάμπα» γι’ αυτούς που έχουν δίκαιο αλλά και γι’ αυτούς που εύλογα (50-50) αμφιβάλλουν. Για τους άλλους, πληρωμή όλων των εξόδων, πρώτα του κράτους και μετά του κερδίσαντος αντιδίκου.

Η είσπραξη των εξόδων από το κράτος θα του επιτρέψει κάτι παραπάνω να κάνει για τη Δικαιοσύνη και τους λειτουργούς της. Γιατί ο δικαστής να μη δικαιούται και αυτός «bonus παραγωγικότητας»; Γιατί ο δικαστής να μην έχει γραμματέα και βοηθό στην επιστημονική του έρευνα;

Τελευταίο: Μήπως ένας διαγωνισμός για τα δικαστήρια της Αθήνας ώστε να έχουν στενογραφική υπηρεσία πρακτικών και αποφάσεων θα βοηθούσε όχι μόνο τη Δικαιοσύνη αλλά και την καταπολέμηση της ανεργίας;

*Άρθρο του Παπινιανού (κατά κόσμον Τρύφωνος Κουταλίδη) στην εφημερίδα «Το Βήμα», Κυριακή 7/2/1999.

Ο δικηγόρος Τρύφων Κουταλίδης γεννήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1934 και απεβίωσε στις 20 Μαρτίου 2012.

Ο Κουταλίδης, πέραν της λαμπρής επαγγελματικής πορείας του (όπως έλεγε ο ίδιος, είχε την τύχη να φοιτήσει στο «Ωνάσειο Πανεπιστήμιο» και να ολοκληρώσει τις σπουδές του στην «Ακαδημία Καραμανλή»), υπήρξε συστηματικός αρθρογράφος στην εφημερίδα «Το Βήμα» με το ψευδώνυμο Παπινιανός (ο Αιμίλιος Παπινιανός υπήρξε σημαντικός ρωμαίος νομοδιδάσκαλος του 2ου/3ου αιώνα μ.Χ.).