Επιστροφή του δημόσιου χώρου στον πολίτη

Δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα ευρείας κλίμακας αναπλάσεων είναι στο Δήμο της Νέας Σμύρνης και στο Δήμο Γρεβενών. Ένας Δήμος της Αττικής και ένας της Περιφέρειας διεκδίκησαν και βρήκαν την απαιτούμενη χρηματοδότηση ώστε να παρέμβουν ουσιαστικά στη καθημερινότητα των πόλεων.

Ξεκινώντας από τον δήμο της Νέας Σμύρνης εκεί όπου τα έργα ανάπλασης των οδών Ομήρου και Παλαιολόγου σχεδόν ολοκληρώθηκαν παρατηρούμαι τα εξής: Το σύνολο της ανάπλασης αφορά μια έκταση 18.350 τετραγωνικών μέτρων. Μια ολόκληρη λωρίδα δρόμου μετατράπηκε σε ποδηλατόδρομο δίνοντας τη δυνατότητα σε μια απολύτως πυκνοκατοικημένη αστική πόλη να ποδηλατεί με ασφάλεια.

Το έργο της ανάπλασης προσπαθεί να συγκεράσει τη βασική αντίθεση της λειτουργίας της περιοχής που ενώ αποτελεί έναν από τους βασικούς οδικούς άξονες εισόδου στη Νέα Σμύρνη είναι ταυτόχρονα και ο πυρήνας του εμπορικού κέντρου του Δήμου και σημαντικός πόλος δραστηριοτήτων που ξεπερνούν τα όρια του Δήμου.

Εξαιτίας του γεγονότος αυτού η εξυπηρετούμενη κυκλοφορία των οχημάτων στον άξονα Ομήρου-Παλαιολόγου συμπλέκεται με σημαντικές ροές πεζών που αναπτύσσονται στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό το έργο της ανάπλασης προσπαθεί να προτάξει την κίνηση των πεζών από την κίνηση των οχημάτων, να αναδείξει τον χαρακτήρα της περιοχής και να διευκολύνει την εξυπηρέτηση του εμπορικού κέντρου. Με αυτό το στόχο επιχειρείται η συνολική αναβάθμιση της περιοχής από άποψη λειτουργική, κατασκευαστική, βιοκλιματική και αισθητική.

Τα πεζοδρόμια, ιδιαίτερα στην οδό Ομήρου, διαπλατύνονται σημαντικά περιλαμβάνοντας ελεύθερη από κάθε εμπόδιο ζώνη όδευσης πεζών και στάσης-θέασης των προθηκών των καταστημάτων και ζώνη εγκατάστασης αστικού εξοπλισμού και φυτικού υλικού. Στο προς την κεντρική πλατεία πεζοδρόμιο της οδού Ομήρου και στο αντίστοιχο της οδού Κ. Παλαιολόγου προβλέπεται η δημιουργία ποδηλατόδρομου, ο οποίος συνεχίζεται παράλληλα με την πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης έως την οδό Πλαστήρα.

Δημιουργήθηκε «Ελεύθερη Ζώνη Όδευσης Πεζών», με ελάχιστο πλάτος 1,50μ., ελεύθερο από κάθε είδους εμπόδιο, για τη συνεχή, ασφαλή και ανεμπόδιστη κυκλοφορία όλων των χρηστών (και ατόμων ΑΜΚ Οδηγός Όδευσης Τυφλών ώστε να εξασφαλίζεται η προσπελασιμότητα των κοινοχρήστων χώρων από άτομα με προβλήματα όρασης.  Χώροι για την ανάπαυση των χρηστών αμαξιδίων. Αστικός εξοπλισμός που περιλαμβάνει παγκάκια, στάσεις λεωφορείων, ποδηλατοστάσια, κολωνάκια-σταχτοδοχεία πεζοδρομίου, κάδους μικροαπορριμμάτων, γραμματοκιβώτια, τηλεφωνικούς θαλάμους, κρήνες, σταθερά στοιχεία για την παρεμπόδιση της παράνομης στάθμευσης αυτοκινήτων επί των πεζοδρομίων.

Στα σημεία της ανάπλασης θα φυτευτούν περίπου 160 νέα δέντρα (γιακαράντες, ελιές, κυδωνιές, κυπαρίσσια κλπ) και 290 θάμνοι (λεβάντες κλπ). Τα δένδρα στις δενδροστοιχίες θα είναι ψηλά με κορμό πάνω από 2μ για να μην ενοχλούν και κρύβουν τις βιτρίνες των καταστημάτων. Επίσης θα κατασκευασθεί πλήρες δίκτυο ύδρευσης – άρδευσης – αυτόματου ποτίσματος.

Ο δήμαρχος Νέας Σμύρνης Σταύρος Τζουλάκης με την ανάπλαση πεδίου ευρείας κλίμακας που αποφάσισε θεωρείται πως έφτιαξε μια «μικροπόλη» μέσα στη πόλη. ««Μέλημά μας είναι να ορίζουμε περιοχές στο Δήμο μας και να κάνουμε ολική ανάπλασή τους και όχι να προχωρούμε σε ανάπλαση μεμονωμένων και «στοχευμένων» σημείων» δήλωσε σχετικά.

Η Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα είναι στα ζητούμενα της εποχής άλλωστε και ο Γενικός Γραμματέας της Νέας Σμύρνης, κ. Μιχάλης Χρηστάκης που ταυτόχρονα είναι και πρόεδρος στην Ένωση Γενικών Γραμματέων Ελλάδας «Κλεισθένης» θεωρείται βασικός πυλώνας προώθησης της αστικής κινητικότητας στη χώρα.

Το 2019 μάλιστα είχε οργανώσει και ένα μεγάλο συνέδριο στη Λάρισα σχετικό με το θέμα. «Η επιστροφή του δημόσιου χώρου στον πολίτη, όπως και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής και της πολιτιστικής ταυτότητας της πόλης είναι πλέον κομβικοί άξονες πολιτικής για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η ενίσχυση της κινητικότητας στις αστικές συγκεντρώσεις αποτελεί μονόδρομο για την υγεία, την ευεξία και την ποιότητα ζωής στην πόλη. Κάθε Δήμαρχος και κάθε αιρετός, τεχνοκράτης και στέλεχος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα πρέπει να θέσει το θέμα της κινητικότητας ως προτεραιότητα στον προγραμματισμό του για το κοινό καλό. Η ολική αντίληψη για το θέμα αυτό ενσωματώνεται στο τοπικό σχέδιο για την Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα, που θα πρέπει να αποτελέσει κομβικό προγραμματικό στόχο για την επόμενη δημοτική περίοδο» δηλώνει.

Ευχάριστα είναι τα νέα και στον δήμο Γρεβενών, όπου εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Δυτική Μακεδονία 2014-2020” το έργο «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ 13ΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΤΗΣ Δ.Κ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ», περιλαμβάνοντας ένα πλήθος τεχνικών παρεμβάσεων που θα αναβαθμίσουν τις υποδομές για οδηγούς και πεζούς.

Η ένταξη του μεγάλου αυτού έργου, συνολικού προϋπολογισμού 3.640.800 ευρώ, αποτελεί τη θετική κατάληξη των προσπαθειών της Δημοτικής Αρχής που ξεκίνησαν από το 2016, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Σχεδίου Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης του Δήμου Γρεβενών (ΕΣΣΒΑΑ), εξασφαλίζοντας ένα σύγχρονο και πιο ασφαλές αστικό περιβάλλον για οδηγούς και πεζούς.

Ανοίγει ο δρόμος για τη δημοπράτηση και εκτέλεσή του, αλλάζοντας ριζικά την όψη της κεντρικής αυτής οδικής αρτηρίας των Γρεβενών.

Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη που εκπόνησε ο Δήμος Γρεβενών για την αναμόρφωση της οδού 13^ης Οκτωβρίου αφορά τα εξής σημαντικά υποέργα:

• διαμόρφωση 2 κυκλικών κόμβων
• ανακατασκευή πεζοδρομίων
• δημιουργία οδεύσεων ΑΜΕΑ
• κατασκευή τριών τοιχίων αντιστήριξης
• διαπλάτυνση πεζοδρομίου στο ύψος του γηπέδου
• ανακατασκευή αποσαρθρωμένου τοιχίου αντιστήριξης στο ύψος του κλειστού γυμναστηρίου
• αποξήλωση και ανακατασκευή δικτύου ηλεκτροφωτισμού
• υπογειοποίηση του δικτύου της ΔΕΗ από το ύψος περίπου των παλιών κοιμητηρίων ως το τέλος της οδού
• δημιουργία θέσεων στάθμευσης επί της οδού
• κατασκευή τεσσάρων υπερυψωμένων διαβάσεων
• οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση
• αποξήλωση υφιστάμενων δέντρων και τοποθέτηση νέων στις θέσεις αυτών, τοποθέτηση προκατασκευασμένου χλοοτάπητα στους κυκλικούς κόμβους, τοποθέτηση θάμνων, κατασκευή άρδευσης
• τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού σε όλο το μήκος της οδού (κάδοι απορριμμάτων, παγκάκια)
• κατασκευή σιδηρών κιγκλιδωμάτων και κολωνακίων σε συγκεκριμένες θέσεις της οδού

Στο Δήμο Πατρέων επίσης, ετοιμάζεται ένας ποδηλατόδρομος 5 χιλιομέτρων μήκους. Με την κατασκευή του ποδηλατόδρομου επιτυγχάνεται η αισθητική αναβάθμιση και ανάπτυξη του αστικών συστημάτων μεταφοράς φιλικών προς το περιβάλλον του ιστορικού κέντρου της Πάτρας, τόσο βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας όσο και της κοινωνικής πολιτικής του Δήμου, καθώς και την βιοκλιματική ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος, εξασφαλίζοντας καλύτερες συνθήκες για το σύνολο των κατοίκων και επισκεπτών της πόλης.

Όσα παραδείγματα δήμων αναφέρθηκαν – και δεν είναι τα μοναδικά της χώρας – δείχνουν πως έστω και κάποιοι δρόμοι να αλλάξουν στις πόλεις μας, το αποτύπωμα τους εξαπλώνεται παντού στον κοινωνικό ιστό που βλέπει πως «λάθος είναι αυτό που δεν διορθώνεις». Υπάρχει λοιπόν τρόπος να μετατραπούν οι πόλεις σε πιο φιλικές για τον άνθρωπο.

Ακόμη και αν υπάρχουν διαμαρτυρίες οδηγών οχημάτων για την στάθμευση που μειώνεται συνήθως μετά από παρεμβάσεις δεν έχουν παρά να ρωτήσουν τις οικογένειες, τα παιδιά και όσους προτιμούν την γαλήνη αν θέλουν να επιστρέψουν στη προγενέστερη κατάσταση.