ΕΕ – Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ξεπερνούν τα ορυκτά καύσιμα ως κύρια πηγή ενέργειας

Εγκρίθηκαν σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι εκθέσεις για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης για το 2021. Παράλληλα, η Κομισιόν προχώρησε σε απολογισμό της προόδου που σημειώνει η ΕΕ όσον αφορά την υλοποίηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια, σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, αν και υπάρχουν ορισμένες ενθαρρυντικές τάσεις, θα απαιτηθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για να επιτευχθεί ο στόχος του 2030 για μείωση των καθαρών εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% και επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, και τα δεδομένα θα πρέπει να αναλυθούν προσεκτικά το επόμενο έτος.

Η έκθεση δείχνει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ξεπέρασαν τα ορυκτά καύσιμα ως την νούμερο ένα πηγή ενέργειας στην ΕΕ για πρώτη φορά το 2020, παράγοντας το 38% της ηλεκτρικής ενέργειας, έναντι 37% για τα ορυκτά καύσιμα.

Μέχρι σήμερα, 9 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη καταργήσει σταδιακά τον άνθρακα, 13 άλλα έχουν δεσμευτεί για ημερομηνία σταδιακής κατάργησης και 4 εξετάζουν πιθανά χρονοδιαγράμματα.

Σε σύγκριση με το 2019, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ των 27 το 2020 μειώθηκαν σχεδόν κατά 10%, μια άνευ προηγουμένου μείωση των εκπομπών λόγω της πανδημίας COVID-19, η οποία έφερε τις συνολικές μειώσεις των εκπομπών στο 31%, σε σύγκριση με το 1990.

Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας μειώθηκε κατά 1,9% και η κατανάλωση τελικής ενέργειας κατά 0,6% πέρυσι.

Ωστόσο, σύμφωνα με την Κομισιόν, και τα δύο στοιχεία είναι πάνω από το όριο που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το 2020 και το 2030, και πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος σε επίπεδο κρατών μελών και ΕΕ.

Οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων μειώθηκαν ελαφρά το 2020, λόγω της χαμηλότερης συνολικής κατανάλωσης ενέργειας. Οι επιδοτήσεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση αυξήθηκαν το 2020.

Η φετινή έκθεση δημοσιεύεται επίσης στο πλαίσιο της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας σε όλη την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου.

H Κομισιόν υπογραμμίζει ότι αν και αυτή η κατάσταση αναμένεται να είναι προσωρινή, θέτει στο επίκεντρο την εξάρτηση της ΕΕ από τις εισαγωγές ενέργειας, η οποία έχει αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών, και τη σημασία της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια για την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ.

Η ενεργειακή φτώχεια επηρεάζει έως και 31 εκατομμύρια ανθρώπους στην ΕΕ σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα και αυτό το θέμα θα παραμείνει στο επίκεντρο υπό το φως των οικονομικών προκλήσεων του COVID-19 και της τρέχουσας κατάστασης των τιμών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη θωράκιση των ευάλωτων καταναλωτών στην πρόσφατη ανακοίνωσή της για τις τιμές της ενέργειας .

Η Έκθεση για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης αναλύει τον τρόπο με τον οποίο επηρεάστηκαν οι ενεργειακές και κλιματικές πολιτικές από την πανδημία COVID-19 το περασμένο έτος και παρουσιάζει τη σημαντική νομοθετική πρόοδο στη συνέχιση των προσπαθειών της ΕΕ για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές.

Σημειώνει επίσης τις πολιτικές προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι τα προγράμματα ανάκαμψης μετά την COVID-19 αγκαλιάζουν τους στόχους για το κλίμα και την ενέργεια περισσότερο από ποτέ.

Επενδύσεις 1,5 δισ. στην πράσινη μετάβαση

Σήμερα η Επιτροπή εγκαινιάζει τη δεύτερη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας, ενός από τα μεγαλύτερα προγράμματα σε παγκόσμιο επίπεδο για την επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που χρηματοδοτείται από τα έσοδα του πλειστηριασμού των δικαιωμάτων εκπομπών από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ. Το Ταμείο Καινοτομίας, με προϋπολογισμό 1,5 δισ. ευρώ, θα χρηματοδοτήσει ρηξικέλευθες τεχνολογίες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, την αποθήκευση ενέργειας και τη δέσμευση, χρήση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα.

Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος, κ. Φρανς Τίμερμανς, δήλωσε σχετικά: Το Ταμείο Καινοτομίας συμβάλλει στην κλιμάκωση των τεχνολογικών λύσεων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση. Με την πρόσκληση αυτή, θα υποστηρίξουμε καινοτόμα έργα, επιταχύνοντας την υλοποίησή τους και διοχετεύοντάς τα στην αγορά το συντομότερο δυνατόν. Η επένδυση αυτή θα στηρίξει την απαλλαγή της ευρωπαϊκής οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές, ανοίγοντας τον δρόμο για την κλιματική ουδετερότητα το 2050 και ενισχύοντας την ευρωπαϊκή τεχνολογική πρωτοπορία σε παγκόσμια κλίμακα.»

Η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη την υπερπροσφορά που σημειώθηκε κατά την πρώτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων και τη μεγάλη δεξαμενή έργων, απλούστευσε τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων, η οποία τώρα ολοκληρώνεται σε ένα στάδιο. Με τον τρόπο αυτόν θα μειωθεί αρκετά το χρονικό διάστημα από την υποβολή της αίτησης έως την επιχορήγηση.

Τα έργα θα αξιολογούνται ανάλογα με το δυναμικό τους για την αποφυγή των αερίων του θερμοκηπίου, το δυναμικό τους όσον αφορά την καινοτομία, τη χρηματοοικονομική και τεχνική ωριμότητά τους, το δυναμικό τους όσον αφορά την κλιμάκωση και την οικονομική τους αποδοτικότητα. Η πρόσκληση υποβολής προτάσεων είναι ανοικτή για έργα από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, την Ισλανδία και τη Νορβηγία έως τις 3 Μαρτίου 2022.

Για έργα που είναι ελπιδοφόρα αλλά δεν είναι αρκετά ώριμα για επιχορήγηση, θα παρέχεται βοήθεια για την ανάπτυξη τους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Επόμενα στάδια

Οι αιτήσεις για τα έργα μπορούν να υποβληθούν μέσω της διαδικτυακής πύλης της ΕΕ για τις χρηματοδοτήσεις και τους διαγωνισμούς όπου είναι διαθέσιμες περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη συνολική διαδικασία. Η προθεσμία υποβολής αιτήσεων λήγει στις 3 Μαρτίου 2022. Οι υποψήφιοι θα ενημερωθούν σχετικά με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022. Οι επιχορηγήσεις και η υπογραφή των έργων θα πραγματοποιηθούν το τέταρτο τρίμηνο του 2022.

Στις 10 Νοεμβρίου θα διοργανωθεί ενημερωτική ημερίδα για να δοθεί σε όσους και όσες ενδιαφέρονται να υποβάλουν αίτηση και σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη η ευκαιρία να λάβουν πληροφορίες και να υποβάλουν ερωτήσεις σχετικά με τη νέα πρόσκληση υποβολής προτάσεων.