Πριν από δύο χρόνια, η Apple απείλησε να αφαιρέσει τις εφαρμογές του Facebook και του Instagram από το App Store λόγω ανησυχίας ότι οι δύο πλατφόρμες χρησιμοποιούνται για παράνομες αγοραπωλησίες οικιακών βοηθών στη Μέση Ανατολή.

Παρόλο που η Facebook Inc. υποσχέθηκε τότε να καταπολεμήσει το τράφικινκ, η εταιρεία αναγνώριζε σε εσωτερικά έγγραφα που εξέτασε το Associated Press ότι δεν αντιμετώπιζε επαρκώς τις «επιβεβεβαιωμένες δραστηριότητες κακοποίησης» που αφορούσαν φιλιππινέζες οικιακές βοηθούς που διαμαρτύρονταν ότι έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης.

Η Apple τελικά υποχώρησε και το Facebook και το Instagram παρέμειναν διαθέσιμα στο App Store.

Το πρόβλημα όμως φαίνεται πως παραμένει άλυτο. Ακόμα και σήμερα, μια γρήγορη αναζήτηση με τη λέξη «khadima», ή «υπηρέτριες» στα αραβικά, εμφανίζει λογαριασμούς με φωτογραφίες γυναικών από την Αφρική και τη Νότια Ασία μαζί με τις ηλικίες τους και τις αντίστοιχες τιμές.

Και αυτό παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση των Φιλιππίνων έχει υπαλλήλους που δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να χτενίζουν το Facebook για να προστατεύσουν γυναίκες που ζητούν απελπισμένα εργασία από εγκληματικές συμμορίες και παράνομα πρακτορεία.

Διαβάστε επίσης

Η εταιρεία του Μαρκ Ζάκερμπεργκ δεν έχει καταστείλει αποτελεσματικά το φαινόμενο, γνωρίζει όμως την έκτασή του: «Στην έρευνά μας, οικιακοί βοηθοί διαμαρτύρονται συχνά στα πρακτορεία εύρεσης εργασίας ότι τις κλειδώνουν στο σπίτι, τις αφήνουν νηστικές, τις εξαναγκάζουν να παρατείνουν τα συμβόλαιά τους επ’ αόριστον, χωρλις αμοιβή, και ότι πωλούνται σε άλλους εργοδότες χωρίς τη συγκατάθεσή του» γράφει ένα από τα εσωτερικά έγγραφα.

Το υλικό προέρχεται από την πληροφοριοδότη Φράνσις Χάουγκεν, η οποία παρέδωσε τα έγγραφα στις αμερικανικές αρχές και σε μέσα μαζικής ενημέρωσης όπως το Associated Press.

Ακτιβιστές επιμένουν ότι η Facebook έχει την υποχρέωση και πιθανότατα και τα μέσα για να καταπολεμήσει την κατάχρηση της πλατφόρμας της για εγκληματικές δραστηριότητες.

«Η Facebook μπορεί να είναι ιδιωτική εταιρεία, όταν όμως έχεις δισεκατομμύρια χρήστες, ουσιαστικά είσαι κάτι σαν κράτος, και επομένως έχεις de facto κοινωνικές ευθύνες, είτε σου αρέσει είτε όχι» δήλωσε ο Μουστάφα Κάντρι, εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης Equidem Research που ερευνά το εργασιακό καθεστώς μεταναστών.

Η πλατφόρμα του Facebook «έχει εξελιχθεί σε καταφύγιο κακόβουλων ανθρώπων και ομάδων που περιμένουν την πιο αδύναμη στιγμή σου για να σε χτυπήσουν» είπε η Μέρι Αν Αμπούντα, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των εργαζομένων στις Φιλιππίνες.

Στο έλεος του εργοδότη

Στη Μέση Ανατολή εφαρμόζεται ευρέως το σύστημα «καφάλα», το οποίο προβλέπει ότι η άδεια παραμονής των αλλοδαπών εργαζομένων συνδέεται άμεσα με τον εργοδότη τους.

Το σύστημα επιτρέπει σε μετανάστες να εργάζονται και να στέλνουν χρήματα πίσω στις χώρες τους, συχνά όμως οι «εργοδότες» εκμεταλλεύονται τους υπαλλήλους, για παράδειγμα αφαιρώντας τους το διαβατήριο ή υποχρεώνοντάς τους να εργάζονται χωρίς αμοιβή ή διαλείμματα.

Χώρες του Περσικού Κόλπου όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ επιμένουν ότι έχουν βελτιώσει τις εργασιακές συνθήκες, ωστόσο άλλες χώρες όπως η Σαουδική Αραβία συνεχίζουν να ζητούν τη συγκατάθεση του εργοδότη πριν επιτρέψουν την έξοδο μεταναστών από τη χώρα.

Στα έγγραφα που εξέτασε το AP, η Facebook αναγνωρίζει ότι το Instagram χρησιμοποιείτο για την αγοραπωλησία γυναικών ακόμα και πριν από τις αποκαλύψεις του BBC για την εκμετάλλευση μεταναστών στη Μέση Ανατολή το 2019.

Το ρεπορτάζ του BBC ήταν η αιτία που η Apple απείλησε να μπλοκάρει τις εφαρμογές της Facebook, επικαλούμενη φωτογραφίες υποψήφιων οικιακών βοηθών στην πλατφόρμα.

Οι μηχανικοί της Facebook διαπίστωσαν ότι τα τρία τέταρτα των αγγελιών για οικιακές βοηθούς εμφανίζονταν στο Instagram, ενώ στο Facebook εμφανίζονταν πιο συχνά σύνδεσμοι δικτυακών τόπων για παράνομες αγοραπωλησίες μεταναστριών.

Πάνω από το 60% των αναρτήσεων αυτών προέρχονταν από τη Σαουδική Αραβία και το ένα τέταρτο από την Αίγυπτο, σύμφωνα με έγγραφο της Facebook που χρονολογείται στο 2019.

Μια εβδομάδα μετά την απειλή της Apple, η Facebook της παρουσίασε τα μέτρα που έλαβε, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης 130.000 αναρτήσεων, οπότε η Apple υποχώρησε.

Το φαινόμενο της αγοραπωλησίας προσώπων παραμένει ωστόσο διαδεδομένο. Σύμφωνα με το CNN, έγγραφο που κυκλοφόρησε στο εσωτερικό της Facebook τον Ιανουάριο του 2020 διαπίστωνε ότι «η πλατφόρμα μας διευκολύνει όλα στάδια του κύκλου της εκμετάλλευσης ανθρώπων μέσω περίπλοκων δικτύων της πραγματικής ζωής».

Άλλο εσωτερικό έγγραφο του 2021 διαπίστωνε ότι «παρόλο που οι προηγούμενες προσπάθειές μας έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν τις βλάβες εκτός πλατφόρμας που αφορούν οικιακές βοηθούς, ευκαιρίες συνεχίζουν να υπάρχουν προκειμένου να βελτιώσουμε την πρόληψη, την ανίχνευση και την αντιμετώπιση».

Headlines